نقد و یادداشت فیلم

محمد جلیلوند | الگوهای قدیمی و امتحان پس‌داده نقش مهمی در شکل‌گیری سینمای کمدی داشته و یکی از ارکان مهم و کلیدی آن به حساب می‌آید. چرا که در این قبیل آثار، نویسندگان فیلمنامه بیش از سایر ژانرها روی عنصر تکرار و آشنایی ذهنی تماشاگر با الگوهای ذکر شده مانور می‌دهند. در سینمای ایران که سینمای کمدی به…

خرس‌های کله فندقی، سه کله‌پوک، سه خرس ساده‌لوح یا آنچه در فیلیمو ترجمه شده؛ سه کله‌پوک ماجراجو. همگی ترجمه‌ای آزاد برای مجموعه انیمیشن we bare bears  به شمار می‌رود. سریالی در 4 فصل شامل 140 قسمت که محصول کمپانی «کارتون نتورک» آمریکا بوده و به زبان انگلیسی از سال 2015 تا 2019 م (1394 تا 1398 ش)…

آرمان خوانساریان با ساخت فیلم‌های کوتاهی مثل «سبز کله‌غازی» و «سایه فیل»، حالا با «جنگل پرتقال» نخستین فیلم بلند خود را تجربه کرد و در اولین گام هم با تحسین منتقدان و هم خوشایند مخاطبان همراه شد. جهان سینمایی «جنگل پرتقال» وامدار فیلم‌های کوتاهی است که شاید هیچ نشانی از قصه فیلم‌های کوتاه‌شان در…

ساختن موسیقی برای فیلم‌های کمدی، یکی از آن کارهایی است که حتی در میان متخصصانی چون آهنگسازان سینما هم باز تخصصی است. کار هر آهنگسازی نیست که بتواند برای فیلم کمدی موسیقی بنویسد و تماشاگر را به شکلی اصیل سرحال نگه دارد. بر خلاف ساخت موسیقی برای درام که به نسبت در زمره راحت‌ترین کارها برای یک آهنگساز…

در یک دهه اخیر ساخت فیلم‌های چهره‌نگارانه یا سینمای پرتره افزایش یافته است که سوژه خود را از میان قهرمان‌های واقعی انتخاب می‌کند نه قهرمان‌های دراماتیک و سینمایی. چه قهرمان میدان جنگ باشد چه قهرمان عرصه ورزش. فیلم «بیرو» هم مصداق همین آثار است که البته در زمانی ساخته شد که علیرضا بیرانوند در اوج…

شاید عجیب باشد اما نام رضا داوودنژاد با بدن و تنانگی گره خورده است؛ چه در زندگی و سرنوشت تراژیکی که برای او رقم خورد و چه در بازیگری که بدن و شمایل فیزیکی او در انتخاب نقش‌ها یا بازنمایی کاراکترهای فیلم ها موثر بود. تپلی و میمیک‌های صورتش که متاثر از همین ویژگی بود در کنار نوع و لحن بیانش موجب می‌شد…

پلات فیلم بی بدن یا در فرم تبلیغاتی‌اش بیبدن، خَلقا، خُلقا و منطقا همان فیلم درخشان «علفزار» (کاظم دانشی) است. با همان جنس آغاز، همان مدل کشش، همان سوژه‌های نایافته و دیریافته و همان التهاب ولی با پایانی بهتر از نسخه اصلی خود. جالب آنکه کاظم دانشی خودش سوژه‌ها را از لای پرونده‌های قوه قضاییه بیرون…

فیلم «منطقه مورد علاقه» اقتباس آزادی است که در سال ۲۰۲۴ در جایزه بفتا و اسکار مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفت، از رمانی به همین نام از مارتین اِیمیس که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد. این فیلم که محصول مشترک انگلیس، لهستان و ایالات متحده است، اولین نمایش جهانی‌اش را در جشنواره کن ۲۰۲۳ تجربه کرد و جایزه بزرگ و…

مقیمان ناکجا قصه‌ای است که شهاب حسینی از روی نمایشنامه «مهمان سرای دو دنیا» اثر اریک امانوئل اشمیت اقتباس کرده که از حیث فرمی می‌توان آن را شکلی از تله‌تئاتر دانست. فضای فیلم، نوع میزانسن و دیالوگ محور بودن داستان، آن را به فضای نمایشنامه نزدیک می‌کند که با یک موقعیت فانتزی گره می‌خورد. قصه فیلم…

فیلم تازه و پر سر و صدای وحید جلیلوند را چگونه باید تماشا کرد؟ شب داخلی دیوار را نمی‌توان بدون در نظر گرفتن مختصات سیاسی، اجتماعی و اخلاقی جامعه ایرانی تماشا کرد. چرا؟ به این دلیل که فیلم بدون در نظر گرفتن اطلاعات و کنایه‌ها و ارجاعات به جامعه ایرانی اثری بد و ناقص خواهد بود. چرا؟ به این دلیل که…

ستاره بازی را می‌توان تداوم جهان سینمایی هاتف علمردانی دانست که با همان رویکرد آسیب‌شناسی اجتماعی، این بار به مسئله مهاجرت و پیامدهای آن می‌پردازد. هفت ماهگی، کوچه بی‌نام، آبا جان و مردن به وقت شهریور نمونه‌هایی از فیلم‌های اوست که می‌توان آن را در ذیل سینمای نقد اجتماعی قرار داد گرچه وزن دراماتیک و…

کلیشه نمی‌تواند ناقد کلیشه باشد، مگر آنکه به واسطه کلیشه‌ها، چیدمانی نو خلق کند و از دل این شیوه ساختاربندی اجزای کلیشه‌ای یک تن تازه و غیر کلیشه‌ای خلق شود. پس کلیشه می‌تواند ملات اولیه برای رسیدن به تازگی و خلاقیت باشد اما اگر این کلیشه‌ای بودن منجر به رویکردهای انتقادی در دل کلیشه‌ها شود، به چیزی…

جاماندگان را در خوانش ژانرشناسانه می‌توان در ذیل فیلم‌های کریسمسی قرار داد اما الکساندر پین در یک روایت ساختارشکنانه، از شمایل متعارف این گونه سینمایی عبور کرده و به جای ترسیم فضای سرخوشانه که به بهاریه نویسی در فرهنگ خودمان می‌ماند، یک کمدی درام تاریخی را به تصویر می‌کشد. تاریخی از این حیث که قصه…

مسئله آپارتاچی مسئله سینما است. مسئله بقا یا از میان رفتن سینما. مسئله فیلم آپاراتچی به ظاهر محدود به یک دوره زمانی خاص و در عمل مربوط به همیشه تاریخ در این مرز پرگهر است. مسئله فیلم مربوط به سال‌های نخست پیروزی انقلاب و به خطر افتادن ذات سینما به دلیل مخالف بخش تندروی مذهبی اجتماع ایرانی است.…

باغ کیانوش یکی از استانداردترین فیلم‌های جشنواره فجر چهل دوم بود که به طرز عجیب و غریبی به کل نادیده گرفته شد و تنها به یک سیمرغ دستاورد هنری در بخش نگاه نو دست پیدا کرد. در میان سیل عظیم ایده‌های ناقص به اصطلاح فیلمنامه شده در جشنواره، یکی از حساب شده‌ترین و ساختارمندترین فیلمنامه‌های جشنواره همین…

بی بدن مصداقی است بر آن دسته از فیلم‌هایی که مجذوب ایده می‌شوند و در فرایند تعجیل برای رسیدن به نسخه نهایی فیلمنامه و فیلم، از کیفیت‌های داستان‌پردازی و اجرا و کارگردانی نسبتا غافل می‌مانند و تمام پتانسیل‌هایشان آزاد نمی‌شود. سال‌هاست که ضعف در مرحله فیلمنامه‌نویسی گریبان سینمای ما را گرفته و…

۲۴ ساعت اول بعد از وقع زلزله در بم و بحران مدیریت این فاجعه طبیعی و یک مرد به نام احمد کاظمی و یارانش که پیش از آنکه دیگر مسئولان، سرگیجه‌شان برطرف شود، دست به کار می‌شوند و به کمک مردم آسیب دیده از زلزله می‌روند. احمد کاظمی با همان روحیه کاری و مسلط بر موقعیت که در جنگ هشت‌ساله داشته است، با…

فیلم مجنون از چند وجه فیلم مهمی است و از برخی وجوه فیلمی معمولی است. مجنون در کنار آسمان غرب و احمد مهم‌ترین فیلم‌هایی هستند که به بخشی از زندگی بزرگان و سرداران ایرانی پرداخته‌اند و همزمان داستانشان به موفقیت و پیروزی و نه مرگ و شهادت ختم شده است. این نکته مهمی در ساختار فیلم‌های قهرمانی در ایران…