نقد و یادداشت فیلم

تجربه اول کارگردانی جواد عزتی تجربه موفق و منسجمی از آب درآمده است. پیش از جشنواره کنجکاوی اصلی بر این مبنا شکل گرفته بود که عزتی در مقام کارگردان بنا دارد به سیاق انتخاب‌های اخیرش در بازیگری، سراغ فضای داستان‌گویی جدی و حتی به رخ کشیدن جهان‌های متفکرانه و روشنفکرانه برود و جای پای خودش را در سینمای…

از صدای سمفونی‌های بتهوون تا صدای پدرخوانده نینو روتا. عجیب است اما واقعیست! مارتین فیپس که با آهنگسازی برای سریال تاج (The Crown) معروف شد، آهنگسازی آخرین فیلم ریدلی اسکات را به عهده داشته است. او آهنگسازی است انگلیسی که جایگزین هانس زیمر بزرگ در آهنگسازی فیلم‌های ریدلی اسکات شده است. همه چیز…

انسان گرگ انسان است یا انسان مانند لوح سفیدی پا به جهان می‌گذارد و بعدتر سر و شکل می‌گیرد؟ آیا واقعیت چیزی میان این دو است؟ گروهی از فلاسفه و روانشناسان انسان را ذاتا بدسرشت می‌دانستند و تنها ابزار مهار انسان را حس گناه و عذاب وجدان تلقی می‌کردند. توماس هابز که جمله انسان گرگ انسان است به او نسبت…

آکی کوریسماکی فیلمساز نامدارِ فنلاندی را خالق قصه رنج‌های طبقه‌ کارگر می‌دانند. او در فیلم‌هایش همواره‌ در قامت یک سوسیالیست طناز به قصه آدم‌های بازنده و حاشیه‌نشین در جامعه‌ای همواره درحال تاب خوردن میان سرمایه‌داری و ایده‌های چپ پسندی کارگری پرداخته است. اساساً سه‌گانه‌ مهم فیلم‌های کوریسماکی شامل…

موسیقی داستان بعضی از فیلم‌هاست. صرفا نه به این معنا که داستان درباره یک موسیقیدان، گروه موسیقی یا امثالهم باشد، بلکه موسیقی به اصل داستان فیلم گره خورده است. آناتومی یک سقوط از این دست است. نمی‌شود داستان فیلم را بدون موسیقی روایت کرد چرا که در تنها اتفاق مهم فیلم، موسیقی نقشی پررنگ دارد یا شاید…

اتاق دبیران یک فیلم جمع و جور، به اندازه گو، با اعتماد به نفس و فکر شده است. فیلمی که از همان ابتدا می‌داند دنبال چه هدفی است و از تمام ابزارهای سینمایی اعم از موسیقی، شیوه فیلمبرداری، انتخاب و هدایت بازیگران، فضاسازی و حتی دیالوگ‌نویسی و تدوین به قدر نیازش بهره برده است و اصولا اضافه کاری و…

در زمانه‌ای که جریان غالب سینمای ایران به دو بخش کمدی‌های مبتذل و فیلم‌های ارگانی منحصر شده و جریان قدرتمند (و البته پر افت‌وخیز) سینمای اجتماعی به حاشیه رانده می‌شود، فیلم‌هایی مثل «کت چرمی» که به هرحال به گوشه‌ای از معضلات اجتماعی ناخنکی می‌زنند را باید غنیمت شمرد. کت چرمی به موضوعی اجتماعی…

گویا قرار نیست تجربه ماندگار «گلادیاتور» با ریدلی اسکات تکرار شود. طبیعی هم هست. هیچ فیلمسازی در تاریخ سینمای جهان همواره در اوج نبوده و ساختن یک اثر تام و تمام و ماندگار در سینما به معنی ادامه دادن آن روند در کارنامه سینمایی آن فیلمساز نیست. خب بله درست است. اما ماجرای ریدلی اسکات و ناپلئونش چیزی…

تماشای فیلم «بو می‌ترسد» Beau is afraid در نگاه اول کار جانکاه و طاقت‌فرسایی است. نه به معنای آن‌که فیلم بدی است. بیشتر از این منظر که تماشاگرش را وارد هزارتویی غریب و انتزاعی می‌کند و ذهن مخاطب را تحت فشار می‌گذارد. اما فیلم اثرگذار و مهمی است. برای شناخت جهانِ آبستره فیلم ابتدا باید به کارنامه…

دنیا رو پشت سر بگذار و بگذر فیلمی منطبق بر حالات فعلی اجتماع محل وقوع داستان یعنی جغرافیای آمریکاست. فیلمی خوش‌سروشکل از منظر تولید و البته پر بازیگر که بر بستر قواعد گونه سینمایی وحشت استوار است. داستان فیلم که بر مبنای اقتباس از رمانی به همین نام تولید شده است، به سیاق مجموعه فیلم‌های گونه وحشت،…

سینمای پلیسی همواره یکی از جذابترین و پرمخاطب‌ترین گونه‌های سینمایی در میان علاقمندان فیلم و سینما به شمار می‌رود. شکل‌دهی نویسنده به یک معمای پیچیده که قهرمان فیلم را به سفری هیجان انگیز و غیر قابل پیش‌بینی رهسپارکرده تا از خلال اطلاعات، واکنش‌ها و حوادث پیش آمده بتواند انگیزه‌ها و دلایل رفتار…

«زندگی های گذشته» Past Lives از جمله فیلم‌های جمع‌وجور و مستقل سال گذشته سینمای جهان بود که ناگهان در ماه‌های پایانی سال 2023 مورد توجه قرار گرفت و در ردیف آثار مهم و برجسته سالی که گذشت قرار گرفت. فیلمی با داستانی کهنه و تکراری، اما رویکردی متفاوت و دلنشین. قصه دو کودک کره‌ای که سال‌ها پیش در…

مستند زندگینامه‌ای «اسلای» یک اثر جذاب و قابل مطالعه از منظر سینمایی، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی است. فیلمی که تماشای آن حتما نسبت به دنبال کردن بخش بزرگی از آثار داستانی این روزهای سینمای جهان، اولویت دارد و لذت بیشتری در پی خواهد داشت. سیلوستر استالونه در دهه 70 و 80 میلادی به شمایلی از قهرمانی با…

آخرین فیلم زنده یاد کیومرث ‌پوراحمد، انگار نوعی بازگشت او به دورانی است که قصه‌های مجید را ساخته بود اما این به معنای آن نیست که پرونده باز است را هم سطح و همسنگ آن مجموعه بدانیم که از این حیث اتفاقا تماشای پرونده باز است تنها حسرت قصه‌های مجید را بر دل می‌نشاند و این پرسش را در ذهن بر می‌انگیزد که…

اگر فکر می‌کنید کن لوچ فقط در 87 سالگی در فیلمش Old Oak (که نام مکان است و قابل ترجمه نیست) شعار می‌دهد اشتباه می‌کنید. او از همان جوانی‌ هم درگیر فیلمِ صاحبِ مسئله و دارای پیام بود. این نکته که سینما برای لوچ رسانه‌ای است که از طریق آن بتواند اندیشه‌ مطلوب خود (سوسیالیسم از جنس بریتانیایی که مثل…

اینطور که خود کن لوچ گفته بلوط پیر فیلم خداحافظی این فیلمساز کهنه‌کار چپ‌گرای انگلیسی از سینما است. کن لوچ را با سینمای ساده اما انسان‌گرا و البته معترض و چپ گرایش می‌شناسیم. فیلمسازی که همواره دغدغه طبقه کارگر و فرودست را داشته و بیشترین تمرکزش بر وضعیت نابسامان طبقات پایین جامعه که در چنگال جریان…

آلکساندر پین فیلمساز آمریکایی را بیشتر با فیلم درخشان «راه‌های فرعی» می‌شناسیم. فیلمی آرام و کم‌حادثه که شکل روایت و روابط شخصیت‌های کم‌شمارش در اوایل قرن جاری مورد توجه و پسند مخاطبان و منتقدان قرار گرفت. کمی پیش‌تر از آن، پین فیلم «درباره اشمیت» را ساخت -که جک نیکلسون یکی از آخرین نقش‌آفرینی‌های…

رابی رابرتسون آنقدر زنده نماند تا صدای موسیقی آخرین فیلمی را که ساخت بشنود. او پیش از اکران قاتلان ماه کامل از دنیا رفت و آخرین یادگاری‌ای که برای اسکورسیزی باقی گذاشت، قطعات بلوز و نواهای پر از سوگ و غم سرخپوستی فیلم بود. داستان عمو مارتی و موسیقی یکی از داستان‌های جادویی موسیقی فیلم در دنیاست.…