بررسی کارنامه سیروس مقدم
۳۲ سریال در ۲۴ سال؛ رکورد شگفتانگیز سیروس مقدم است
سیروس مقدم یکی از پرکارترین سریالسازهای تلویزیون است. خیلیها او را به لحاظ ساخت سریال در مدت زمان کوتاه، رکورددار واقعی به حساب میآورند. او از زمان ساخت اولین سریال مستقلش یعنی «به سوی افتخار» در سال ۱۳۷۶ تا الان که ۲ قسمت از سریال جزیره منتشر شده، موفق شده ۳۲ سریال را به سرانجام برساند. البته اولین کار تلویزیونیاش را با ساخت یکی از اپیزودهای مجموعه سلسله حکایات با اسم مار در اوایل دهه ۶۰ شروع کرد و توانست همان سال، در اولین دوره جشنواره فجر، جایزه بهترین فیلم کوتاه را برای آن بگیرد. ورود او به عرصه کارگردانی سریال، در فیلم مجموعه شیخ مفید اتفاق افتاد. مقدم بخشی از این مجموعه را ساخت و به وسیله آن اعتماد تلویزیونیها را برای ساخت سریال جلب کرد. دوران فعالیت مقدم در عرصه سریال سازی را میشود به ۸ دوره مهم تقسیم کرد.
دوره اول | سرشار از شعار و نصیحت
در بررسی کارنامه سیروس مقدم باید به به سوی افتخار، روزهای زندگی و پلیس جوان اشاره کرد. مجموعههایی که میتوان جزو سریالهای خوب و تاثیرگذار دوره اول کاری مقدم به حساب آورد؛ سریالهایی که با وجود نقاط ضعف فراوانی که داشتند، در آن دوره، بسیار مورد توجه قرار گرفتند و اثرگذار شدند. با این حال اما جو شعاری و نصیحت گونه این سریالها همان زمان هم به مذاق خیلی از مخاطبان خوش نمیآمد و خیلیها را از همان ابتدا نسبت به آثار مقدم دلزده کرد. حجم استفاده از جملات آموزشی و نصیحتبار که در به سوی افتخار شروع شد، در روزهای زندگی یک مقدار کاهش پیدا کرد اما دوباره در کار بعدی مقدم یعنی پلیس جوان، به شدیدترین حالت ممکن رسید.
دوره دوم | ساخت آثار جسور
بعد از پلیس جوان، مقدم توانست با ساخت مسافر، خودی نشان دهد و با آوردن یک سوپراستار و دست گذاشتن روی سوژه جدید زن معتاد، توجههای زیادی را به سوی خودش جلب کند. در مسافر، اولین باری بود که زنی معتاد به تصویر کشیده میشد و برای همین خیلی در آن دوره، جسورانه به نظر میرسید. این سریال را میشود نقطه اوج دوره دوم فعالیتهای مقدم به حساب آورد. او اما در تثبیت این موفقیت چندان موفق نبود و سریال بعدیاش دریاییها، هیچ موجی به وجود نیاورد و چندان مورد توجه قرار نگرفت. البته مقدم خیلی زود توانست با سریال وکیل، وضعیت را به نفع خودش تغییر دهد. این سریال با حضور فریبرز عربنیا و پانتهآ بهرام، توانست دوباره او را به اوج برگرداند؛ نقطه اوجی که بازهم زمانش طولانی مدت نبود.
دور سوم | ضعیفترین دوره
دوره سوم سریال سازی مقدم را میشود، ضعیفترین دوره در کارنامه کاری او به حساب آورد؛ دورهای که مقدم به ورطه ساخت آثار سفارشی افتاده بود و کارهایش به لحاظ ساختار و محتوا، جایگاه قابل قبولی نداشتند. او مهر خاموش را به خاطر رفاقت با رضا جودی ساخت. کارگردانی که قسمت اول تا سوم را ساخته بود از پروژه رفته بود و اگر مقدم آستین بالا نمیزد سریال میرفت روی هوا. خلاصه سریال را ساخت و موفقیتی برایش نداشت. مزرعه کوچک تنها تجربه اپیزودیک مقدم بود؛ یک مجموعه نوروزی درباره زنی که قبل از مرگش به دنبال همسری برای شوهرش میگشت. این سریال اثر موفقی نبود اما باعث شد جمعی از زنان جلوی صداوسیما تجمع راه بیندازند و به این موضوع اعتراض کنند. از میان سریالهای این دوره، ریحانه، به نسبت سایرین، موفقتر ظاهر شد که آن هم موج خاصی به راه نینداخت.
دوره چهارم | شروع سریالهای جذاب
مقدم بعد از ریحانه، ناگهان مسیر سریال سازیاش را تغییر داد و در مسیر ساخت سریالهای اثرگذار و پرمخاطب قرار گرفت. نرگس به عنوان اولین سریال داستانی شبانه مقدم، جنجال زیادی به راه انداخت. مقدم در پرواز در حباب، برای اولین بار وارد فضاهای تینیجری و جوانپسند شد و اتفاقا تجربه موفقی هم در کارنامه کاریاش رقم زد؛ فضایی که بعدها در بچههای نسبتا بد، یکبار دیگر سراغش رفت.
دوره پنجم | مناسبتی سازی
اغما، اولین سریال مناسبتی موفق مقدم بود که آن را برای ماه رمضان سال ۸۶ ساخت و نام درخشانی کارنامه سیروس مقدم شد. این سریال همزمان با میوه ممنوعه اثر حسن فتحی روی آنتن رفت اما جالب اینجا بود که در نظرسنجی صداوسیما، عنوان پربینندهترین سریال رمضانی آن سال را به خودش اختصاص داد و سریال فتحی، با تعداد بیننده کمتر، پراقبالترین سریال معرفی شد. مقدم بلافاصله بعد از اغما، سراغ ساخت پیامک از دیار باقی، برای نوروز همان سال رفت. این سریال هم به یکی از آثار موفق کارنامه مقدم مبدل شد. اتفاقا با اینکه همزمان با مرد هزار چهره مهران مدیری روی آنتن رفت، چندان مغلوب آن نشد و با اختلافی بسیار ناچیز، در رده دوم جداول نظرسنجی قرار گرفت. مقدم بعد از چند موفقیت پیاپی، رمضان سال ۸۷، یک بار دیگر با روز حسرت، در صدر نظرسنجیهای مردم قرار گرفت؛ سریالی که قدرت کارهای قبلی مقدم را نداشت و شاید اگر رقیب قدری در میدان بود، به راحتی در صدر قرار نمیگرفت. مقدم، اول تیر سال ۸۸ درست در بحبوحه اوضاع و شرایط بعد از انتخابات دوره دهم، رستگاران را روی آنتن برد. این سریال با اینکه میتوانست به کاری شدیدا پرمخاطب در کارنامه کاری او تبدیل شود اما به خاطر جو ناآرام آن ایام، زیاد دیده نشد.
دوره ششم | سریالسازی برای خود
بعد از رستگاران، کارنامه سیروس مقدم دورهای جدید در عرصه سریالسازی را در خود دید؛ دورهای که میشود آن را دوره سلطنت سیروس مقدم در تلویزیون نامید. مقدم در این دوره خودش را از قید سریالسازی در دفاتر مختلف و همکاری با رها کرد و با همسرش الهام غفوری، تیمی جدید و حرفهای به وجود آورد. استقلال مقدم در دوره جدید، باعث شد تا دستش برای ساخت سریال بازتر باشد و تمرکزش را روی ساخت آنها بالاتر ببرد. او حتی در دوره جدید، نظم خاصی به سریالهایش داد و بعد از هر سریال کمدی، یک سریال درام یا حتی تلخ و حادثهای ساخت و این ترتیب را به طور مداوم پی گرفت. بعد از کمدی چاردیواری، سریال تلخ زیر هشت را ساخت. بعد از آن بلافاصله سراغ کمدی پایتخت رفت. تا ثریا به عنوان یکی از کارهای تلخ و ملودرام این کارگردان، بلافاصله بعد از پایتخت ساخته شد. این نظم حتی در ادامه و ساخت پشت سر هم چک برگشتی، دیوار و پایتخت ۲ هم ادامه پیدا کرد.
دوره هفتم | قدرت پایتخت
سیروس مقدم بعد از موفقیت پایتخت ۱ و ۲ باز هم از ساخت سریالهای اجتماعی دست نکشید. با اینکه کماکان به خاطر پایتختها در اوج بود و همه از او انتظار ساخت این سریال کمدی را داشتند اما در بچههای نسبتا بد، مدینه و میکائیل هم قدرتمند ظاهر شد. در عین حال کماکان با پایتختها بیشتر از هرچیز در مرکز توجه قرار داشت. مقدم در فاصله میان پایتخت۴ و ۵ سریال کمدی علیالبدل را ساخت که ثابت کند قدرتش در ساخت سریال کمدی صرفا به پایتخت معطوف نمیشود اما علیالبدل اثر موفقی از آب در نیامد و او را ترغیب کرد که باز هم سراغ برند موفقش پایتخت برود. پایتخت ۵ به یکی از مهمترین فصلهای این مجموعه تبدیل شد و انتظارها را از مقدم بالا برد. تا جایی که پایتخت ۶ نتوانست این انتظارها را برآورده کند.
دوره هشتم | ورود به شبکه نمایش خانگی
اما میرسیم به دوره آخر کارنامه سیروس مقدم یا دوران جدید او. مقدم که سالیان سال جزو پرکارهای سریالسازی تلویزیون بود سال ۱۳۹۸ با ساخت خوابزده برای اولین بار به شبکه نمایش خانگی آمد. این سریال فضایی ماورایی و ترسناک داشت و برخلاف انتظار آنطور که باید دیده نشد. درواقع میتوان گفت مقدم در اولین تجربهاش برای شبکه نمایش خانگی شکست خورد. او حالا با ساخت سریال جزیره مجددا فعالیت در این عرصه را تجربه میکند. سریالی براساس فیلمنامه علی طالبآبادی که به قسمت دوم رسیده و حالا باید دید در ادامه به چه سمت و سویی خواهد رفت و چه جایگاهی در کارنامه مقدم خواهد داشت.