در واژه‌ها و وِردهای هری پاتر به نسخه اصلی وفادار بودیم
«در ۸ قسمت هری پاتر بالغ بر ۵۰ گوینده ایفای نقش کردند»
مینا قیاسپور مدیریت دوبلاژ مجموعه ۸ قسمتی «هری پاتر» که به صورت اختصاصی برای فیلیمو دوبله شده را برعهده داشته است. او قطعا مسئولیت سنگینی را بر دوش داشته چراکه سراغ دوبله مجموعه‌ای رفته که سال‌ها پیش بهرام زند که یکی از اساتید به نام و مطرح عرصه دوبلاژ بود مدیریت دوبلاژ آن را برعهده داشت. قیاسپور می‌گوید سعی کرده تا جای ممکن به ترجمه‌ای که به‌روز شده و گوینده‌هایی که در نسخه‌ای که زنده‌یاد زند دوبله کردند وفادار بماند، اما محدودیت‌هایی هم در انتخاب دوبلورها داشته که در گفت‌و‌گویش درباره آن‌ها بیشتر توضیح می‌دهد. این مدیر دوبلاژ جوان خودش هم در این مجموعه به جای شخصیت هرماینی صحبت کرده که آن هم شیرینی‌های خودش را برای او به همراه داشته است.
فیلم های هری پاتر را با بهترین دوبله ببینید
- در مقام مدیر دوبلاژ مجموعه هری پاتر از روند دوبله کار برایمان بگویید و اینکه کار از چه زمانی آغاز شد؟
مینا قیاسپور: وقتی با من برای مدیریت فیلم های هری پاتر صحبت شد و زمانی که ترجمه به دستم رسید اسفند ماه سال گذشته بود. سینک کار را هم من حدودا از اواخر اسفند شروع کردم و از آنجایی که حجم کار خیلی زیاد بود در طول ایام عید هم مشغول سینک زدن بودم. سینک زدن ۸ قسمت طولانی و پردیالوگ را در همان ایام عید انجام دادم که تا ۱۴ فروردین طول کشید و از همان روز هم استارت ضبط کار را زدیم.
- برای مخاطبانی که شاید با مقوله سینک زدن آشنا نباشند کمی درباره این مرحله توضیح می‌دهید؟
در کار دوبله مترجم متن را ترجمه می‌کند و آن را به مدیر دوبلاژ می‌دهد، اما دیالوگ‌ها لزوما اندازه و همخوان با دهان بازیگر نیستند. تمام جملاتی که دوبلور به جای بازیگر ادا می‌کند باید حالت دهان بازیگر همخوانی و نزدیکی داشته باشد. تمام مکث‌ها باید در کار مشخص شود و گاهی هم پیش می‌آید به دلیل همخوانی نداشتن دیالوگ؛ جمله‌بندی باید تغییر کند یا عوض شود. متن ترجمه‌ای که مترجم می‌نویسد درست است اما به همین دلایلی که توضیح دادم بعضی اوقات باید تغییراتی صورت بگیرد که در اصطلاح به همه این‌ها سینک زدن گفته می‌شود. این مرحله، مرحله سخت و زمانبری است و بستگی به نظر و سلیقه مدیر دوبلاژ هم دارد. اما در نهایت تا جایی که امکانپذیر است تلاش می‌شود که به متن ترجمه شده وفادار بمانیم.
- ضبط کار چند روز زمان برد؟
حدودا ۱۵ روز از صبح تا شب گروه درگیر ضبط بودند.
- با توجه به اینکه تعدد نقش در مجموعه «هری پاتر» زیاد است، در انتخاب گوینده‌ها چالش خاصی داشتید؟
چالش در انتخاب گوینده در این کار بسیار بود و برای این مرحله پروسه خیلی سختی را گذراندیم، بارها جلسه گذاشتیم و با دوستانی که در این حرفه هستند همفکری کردیم. مسئله ما این بود که متاسفانه ما برخی از عزیزانی را که در نسخه آقای زند حضور داشتند، از دست داده بودیم. عزیزانی مثل استاد منوچهر اسماعیلی و جناب آقای عبادی که دیگر در قید حیات نیستند، در نسخه‌ای که استاد زند مدیر دوبلاژش بودند، نقش‌های اصلی را برعهده داشتند و این موضوع تبدیل به یکی از چالش‌های ما شده بود. ما نیز چاره‌ای نداشتیم جز اینکه دوستان و اساتید دیگری را جایگزین کنیم و سعی کردیم در واقع این جایگزینی را با عزیزان پیشکسوتی انجام دهیم که بهترین بودند. الان که به کلیت کار فکر می‌کنم واقعا همه چیز برایم رضایت‌بخش بوده و از انتخاب‌هایم خیلی راضی هستم. خدا را شکر ۹۹ درصد آن اتفاقی که باید می‌افتاد انجام شد.
- با توجه به این موضوع که گفتید برخی از دوبلورهای پیشکسوت که در نسخه قبلی حضور داشتند دیگر در قید حیات نیستند، به نظر می‌رسد حفظ راکوردها کمی سخت می‌شد. درست است؟
بله حفظ راکوردها هم به این دلیل و هم به دلیل دسترسی نداشتن ما به برخی دوستان دیگر سخت بود. بعضی از عزیران زمانی که ما می‌خواستیم کار را شروع کنیم در ایران نبودند و به ناچار مجبور بودم نقش آن‌ها را هم جایگزین کنم. در واقع در این ۸ قسمت بالغ بر ۵۰ گوینده ایفای نقش کردند و من تمام سعی‌ام را کردم تا جایی که امکانش بود به کستی که جناب زند انتخاب کرده بودند وفادار باشم. دوبله ایشان بی نظیر بود و حتی در انتخاب نقش‌های کوتاه هم با هوشمندی عمل شده بود و همین قضیه کمک زیادی در انتخاب‌ها به من کرد.
- حالا که تجربه مدیریت دوبلاژ مجموعه «هری پاتر» را پشت سر گذاشتید چه تفاوتی میان کار خودتان و نسخه‌های قبلی که دوبله شده بود می‌بینید؟
سوال سختی است چون به نظر من هر گلی بویی دارد، شاید به بقیه دوبله‌هایی که انجام شده کامل واقف نباشم اما دوبله جناب زند را کامل تماشا کردم. روح جناب زند شاد چراکه واقعا اثری بی‌نظیر را از خودشان به یادگار گذاشتند. هیچ وقت نمی‌توانم دوبله خودم را کنار دوبله ایشان بگذارم. به نظرم روحی که در آن زمان در کار وجود داشت و اساتیدی که در آن مجموعه حضور داشتند تنها یک بار اتفاق افتاد و تبدیل به اثری ماندگار شد. درباره نسخه‌ای که خودم دوبله کردم هم باید بگویم یک کار مجزا و متفاوت بود که من تمام تلاشم را کردم صفر تا صد آن را به بهترین نحو انجام دهم. اما باید بگویم این کار برای من تجربه متفاوتی بود.
- به لحاظ فنی کار چه تفاوت‌هایی دارد و چه تغییراتی در آن صورت گرفته است؟
از لحاظ فنی، ترجمه تفاوت‌هایی دارد، سانسورها کمتر شده و به واسطه شرایطی که الان در پلتفرم‌ها وجود دارد و شاید محدودیت‌ها کمی کمرنگ‌تر شده باشد. ما تلاش کردیم به این ۸ قسمت در ترجمه وفادارتر باشیم. آن زمان در ترجمه یکسری ممیزی‌ها وجود داشت که در دوبله ما خیلی کمتر شده و این نکته می‌تواند برای مخاطب جذاب‌تر باشد. در نسخه‌ای که من دیدم برخی از اصطلاحات به فارسی ترجمه شده، اما ما آن اصطلاحات اصلی و وِردها را دست‌نخورده باقی گذاشتیم و همه به زبان اصلی گفته شدند. چون بعدها مشخص شد که این وردها با همان زبان اصلی که در خود فیلم بین مخاطبان معروف شدند. در واقع تجربه‌ای که در طول زمان بین طرفداران هری پاتر رایج شده بود را ما سعی کردیم به همان شکل خودش ادا کنیم.
مینا قیاسپور: «دوبله قدیمی هری پاتر در ترجمه یکسری ممیزی‌ها وجود داشت که در دوبله ما خیلی کمتر شده و این نکته می‌تواند برای مخاطب جذاب‌تر باشد. در نسخه‌ای که من دیدم برخی از اصطلاحات به فارسی ترجمه شده، اما ما آن اصطلاحات اصلی و وِردها را دست‌نخورده باقی گذاشتیم و همه به زبان اصلی گفته شدند»
- پس با این اوصاف مخاطب با یک نسخه به‌روزتر نسبت به نسخه‌های قبلی در دوبله مواجه می‌شود؟
بله، من فکر می‌کنم همینطور است، مخاطب یک نسخه ارتقا یافته و بسیار کم سانسور را خواهد دید.
- درباره نقشی که خودتان گویندگی‌اش را برعهده داشتید هم برایمان می‌گویید؟
من در این مجموعه به جای هرماینی حرف زدم که در نسخه جناب زند استاد عزیزم خانم شیرزاد زحمتش را کشیده بودند که بسیار هم زیبا بود. من هرگز به گرد پای ایشان هم نمی‌رسم. اما متاسفانه به ایشان دسترسی نداشتیم، من دوست داشتم و می‌گفتم ای کاش خودشان بودند و جای این رل صحبت می‌کردند که اگر امکانپذیر لطف بیشتری داشت. اما چون شرایط فراهم نبود من جسارت کردم و جای ایشان در نقش هرماینی صحبت کردم. هرماینی نقش خیلی شیرینی است که خانم شیرزاد بسیار دوست‌داشتنی آن را گفته بودند من هم تا جایی که می‌توانستم سعی کردم کارم را خوب انجام دهم. امیدوارم که نتیجه کلی کار مقبول مخاطبان واقع شود.
- نقش هرماینی از نظر خودتان چه ویژگی یا جذابیت خاصی داشت؟
هرماینی نقش بسیار شیرینی است و شخصیت خیلی دوست داشتنی دارد، به خصوص در دو قسمت اول که به لحاظ سنی کوچک‌تر است خیلی بامزه حرف می‌زند و نوع تکان دادن لب و دهانش منحصر به خودش است، البته که همین قضیه به جای او حرف زدن را کمی سخت‌تر می‌کرد. هیجان و هوش این شخصیت برای من تجربه جالبی را رقم زد چون باید در دوبله‌اش هم همه این موارد را رعایت می‌کردم. هرماینی بخاطر همان باهوشی‌اش وردها را از همه بهتر می‌تواند ادا کند و در ادامه داستان هم با بقیه شخصیت‌ها همسو می‌شود. هیچ وقت فکر اینکه یک روزی به جای این شخصیت حرف بزنم به ذهنم خطور نکرده بود اما خوشحالم که این تجربه دوست داشتنی و جذاب را پشت سر گذاشتم.
- زمانی که نسخه‌های قبلی دوبله شده هری پاتر را می‌دیدید فکرش را می‌کردید یک روز قرعه به نام خودتان بیفتد و دوبله این مجموعه را انجام دهید؟ و حالا که چنین اتفاقی افتاده چه احساسی دارید؟
زمانی که آقای زند دوبله مجموعه هری پاتر را شروع کردند، من تازه وارد عرصه دوبله شده بودم و جزو تیم دوبله این سریال نبودم. آن موقع من حدودا ۳ سال بود که وارد کار دوبله شده بودم و آقای زند من را خیلی خوب نمی‌شناختند. می‌دانستم که این کار را دوبله می‌کنند و خیلی هم دوست داشتم که در کنارشان حضور داشته باشم اما سعادتش را نداشتم. اما هیچ وقت تصورش را نمی‌کردم که روزی خودم بخواهم دوبله این مجموعه را انجام دهم، حتی تا اسفند ماه سال گذشته که قرار شد من برای این مجموعه دوبله انجام دهم فکرش را نمی‌کردم. تجربه همکاری با اساتید بنام عرصه دوبله واقعا برای من احساس تکرار نشدنی را رقم زد که از بابت آن خوشحالم. در این تجربه فوق‌العاده از تک تک این عزیزان یاد گرفتم و از در کنارشان بودن لذت بردم و خوشحالم که این افتخار نصیبم شد. برای این مجموعه یک تیم ۷۰ نفره شبانه روز زحمت کشیدند، امیدوارم مخاطبان این کار را از فیلیمو تماشا کنند و از آن لذت ببرند.
و منی که تا الان فکر نیکردیم دوبلور هرماینی تو فیلیمو مریم شیرزاد بوده 😐😐😐