فیلم نبات به کارگردانی پگاه ارضی را میتوان اثری تجربهگرایانه در ژانر خانوادگی دانست. یک ملودرام خانوادگی- اجتماعی که اگرچه ممکن است قصهای آشنا داشته باشد اما فیلم با پردازش روانشناختی موقعیت شخصیتهای قصهاش و بازنمایی درونگرایانه به نوعی یک روانکاوی سینمایی از وضعیت شکننده آدمها در تصمیمها، دو راهیها و انتخابهای زندگی ترسیم میکند که میتوان در پس آن به تاملی همذاتپندارانه با آنها پرداخت.
فارغ از این ساختار محتوایی، آنچه که به نقطه عطف و قدرت در فیلم بدل میشود بازی درخشان شهاب حسینی است که ستون استوار فیلم است و نقش آفرینی او نقش مهمی در بازنمایی محتویی قصه دارد. شاید اگر به جای شهاب، بازیگر دیگری نقش پدر قصه را ایفاء میکرد فیلم در بیان بسیاری از مفاهیم و موقعیتهای خود الکن میماند
ساختار این روایت و بازنمایی روانشناسانه به گونهای است که به مخاطب امکان میدهد به جای قضاوت کردن اخلاقی به ارزیابی و درک موقعیت آدمها پرداخته و در واقع قضاوتی روانشناختی داشته باشند. ضمن اینکه میتوان فیلم نبات را در ذیل سینمای نوجوان هم بازخوانی کرد که در آن موقعیت یک دختر نوجوان در یک وضعیت دوگانه عاطفی بازنمایی شده و حساسیتهای تربیتی این دوران در بستر درام به درستی روایت میشود. «نبات» روایتی از یک گسست و بحران خانوادگی است که فیلمساز سعی کرده با پرهیز از سویه پررنگ احساسی و در واقع سانتی مانتال کردن قصه به ریشهیابی و روانشناسی این موقعیت و رفتارهای آدمهای قصهاش بپردازد و با فاصلهگذاریهای مناسب، در عین بازنمایی حسی – عاطفی موقعیت درام، عقلانیت و منطق درام را حفظ کند.
در عین اینکه میتوان قصه را از منظر یک موقعیت نوجوانانه هم مورد خوانش قرار داد. فارغ از این ساختار محتوایی، آنچه که به نقطه عطف و قدرت در فیلم بدل میشود بازی درخشان شهاب حسینی است که ستون استوار فیلم است و نقش آفرینی او نقش مهمی در بازنمایی محتویی قصه دارد. شاید اگر به جای شهاب، بازیگر دیگری نقش پدر قصه را ایفاء میکرد فیلم در بیان بسیاری از مفاهیم و موقعیتهای خود الکن میماند. در واقع این فیلم نشان میدهد که چقدر بازی و بازیگر میتواند در بازنمایی و صورت بندی محتوا و مضمون فیلم در قالب فرمی اثربخش تاثیرگذار باشد.
پگاه ارضی در نخستین فیلم بلند خود هم از این شانس بلند برخوردار بود که از بازیگر توانمندی مثل شهاب حسینی بهره ببرد و هم به خوبی توانست در هدایت او متناسب با روانشناختی نقش برآمده و در نهایت یکی از بهترین و جذابترین رابطه پدر و دختری را در فیلم خود به تصویر بکشد. شخصیتپردازیها به گونهای است که به مخاطب امکان درک همدلانه را میدهد و به نوعی پرهیز از قضاوتهای مستقیم وا میدارد. نکته جالب اینکه این موقعیت با یک تعلیق خوب همراه است که این تعلیق، هم به ریتم درونی فیلم کمک میکند و هم ریتم بیرونی آن را بالانس کرده و در نهایت مخاطب را با قصه درگیر میکند. آنچه در نهایت از پس این روایت به مثابه گزاره اصلی درام برجسته میشود ضرورت آرامش و صیانت از سویه عاطفی نهاد خانواده است که در جهان ناآرام امروز بیش از گذشته به واسطه خودخواهیهای آدمها تهدید میشود.
فیلم نبات را میتوان به عنوان یک فیلم قابل تامل به همه خانوادهها به ویژه خانوادههایی که فرزند نوجوان دارند یا از برخی بحرانهای عاطفی و ارتباطی آسیب میبینند توصیه کرد. عجیب است که چرا این فیلم برای اکران و نمایش و حضور در جشنواره دچار مشکل و مانع شد. سینمای ما و بیش از آن جامعه ما به ساخت و نمایش چنین فیلمهایی نیاز دارد و این نه از سر نیاز به سرگرمی که یک ضرورت اجتماعی برای آگاهی بیشتر مردم از چگونگی شکل گیری بحرانهای خانوادگی و نقش و تاثیر این بحرانها بر سرنوشت فردی و اجتماعی افراد است. «نبات» نشان میدهد که ریشه بسیاری از تزلزلها و تنزلهای اجتماعی در درون روابط و مناسبات خانوادگی است و با بازنگری، آسیب شناختی و در نهایت ترمیم این زخمها میتوان زندگی را به تجربه لذت بخشتری بدل کرد.
شهاب حسینی بی نظیر