سید آریا قریشی 101 نوشته

فیلم جنایت بی‌دقت کامل‌ترین فیلم شهرام مکری تا امروز است. با دیدن این فیلم به‌نظر می‌رسد ساخت فیلم‌هایی همچون ماهی و گربه یا هجوم (علی‌رغم ارزش‌های انکارناپذیر آن آثار) بیشتر تجربیاتی بوده‌اند تا مکری به این فیلم برسد. جنایت بی‌دقت طنینی از آثار قبلی مکری را در خود دارد: از زمان دورانی گرفته تا…

شاید اغراق نباشد اگر بگوییم هیچ فیلمسازی در تاریخ سینمای ایران به‌اندازه داریوش مهرجویی توانایی این را نداشته که از دل ایده‌هایی دم‌دستی و معمولی، فیلم‌هایی ماندگار و مهم بسازد. لیلا یکی از همین فیلم‌ها بود. اگر خلاصه داستان لیلا را برای هر سینمادوستی تعریف کنید، ممکن است احساس کند که قرار است با یک…

رخشان بنی‌اعتماد کار خود را به‌عنوان مستندساز شروع کرد و سپس وارد عرصه سینمای داستانی شد. اولین آثار او، کمدی‌هایی بودند که به معضلات اجتماعی می‌پرداختند. با این وجود، نرگس فیلمی بود که مسیر کاری بنی‌اعتماد را عوض کرد. او در چهارمین ساخته‌اش به‌سراغ طبقه‌ای از افراد رفت که در فیلم‌های داستانی…

رسول صدرعاملی پیش از این‌که به‌عنوان یک فیلمساز به شهرت برسد، سابقه فعالیت در مقام یک روزنامه‌نگار را در کارنامه‌اش داشت. شاید همین تجربه باعث شده تا او مهارتی انکارناپذیر در پیدا کردن سوژه‌های ژورنالیستی جذاب داشته باشد. این ویژگی را نه فقط در آثاری که خود کارگردانی کرده بلکه همچنین در…

بعضی از فیلم‌ها مرزهای متعارف ارزیابی‌های معمول را درمی‌نوردند. آن‌ها به خاطره جمعی یک یا چند نسل بدل می‌شوند و صحبت کردن در مورد خوب یا بد بودن آن‌ها، اهمیت خود را تا حدی از دست می‌دهد. خواهران غریب یکی از این فیلم‌ها است. به مناسبت سالگرد نمایش خواهران غریب نگاهی انداخته‌ایم به نظرات و نقدهای…

اگر بخواهیم نمونه‌های فیلم کالت (به‌معنای فیلمی معمولا جدا از جریان اصلی که گروهی هوادار پروپاقرص و به‌اصطلاح فرقه‌ای دارد) را در تاریخ سینمای ایران نام ببریم، فیلم نفس عمیق یکی از گزینه‌های قطعی حضور در جمع این فیلم‌ها است. فیلمی که از همان زمان نمایش در جشنواره فجر با استقبال پرشور منتقدان و…

همه در روز ملی سینما از خاطرات می‌گویند، کلیپ می‌سازند، یاد درگذشتگان می‌کنند و... ولی ما این‌بار خلاف جریان اصلی شنا کرده‌ایم. خواستیم در چنین روز مهمی، از صاحبان اصلی این سینما -یعنی مردم- بنویسیم. خواستیم از بحران حضور تماشاگر با عدد و رقم صحبت کنیم. آنچه سینمای ما را در روز ملی‌اش تهدید می‌کند،…

کارنامه مسعود کیمیایی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب با فراز و نشیب‌های فراوانی همراه بوده. هنوز هم ساخت و اکران هر فیلم او، اتفاقی ویژه است که حجم ویژه‌ای از مطالب رسانه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. با این وجود، کمتر فیلمی از او با واکنش‌های کم‌وبیش یکدستی مواجه شده است. گاهی اوقات می‌توان…

سارا متعلق به دوره فیلم‌های زنانه مهرجویی است؛ دوره‌ای که با بانو آغاز شد و تا زمان ساخت لیلا به طول انجامید. مهرجویی در این دوره به مشکلات زنانی معمولی در جامعه ایران پرداخت. 30 سال پیش، زمانی که سارا در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد بحث‌های زیادی را در میان منتقدان ایجاد کرد و امروز، مرور فیلم…

قرمز از آن دسته فیلم‌هایی است که توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی زمان ساخت و اکرانش، اهمیت فراوانی در درک بهتر ما از آن ایفا می‌کند. قرمز فرزند زمانه خود بود. در دورانی که تب بحث‌هایی در مورد حقوق زنان در جامعه در پی آزادی‌های سیاسی و اجتماعی نیمه دوم دهه هفتاد داغ‌تر از همیشه شده بود، فریدون جیرانی…

در مورد بعضی از فیلمسازان ممکن است چنین به‌نظر برسد که با افرادی روبه‌رو هستیم که افکاری که در سر دارند و نحوه بیان آن افکار در آثارشان ذاتا مناقشه‌برانگیز است (حتی اگر خود آن‌ها از جنجال گریزان باشند). زنده‌یاد علی حاتمی یکی از این فیلمسازان بود. در مروری بر نقدهای نوشته‌شده بر آثار او، با…

بعضی از فیلم‌ها به مرور زمان به معیار تبدیل می‌شوند به‌طوری که هنگام بحث در مورد هر فیلم هم‌دسته‌ای، نام آن اثر معیار هم بیان می‌شود. روز واقعه چنین فیلمی است. این که سینمای ایران در دهه‌های اخیر فیلم‌های اندکی در ارتباط با واقعه کربلا تولید کرده به دلایل فراوانی بستگی دارد. اما کمبود فیلم‌هایی در…

ایرج قادری به یقین از جنجالی‌ترین چهره‌های سینمای ایران در سال‌های اول پس از پیروزی انقلاب است. اولین آثاری که قادری پس از انقلاب ساخت (برزخی‌ها و دادا) در سال 1361 اکران شده و رتبه‌های اول و دوم فروش سالیانه را از آن خود کردند تا مشخص شود مردم هنوز به آثار ستاره‌محور و قهرمان‌پرور علاقه دارند.…

خیلی دور خیلی نزدیک زمانی اکران شد که تب فیلم‌های موسوم به معناگرا در سینمای ایران داغ بود؛ فیلم‌هایی عموما کسالت‌آور و میان‌مایه که داستان‌شان در مناطق دورافتاده می‌گذشت و سعی می‌کردند حس‌وحالی معنوی را به تماشاگر منتقل کنند (و البته اکثرشان در این امر ناموفق می‌ماندند). تکرار ساخت این دسته از…

هنگام مواجهه با فیلم‌های مهم تاریخ سینمای یک کشور، صرفاً نظر شخصی و بررسی کیفیت فیلم در قیاس با شرایط امروز کافی نیست. بعضی از فیلم‌ها بر مسیر حرکت تاریخ سینما تأثیر گذاشته‌اند. شناخت این تأثیر، برای بهبود درک ما از آن اثر از اهمیت فراوانی برخوردار است. به‌عنوان مثال، ممکن است امروزه تماشای فیلم…

بعضی از فیلم‌ها هستند که اهمیت‌شان با میزان فروشی که در زمان اکران اولیه داشته‌اند یا نظر عمومی منتقدان نسبت به آنها سنجیده می‌شود اما در مورد گروه دیگری از فیلم‌ها چنین نیست. بوی پیراهن یوسف فیلمی است که در مجموع با واکنش متوسطی از سوی منتقدان روبه‌رو شد و فروش چندان بالایی هم نکرد اما در گذر زمان…

با وجود توجه ویژه رسانه‌های ایرانی به سینمای اصغر فرهادی در سال‌های اخیر و انتشار کتب متعددی در مورد ویژگی‌های آثار او، شاید اغراق نباشد اگر بگوییم عباس کیارستمی از حیث میزان توجه نویسندگان سینمایی به آثارش کماکان بی‌رقیب است. حتی درگذشت نابه‌هنگام، بعضی‌ها هر وقت از دنیا بروند زود است، او هم باعث…

هامون ساخته داریوش مهرجویی در گذر زمان به یک فیلم کالت تبدیل شده است. عنوان فیلم کالت به اثری اطلاق می‌شود که به‌ مرور طرفداران پروپاقرصی پیدا می‌کند، تا جایی که این طرفداری حالتی قبیله‌ای پیدا می‌کند. این دسته از طرفداران مدام دیالوگ‌ها و صحنه‌های فیلم را با هم مرور می‌کنند و حتی در زندگی واقعی…