سید آریا قریشی 54 نوشته

معرفی کامل و اطلاعات سریال یاغی یاغی با نماهای نزدیکی از دستگاه‌های جوشکاری شروع می‌شود. این می‌تواند شروع متعارفی برای مجموعه‌ای باشد که داستانش در یک کارگاه می‌گذرد! اما چند نما کافی است تا بفهمیم شرایط به این سادگی‌ها نیست. شخصیت‌ها نه در کارگاه، بلکه در خیابان حضور دارند؛ نه در حال تعمیر، که در حال ویران‌کردن‌اند. این‌گونه با گروهی دزد آهن روبه‌رو می‌شویم که دارند تابلوهای راهنمایی و رانندگی…

طعم گیلاس از دهم اردیبهشت 1378 به‌طور عمومی به نمایش درآمد و با جذب 132 هزار و 656 مخاطب رتبه‌ای بهتر از سی‌ونهم در جدول پرمخاطب‌ترین فیلم‌های آن سال پیدا نکرد. هر چند با توجه به محدود بودن اکران فیلم و ناآشنا بودن شکل روایت و حال‌وهوای فیلم با دیگر فیلم‌هایی که در طول سال به نمایش درمی‌آمدند، خیلی از کارشناسان این میزان فروش را موفقیت‌آمیز و آن را نشانه این دانستند که گروهی از مخاطبان خاص در…

کمال تبریزی، مارمولک را در دورانی ساخت که چند سال از آغاز سقوط اقتصادی سینمای ایران می‌گذشت. تعداد مخاطبان سالن‌های سینما، سال‌به‌سال و در روندی تقریباً مداوم در حال کاهش بود و این خطر به‌شکلی جدی احساس می‌شد که سینمای ایران جایگاه خود را نزد مخاطب از دست بدهد. در چنین شرایطی، مارمولک یک جرقه زودگذر اما شگفت‌انگیز بود. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم هیچ‌کدام از ساخته‌های دو دهه اخیر سینمای ایران…

«غریزی‌بودن»، بارها به‌عنوان یکی از ویژگی‌های مهم رسول ملاقلی‌پور در مقام فیلمساز ذکر شده است. او فضایی کاملا شخصی در آثارش می‌آفرید و تمایلی به استفاده از الگوهای پذیرفته‌شده روایی نداشت. این حجم از شخصی‌بودن همزمان به بزرگ‌ترین نقطه قوت و اساسی‌ترین نقطه ضعف آثار او تبدیل شد. به همین علت است که در بررسی مسیر سینمای رسول ملاقلی‌پور با فراز و نشیب‌های فراوانی روبه‌رو می‌شویم. قارچ سمی را به‌سختی…

بعضی از فیلم‌ها برای ماندگار شدن نه نیاز به حاشیه‌سازی دارند و نه فروش بالا. آن‌ها به‌شکلی تدریجی و روی دوش تحسین‌های همه‌جانبه منتقدان و مخاطبان خاص رشد و جایگاه خود را در تاریخ سینما تثبیت می‌کنند. نیاز (علیرضا داودنژاد) یکی از این فیلم‌ها بود؛ فیلمی بدون ستاره و بدون فرازونشیب متعارفِ داستانی که از همان روز اول هم اثری مناسب مخاطب عام به‌نظر نمی‌رسید. داودنژاد هنگام ساخت نیاز چیزی حدود ۲ دهه…

چه فیلم‌های فریدون جیرانی را دوست داشته باشیم و چه نه، نمی‌توانیم انکار کنیم که او فیلمساز بسیار شجاعی است. تلاش جیرانی برای ورود به عرصه‌هایی کمتر آزموده‌شده در سینمای ایران و علاقه‌اش به استفاده از الگوهایی رادیکال و ایده‌هایی غیرمنتظره، باعث شده تا جیرانی به یکی از فیلمسازان ویژه سینمای ایران تبدیل شود. این جسارت باعث شده تا در سینمای جیرانی با فرازونشیب‌های فراوانی روبه‌رو باشیم. ایده‌های خاص…

رسول صدرعاملی که از همان ابتدای کار فیلمسازی توانایی‌های خود را ثابت کرده بود، با استفاده از فضای باز پیش‌آمده پس از دوم خرداد ۷۶، دوره تازه‌ای از فعالیت خود را آغاز کرد. دختری با کفش‌های کتانی (۱۳۷۸) روایتی از دختری نوجوان بود که در دل شهر به‌دنبال هویت خود می‌گشت. فیلم با استقبال منتقدان روبه‌رو شد و بازتابی بود از فضای تازه‌ای که در آن می‌شد به‌شکلی صریح‌تر از گذشته به دغدغه‌ها و مشکلات اجتماعی…

تا میانه‌های دهه 90، وضع به همان منوال سال‌های پایانی دهه 80 بود و بحران مخاطب به‌شکلی فاحش در سینمای ایران خودنمایی می‌کرد. اما از سال 95 با رشد قابل ملاحظه‌ای در تعداد تماشاگران روبه‌رو می‌شویم (هر چند این آمار هم به‌هیچ‌وجه قابل‌مقایسه با آمار دهه 60 و اوایل دهه 70 نیست). این فراز و فرود از اهمیت اکران نوروز کم نکرد. تا سال 1398 چنین شرایطی بر سینمای حکمفرما بود تا این‌که شیوع ویروس کرونا…

سقوط آزاد اقتصادی سینمای ایران در دهه 80 هم ادامه یافت. تعداد مخاطبان سالیانه سینمای ایران که در انتهای دهه 60 به بیش از 80 میلیون رسیده بود، در انتهای دهه 80 به 10 میلیون نفر کاهش یافت. با در نظر گرفتن این‌که جمعیت ایران در این دو دهه حدود 20 میلیون نفر افزایش یافته بود، این سقوط شدید نشان‌دهنده ازدست‌رفتن جایگاه سینمای ایران نزد بخش وسیعی از مخاطبان بود. در چنین شرایطی، تصمیم‌گیرندگان سینمای…

دهه 1370، آغاز افول اقتصادی سینمای ایران بود. بعد از فروش – در مقیاس ایران – شگفت‌انگیز بیش از 81 میلیون قطعه بلیت در سال 1369، از سال 1370 با کاهش تقریباً مستمر آمار مخاطبان سینمای ایران روبه‌روییم؛ آماری که در انتهای دهه 70 به حدود 30 میلیون قطعه بلیت در سال رسید. اکران نوروزی هم در این دهه – به‌خصوص در نیمه اول این دهه – تاریک‌ترین وضعیتش را سپری کرد.

اکران نوروزی تا پیش از پیروزی انقلاب معنای ویژه‌ای داشت و زمانی بود برای نمایش فیلم‌هایی سرگرم‌کننده تا خانواده‌ها بتوانند اوقات مفرحی را در سینما سپری کنند. اما شرایط بعد از پیروزی انقلاب تغییر کرد. تا قبل از سال 1363، اکران نوروزی عملاٌ بی‌اهمیت (اگر نگوییم بی‌معنا) بود. از سویی، وضعیت نامشخص کشور، آغاز جنگ تحمیلی و نبود قوانین مشخص باعث شده بود تا بحثی همچون مدیریت نمایش نوروزی اولویت هیچ مدیری…

تاریخ سینما عموماً با ستاره‌هایش مهربان است. کافی است یک حضور به‌یادماندنی در کارنامه داشته باشید تا سینمادوستان هرگز شما را فراموش نکنند. زمان می‌گذرد و سلیقه‌ها تغییر می‌کند اما ارزش یک خاطره‌سازی سینمایی هیچ‌گاه از بین نمی‌رود. بهروز وثوقی نه یک خاطره، بلکه خاطرات فراوانی برای تمام علاقه‌مندان ایرانی سینما ساخته است. شاید او تنها ستاره مرد سینمای قبل از انقلاب بود که به یک اندازه توانست نظر…

فیلم یلدا سومین اثر مهم مسعود بخشی –بعد از مستند تحسین‌شده «تهران انار ندارد» و فیلم پرحاشیه و توقیف‌شده «یک خانواده محترم» – هرچند موفقیت‌های قابل‌توجهی– از جمله جایزه ویژه هیأت داوران در بخش سینمای جهان از جشنواره ساندنس – را کسب کرد اما شاید بدترین ساخته او باشد: فیلمی با ظاهری جسورانه، دستمایه‌ای ملتهب، اشارات سیاسی و رویکردی هجوآمیز در قبال برخی از نهادهای رسمی – ویژگی‌هایی که می‌توانند…

تاریخ هنر، پر است از هنرمندانی که در زمان حیات خود به‌اندازه شایستگی‌شان قدر ندیدند و پس از مرگ بود که به جایگاه شایسته‌ای دست یافتند. اما شاید کمتر فیلمسازی در تاریخ سینمای ایران به‌اندازه زنده‌یاد علی حاتمی با چنین شرایطی مواجه شده باشد. این سوءتفاهم‌ها، به‌خصوص به‌واسطه جنس ویژه دلبستگی حاتمی به تاریخ به‌وجود می‌آمدند. روایت شخصی حاتمی از تاریخ معاصر، پس‌وپیش کردن و در مواردی تحریف وقایع برای…