از «مکس دیوانه» تا «کاپون»؛ نگاهی به کارنامه بازیگری تام هاردی
کارنامه بازیگری تام هاردی پر از فیلم‌های جذاب و فوق‌العاده‌ای است که هر کسی را مجذوب استعداد و تسلط او در پیاده‌سازی نقش‌های منحصر به فرد می‌کند.
پنج سال از اکران فیلم «مکس دیوانه: جاده خشم» با عنوان اصلی «Mad Max: Fury Road» می‌گذرد و تام هاردی به مسیر خود برای بازی در نقش کاراکترهایی عجیب و غریب و پیچیده، با لهجه‌هایی جذاب، ادامه می‌دهد. او طی این پنج سال در چند فیلم سینمایی از جمله «افسانه»، «از گور بازگشته»، «دانکرک»، «ونوم» و سریال‌های تلویزیونی «پیکی بلایندرز» و «تابو» ایفای نقش کرده است. اگر این آثار را دیده باشید بی‌شک از بازی منحصر به فرد او لذت برده‌اید. بازی تام هاردی در هر فیلمی می‌تواند چند درجه به ارتقاء کیفیت آن کمک کند. آخرین اثر منتشر شده از او «کاپون» (Capone) نام دارد که به زندگی آل کاپون، خلافکار معروف آمریکایی در دهه ۲۰ می‌پردازد. به این بهانه، نگاهی به کارنامه بازیگری تام هاردی داشته‌ایم تا شخصیت واقعی و بازی‌های خارق‌العاده او در فیلم‌هایش را بررسی کنیم. با فیلیمو شات همراه باشید.
نقد و بررسی فیلم «کاپون» را در فیلیمو شات بخوانید
بخش عمده‌ای از روند تبدیل شدن به یک ستاره در دوران معاصر هالیوود به واسطه شناخته‌شدن در میان مردم انجام می‌شود. حالا، بیش از هر زمان دیگری، مخاطبان توانایی منحصر به فردی برای کنار زدن پرده‌های رمزآلود شهرت، که سلبریتی‌ها را در موقعیتی قابل‌ستایش قرار می‌دهد، دارند. به لطف رسانه‌های اجتماعی، احساسی غالب و تکرارشونده در میان بسیاری از مخاطبان و هواداران صنعت سینما شکل گرفته و آنها را به این تصور وا می‌دارد که شخصیت واقعی فعالان حوزه سینما را درک می‌کنند.
این موضوع اغلب به احساسی عجیب از مالکیت متجاوزانه منتهی می‌شود؛ حسی که شاید بتوان آن را «فرهنگ هواداری مزاحمت‌آمیز» نامید. اما گاهی از اوقات خود ستاره‌ها به روش‌های مختلف نوعی دعوت‌نامه برای سرک کشیدن در زندگی خصوصیشان ارسال می‌کنند؛ دعوت‌نامه‌ای که به مخاطبانش اجازه می‌دهد در مورد بازیگران، پروژه‌های مورد علاقه آنها، نقش‌هایی که مایل به ایفایشان هستند و نیستند، یا کاراکترهایی که مطابقت بیشتری با شخصیت واقعی آنها دارند حدس و گمان‌هایی مطرح کنند. توجهی که زمانی به بازیگرانی مثل مارلون براندو و جک نیکلسون می‌شد، این روز‌ها بسیار نادر است. اما برخلاف انتظارات، ماهیتی ناشناخته و غیرقابل‌انکار باعث شده تام هاردی به عنوان یکی از جذاب‌ترین بازیگران نسل خود شناخته شود.
ماه می ۲۰۲۰ از دو جنبه برای تام هاردی مهم است: اکران فیلم سینمایی «کاپون» به کارگردانی جاش ترانک، که تام هاردی در آن نقش یکی از بدنام‌ترین رؤسای مافیا را بازی می‌کند و پنجمین سالگرد اکران فیلم «مکس دیوانه: جاده خشم» به کارگردانی جرج میلر، که هاردی در آن نقش یک مبارز جاده‌ای را بازی می‌کند. هر دو فیلم گزینه مناسبی برای تأمل در مورد کارنامه بازیگری تام هاردی هستند؛ پروژه‌هایی غیرمنتظره و کاراکترهایی جذاب که او را در قلمرو فیلم‌هایی با ژانر خاص قرار می‌دهد.
تام هاردی طی مصاحبه‌ای با وبسایت هالیوود ریپورتر در سال ۲۰۱۷، در پاسخ به سوالی مربوط به رابطه بین شخصیت واقعی و کاری‌اش گفته بود: «کاری که من انجام می‌دهم نیازمند المانی از خطر است.» این عنصر خطر تنها از میل شدید هاردی برای بازی در نقش کاراکتر‌های شرور، تاریک و ضدقهرمان نشئت نمی‌گیرد، بلکه روشی که او خود را با نوعی از رهایی بدون تکلف در قالب کاراکتر فرو می‌برد نیز تأثیرگذار است. عملکرد هاردی در نقش آلفونسه کاپون نمونه‌ای عالی از آن المان خطر است که از یک بازیگر انتظار داریم. او حتی با درآوردن صداهای گوش‌خراش سعی دارد یک شخصیت‌پردازی بی‌نقص را برای شخصی که در آخرین سال عمرش دچار بیماری سیفلیس و زوال عقل است ارائه دهد.
درام زندگینامه‌ای «کاپون»، که نقد‌های مثبت و منفی زیادی دریافت کرده است، روی مرز بین یک فیلم باپرستژ و فیلمی ساخته شده برای مخاطب عام حرکت می‌کند و هاردی با همان المان خطر، حس ترحم و تأثر آثار شکسپیر را در قالب یک شخصیت شرور کمیک‌بوکی ترکیب کرده است. هاردی وجهه‌ای که از این گانگستر در ذهن داشتیم را نابود می‌کند و یک هیولای در حال مرگ را خلق می‌کند که با رویاهای خشونت‌بار روزهای گذشته‌اش احاطه شده است. شجاعت او در ارائه شخصیتی که به نظر دیوانه یا سست به نظر می‌رسد تحسین‌برانگیز است. اگر به گذشته نگاه کنیم، این همان روندی است که تام هاردی طی سال‌های اخیر دنبال کرده است؛ بازیگری که مایل است تصورات قبلی مردم را تغییر دهد، چه از نظر کارکترهایی که نقششان را ایفا کرده و چه از نظر شخصیت خودش به عنوان یک بازیگر برجسته و محبوب.
اگرچه تام هاردی اولین بار با فیلم «تلقین» (Inception) به کارگردانی کریستوفر نولان شهرت جهانی پیدا کرد، اما دو سال قبل از ساخت آن فیلم، بازی تحسین‌برانگیزی در فیلم «برانسون» با عنوان اصلی «Bronson» ارائه داده بود. او در این درام جنایی نقش مردی به نام مایکل پیترسون را ایفا می‌کند که به علت سرقت مسلحانه محکوم به گذراندن ۷ سال در زندان می‌شود اما با ادامه رفتارهای خشونت‌آمیزش، دوران محکومیتش تمدید می‌شود و نهایتاً شخصیت دیگری پیدا می‌کند. «برانسون» داستان زندگی شرورترین جنایتکار بریتانیا را با دیدگاه سورئالیسم در ژانر تئاتر‌های وودویل (vaudeville) به تصویر می‌کشد.
برخلاف فیلم‌هایی همچون «از گور بازگشته» (The Revenant) که بودجه زیادی داشته و کارنامه حرفه‌ای تام هاردی را در دهه اخیر شکل داده‌اند، نقش او در فیلم «برانسون» شباهت زیادی به نقش او در فیلم «کاپون» دارد. در سال‌های مابین ساخت این دو فیلم، هیچ دلیلی معناداری وجود ندارد که چرا یک بازیگر باید تصمیم بگیرد استعدادش را در انواع خاصی از فیلم‌ها به تصویر بکشد و تنها با چند نام بخصوص کار کند. او هیچگاه سعی نکرده شخصیت تثبیت‌شده‌اش به عنوان تام هاردی را حفظ کند.
با نگاهی به کارنامه بازیگری تام هاردی مشخص می‌شود که او تمایلی برای بازی در نقش کاراکتر‌های متوسط ندارد.
در واقع، زمانی که هالیوود سعی داشت او را به دام بیندازد و به عنوان یک بازیگر جذاب عامه‌پسند در فیلم‌های رمانتیک کمدی همچون «این یعنی جنگ» (This Means War) به خورد مخاطبان دهد، هاردی به خوبی خود را نجات داد. او همیشه با لفظ «یک تجربه خفّت‌بار» از بازی در این فیلم یاد کرده است. تام پس از این تجربه سعی کرد پروژه‌های تلویزیونی و فیلم‌هایی را قبول کند که به او اجازه می‌دادند مرز بین یک مرد پیشرو و یک بازیگر شخصیت‌محور را در هم شکند.
با نگاهی به کارنامه بازیگری تام هاردی مشخص می‌شود که او تمایلی برای بازی در نقش کاراکتر‌های متوسط ندارد. حتی هنگام بازی در درام‌های کوچکی همچون «لاک» (Locke)، «کندو» (The Drop)، «افسانه» (Legend) و فیلم‌های شایان تقدیری همچون «مبارز» (Warrior)، «بندزن خیاط سرباز جاسوس» (Tinker Tailor Soldier Spy) و «بی‌قانون» (Lawless)، این بازیگر انگلیسی ۴۲ ساله میل زیادی برای بازی در نقش کاراکترهایی با تیک‌های عجیب و غریب، تمایلات پیچیده و لهجه‌هایی غیرقابل‌رمزگشایی دارد. هیچ‌کدام از این کاراکترها شبیه یکدیگر نیستند، اما همگی آنها در نمایش توانایی هاردی برای متمایز ساختن شخصیت متفق‌القول هستند. او همیشه نوعی پیچ و تاب به شخصیت داستان می‌دهد و با این شیوه چیزی متفاوت از تصورات مخاطب به تصویر کشیده می‌شود. این موضوع زمانی برجسته می‌شود که هاردی در فیلم‌هایی با ژانر خاص، نقش کاراکترهایی خیالی را بازی می‌کند که از قبل طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند و انتظاراتی از بازیگر آن کاراکترها ایجاد شده است.
هاردی همیشه در فیلم‌هایی با ژانر خاص که طرفداران زیادی دارند عملکرد فوق‌العاده‌ای داشته است. اولین فیلم کارنامه بازیگری تام هاردی که در هالیوود او را مطرح کرد، «پیشتازان فضا: نمسیس» با عنوان اصلی (Star Trek: Nemesis) محصول سال ۲۰۰۲ بود. او در این فیلم نقش یک شرور به نام شینزون را ایفا می‌کند که همسان ژان-لوک پیکارد (با بازی پاتریک استوارت، بازیگر مجموعه فیلم‌های «مردان ایکس») است. اگرچه این فیلم جزو اولین آثار بلند او است اما هاردی فراتر از انتظارات ظاهر شده و در عوض تقلید چهره و رفتارهای استوارت، بازی منحصر به فرد خود را ارائه داده تا نه تنها جذابیتش را دو چندان کند بلکه برای مخاطب هم حسی جدید خلق کند.
ده سال بعد هاردی نقش شرور دیگری به نام بِین را در فیلم «شوالیه تاریکی برمیخیزد» (The Dark Knight Rises) به کارگردانی کریستوفر نولان ایفا می‌کند. اولین نکته‌ای حائز اهمیت صدای فراموش‌نشدنی او در این فیلم است. هر چند او دوباره فرصت این را داشت که از بازیگران قبلی این نقش تقلید کند اما هاردی چیزی فراتر از یک شخصیت با قدرت عضلانی فوق‌العاده ارائه داد. تام با تمرکز روی ریشه‌های کودکی بِین به عنوان یک کودک دلشکسته در دام جنگ و انقلاب که درست همانند بروس وین (با نقش‌آفرین کریستین بیل) ماهیتی شکننده را در اعماق قلبش پنهان کرده نقش را از آن خود کرده است.
همان اندازه که تماشای بِین با بازی هاردی جذاب است، سرنوشت او در پایان فیلم، زمانی که به شدت زخمی‌شده، روی کف زمین می‌خزد، خس‌خس می‌کند، به سختی قادر است کلمات را ادا کند و ترس در چشمانش موج می‌زند بیینده را مجذوب می‌کند. این لحظه که در کنار ضعف، انسانیت و بزرگی او نسبت به زندگی را نشان می‌دهد گواهی بر مهارت و توانایی تام هاردی برای خلق افراد شرور قابل تأمل است؛ جنبه‌ای از بازی او که در نقش جان فیتزجرالد در فیلم «بازگشته از گور» (Revenant) نیز تکرار شد.
تام هاردی در فیلم «مکس دیوانه: جاده خشم» نیز باید نقش کاراکتری را ایفا می‌کرد که پیش از آن با سه فیلم از جرج میلر و بازی مل گیبسون تعریف شده بود. بار دیگر، او بدون آن‌که از گیبسون تقلید کند یا حتی لهجه استرالیایی کاراکتر مکس را تکرار کند، همان رویکرد ساختارشکنانه را در پیش گرفت. بحث‌های زیادی در مورد این موضوع شکل گرفته‌اند که در فیلم «مکس دیوانه: جاده خشم» چه کسی نقش اول داستان است: مکس روتانسکی یا فیوریزا (با بازی شارلیز ترون) که اکثر داستان پیرامون او رخ می‌دهد و لحظات احساسی و دیالوگ‌های بیشتری دارد. کاراکتر مکس دیوانه یک شخصیت نمادین است اما هاردی چیزی که انتظارش را داشتیم ارائه ندارد؛ او کاراکتری را ارائه داد که تناسب بیشتری را فیلم و داستان داشت.
در دنیایی که انتظار داریم ستارگان سینما مسیر حرفه‌ای مشخصی را طی کنند، تام هاردی به راحتی این مسیر مشخص را به این سو و آن سو هدایت می‌کند.
مکسِ هاردی دیگر آن حس سنتی قدرت فیزیکی را ندارد و این موضوع در صحنه‌ای برجسته می‌شود که مکس از فیوریزا می‌خواهد عملی را انجام دهد که خودش قادر به انجامش نیست. هیچ مبنایی برای بازی هاری وجود ندارد و همین ویژگی به او اجازه می‌دهد از هرگونه احتیاج برای برآورده کردن انتظارات چشم‌پوشی کند. حتی اگر او را به عنوان شخصیت اصلی در نظر بگیریم، هاردی از عنصر خطر خود استفاده می‌کند تا به یک نقش مکمل تبدیل شود؛ بازمانده‌ای که می‌داند گاهی‌اوقات بهترین راه بقا برداشتن یک گام رو به عقب است.
اگر نام تام هاردی را در توییتر سرچ کنید خواهید دید که افراد زیادی از انتخاب‌های او در کارنامه بازیگری اش متعجب هستند؛ آنها نمی‌توانند درک کنند چطور بازیگری که در بلاک‌باستر‌های کریستوفر نولان بازی کرده، سراغ بازی در یکی از فرنچایز‌های مارول می‌رود، و در این میان در یک پروژه VOD نیز حضور پیدا می‌کند. در دنیایی که ما انتظار داریم ستارگان سینما مسیر حرفه‌ای مشخصی را طی کنند، یا نقش یک ابرقهرمان فیلم‌های کمیک‌بوکی را ایفا کنند و یا بازیگری که در پی جایزه اسکار است، تام هاردی به راحتی این مسیر مشخص را به این سو و آن سو هدایت می‌کند.
درست زمانی که هاردی روی مدار احترام و پرستیژ حرکت می‌کرد، خبری مبنی بر علاقه او به بازی در فیلم «جوخه انتحار» به کارگردانی دیوید آیر منتشر شد اما تداخل با دیگر کارهایش مانع از حضور او در این فیلم شد. این علاقه برای بازی در نقش یک کاراکتر کمیک‌بوکی دیگر، به فاصله‌ای کوتاه پس از فیلم «شوالیه تاریکی برمیخیزد»، به ناگهان تمام فرضیات در مورد او را نقض کرد. در نهایت، یک نقش کمیک‌بوکی دیگر در کارنامه بازیگری تام هاردی رقم خورد و او در سال ۲۰۱۸ نقش ادی بروک و سیمبیوتش، ونوم، را ایفا کرد.
زمانی که بحث بازی هاردی در فیلم «ونوم» (Venom) به کارگردانی روبن فلیشر داغ بود، هوادارانش تصور می‌کردند او این کار را برای یک دستمزد بالا انجام داده است اما او با ارائه یک بازی پرشور و دیوانه‌وار که نوع دیگری از کمدی جسمی و بازی با صدا داشت همه را متحیّر کرد. در طول یک دهه گذشته، تام هاردی در چهار فیلم نامزد جایزه اسکار بازی کرده است و اگرچه خودش تنها به یک نامزدی برای فیلم «بازگشته از گور» دست یافته اما حالا در اوج دوران کاری‌اش قرار گرفته و محبوبیت زیادی میان مردم دارد. هاردی با بازی بی‌نظیرش باعث شده این سوال پیش بیاید که چه بازیگر هالیوودی دیگری در حال حاضر عملکردی همچون او ارائه می‌دهد؟
نمی‌توان گفت که در آینده شاهد چه فیلم‌هایی در کارنامه بازیگری تام هاردی خواهیم بود اما چیزی که مشخص است او قطعاً ما را شگفت‌زده خواهد کرد. همین حالا که قرار است قسمت دوم فیلم «ونوم» در سال ۲۰۲۱ اکران شود، این بازیگر محبوب دوباره به منطقه خطر بازگشته و سعی دارد به عنوان یک میهمان در سریال بریتانیایی «داستان‌های وقت‌خواب سی‌بیبیز» که در ژانر کودکان ساخته می‌شود شرکت کند. به نظر می‌رسد علاقه تام هاردی برای انجام کارهایی که او را هیجان‌زده می‌کنند از دیگر ملاحظات برای انتخاب نقش مهم‌تر است؛ موضوعی که کارنامه بازیگری او را سرشار از سورپرایز خواهد کرد. به لطف این ویژگی، ما شاهد آن نخواهیم بود که هیچ ژانر یا قالبی استعداد تام هاردی را محدود کند. اگرچه به احتمال زیاد دوباره شاهد همکاری او با نولان و جرج میلر یا نبردش با مرد عنکبوتی خواهیم بود، اما به همان اندازه احتمال دارد او را در پروژه‌ای ببینیم که هیچگاه انتظارش را نداشتیم؛ چیزی که از طبیعت نادر و زیرک تام هاردی برمی‌آید.
منبع: Hollywood Reporter
