مرد برنده

در زمانه‌ای که جریان غالب سینمای ایران به دو بخش کمدی‌های مبتذل و فیلم‌های ارگانی منحصر شده و جریان قدرتمند (و البته پر افت‌وخیز) سینمای اجتماعی به حاشیه رانده می‌شود، فیلم‌هایی مثل «کت چرمی» که به هرحال به گوشه‌ای از معضلات اجتماعی ناخنکی می‌زنند را باید غنیمت شمرد. کت چرمی به موضوعی اجتماعی می‌پردازد که به دلیل پیچیدگی‌ها و ناگفتنی‌های بسیار، سینمای این روزگار ما کمتر به سراغ آن می‌رود. قضیه قاچاق دختران بی‌سرپرست و بدسرپرست البته پیش‌تر هم در سینما مورد توجه قرار گرفته، اما متاسفانه به دلایلی از جمله ممیزی کمتر موفق شده‌اند که به عمق ماجرا نفوذ کنند.

معرفی، نقد و حاشیه های فیلم کت چرمی

کت چرمی قصه سرراست و روشنی دارد. یک مددکار اجتماعی (جواد عزتی) که زندگی شخصی آشفته‌ای دارد و حال و روزش خوش نیست، ناخواسته درگیر ماجرای مشکوکی در زمینه قاچاق دختران و قاچاق اعضای بدن می‌شود. در حالی که هیچکس حتی مقام مافوقش نیز به دلیل محافظه‌کاری‌های رایج با او همراهی نمی‌کند. این میانه با تهدید‌هایی مواجه می‌شود اما قصد کرده تا این موضوع را به نتیجه‌ای برساند و در این راه موفقیت چشمگیری هم به دست نمی‌آورد. کت چرمی در قالب یک تریلر معمایی قصه‌ خود را با آرامش روایت می‌کند و می‌کوشد بدون شلوغ‌کاری‌ها و خودنمایی‌های برخی از فیلم‌های مشابه از منظر موضوع، داستانی تکان دهنده را بازگو کند. مسئله‌ای نه‌چندان ناآشنا را مطرح سازد و حکم ناظری خاموش و گزارشگر را بیابد.

مهم‌ترین نکته در کت چرمی استراتژی فیلمنامه است که قدم به قدم –بی‌آنکه ریتم قصه بیفتد یا زیاده از حد سرسری از مولفه‌های داستان عبور کند- مخاطب را با ابعاد ماجرا آشنا کند. در این مسیر بارِ عمده روی دوش شخصیت پردازی قهرمان داستان و بازیِ متناسب و پر جزییات جواد عزتی قرار گرفته است

مهم‌ترین نکته در کت چرمی استراتژی فیلمنامه است که قدم به قدم –بی‌آنکه ریتم قصه بیفتد یا زیاده از حد سرسری از مولفه‌های داستان عبور کند- مخاطب را با ابعاد ماجرا آشنا کند. در این مسیر بارِ عمده روی دوش شخصیت پردازی قهرمان داستان و بازیِ متناسب و پر جزییات جواد عزتی قرار گرفته است. عزتی کوشیده از کلیشه‌های آشنای بازیگری‌اش فاصله بگیرد و ایفای نقش متفاوتی در این فیلم ارائه دهد. کاری که به نظر می‌رسد بیش و کم در آن موفق بوده است. سایر بازیگران هم بازی‌های قابل قبولی در فیلم دارند اما همه‌ آن‌ها به نوعی زیر سایه‌ شخصیت و بازیِ عزتی قرار دارند.

کت چرمی به لحاظ سر و شکل و ساختار فیلم استانداردی است و بیش و کم همه‌ عوامل به درستی در مسیر خلق اثر با یکدیگر به هماهنگی رسیده‌اند. علاوه بر بازی‌ها، فیلمبرداری و تدوین فیلم هم قابل توجه است و در مجموع در برهوت فیلم به درد بخور در اکران امسال، کت چرمی را می‌توان دید و تا پایان تحمل کرد. اما یک نکته مهم در حاشیه‌ فیلم وجود دارد که می‌تواند اندکی ارزش‌های اثر را به سایه ببرد. کامران حجازی تهیه‌کننده‌ کت چرمی است و نام محمدحسین مهدویان به عنوان مشاور کارگردان در تیتراژ خودنمایی می‌کند. این ترکیب سال گذشته فیلم «مرد بازنده» را روانه‌ اکران کردند که آن فیلم هم از جمله آثار متفاوت اکران بود.

اما حضور این دو چهره‌ موثر در پشت صحنه‌ فیلم و شکل روایت، باعث شده تا کت چرمی به لحاظ حال و هوا و فضاسازی شباهت زیادی به مرد بازنده بیابد. به ویژه که حضور جواد عزتی به عنوان بازیگر اصلی در هر دو فیلم و شمایل شخصیتی که نقش او را بازی می‌کند، شباهت‌های ساختاری دو فیلم را افزایش می‌دهد. گویی فرمول و ترکیب امتحان پس داده‌ مرد بازنده دوباره در کت چرمی تکرار شده است. وقتی به یاد آوریم فیلم «لاتاری» با مضمونی نزدیک به کت چرمی هم ساخته‌ مهدویان است، این نزدیکی‌ها بیشتر می‌شود که لزوما امتیاز مثبتی به کت چرمی نمی‌بخشد. با همه‌ اینها همانگونه که در ابتدای این یادداشت اشاره شد، حضور فیلمی با مضمون اجتماعی در حالی که اکران سینما تحت سلطه‌ کمدی‌ها و ارگانی‌ها قرار گرفته می‌تواند ارزشمند باشد. هرچند فیلم آن‌قدر تاثیرگذار نیست که بتواند به سینمای اجتماعی رخوت زده‌ ما جانی تازه ببخشد.