فاتح گیشه‌های سینما
شنبه‌ها؛ یک کارگردان
شاید وقتی از سینمای جیمز کامرون حرف می‌زنیم تصویری از یک سینمای تجاری پولساز در ذهنمان تداعی شود که به سرگرمی گره می‌خورد اما یادمان باشد که نبوغ و هوش فیلمسازی کامرون اگر نبود موفقیت تجاری نام او را چنین در تاریخ سینما ماندگار نمی‌کرد. به ویژه قدرت خیالپردازی او که در صورت تکنیک‌های سینمایی بازنمایی می‌شود.
جیمز کامرون از بچگی و بعد از دیدن اودیسه فضایی کوبریک عاشق سینما و جلوه‌های ویژه شد ولی استعداد و تجربه جلوه‌های ویژه را از خواندن کتاب و مقالات متعدد به دست آورد و به تحصیلات او کوچکترین ارتباطی نداشت. شاید گزافه نباشد اگر بگوییم آن‌ها که به تخیل در سینما و صور خیالپردازی در جهان تصویر علاقمندند حتما به سینمای کامرون هم علاقمند می‌شوند. تخیلی که البته با تفکر هم در می‌آمیزد و بر غنای سینمای او اضافه می‌کند.
جیمز کامرون وقتی نابودگر Terminator را ساخت، منتقدین از صحنه‌های اکشن و جلوه‌های ویژه آن استقبال کردن و هنر کامرون را در خلق سکانس‌های علمی- تخیلی خارق‌العاده توصیف کردند. فیلم تایتانیک را می‌توان اوج فعالیت کامرون دانست. فیلمی با داستانی عاشقانه که بارها از روی آن اقتباس شده بود. ولی جیمز کامرون بدون توجه به آثار قبلی فیلمنامه خود را شروع کرد. بعد از اکران با فروش ۱.۸ میلیارد دلاری به عنوان پرفروشترین فیلم تاریخ در زمان خودش شناخته شد و علاوه بر آن با گرفتن ۱۱ جایزه اسکار مورد تحسین همگان قرار گرفت.
اما اوج هنر ساخت جلوه‌های ویژه در فیلم‌های جیمز کامرون را، می‌توان در فیلم آواتار دید. نگاه به جلوه‌های ویژه این فیلم انسان را در زمان خودش حیرت زده می‌کرد و وقتی این فیلم با داستانی عمیق و زیبا همراه شد کل سینمای جهان را متحول کرد و فروش گیشه فوق‌العاده‌ای را پشت سر گذاشت و با گذشتن از ۲ میلیارد دلار رکورد تایتانیک را نیز شکست و به عنوان پرفروشترین فیلم تاریخ سینمای جهان تا به حال شناخته می‌شود. فیلم آواتار هم موفق شد ۳ جایزه اسکار دریافت کند و تا ۴ قسمت تمدید شود.
کامرون معمولا فیلم‌هایی که می‌سازد تا مدت‌ها گیشه سینماهای سراسر جهان را به تسخیر خود درمی‌آورد و گزافه نیست او را استاد و فاتح گیشه سینماها بدانیم. کامرون که از دهه ۷۰ میلادی فعالیت در سینما را با عکاسی، دستیاری صحنه و تهیه‌کنندگی جلوه‌های ویژه بصری آغاز کرده، در سال ۱۹۸۲ وارد مسیر حرفه‌ای کارگردانی شد و در طول این ۴۰ سال، فیلم‌هایی در ژانرهای مختلف از علمی و تخیلی تا رمانتیک را کارگردانی و تهیه کرده است. اما علاوه بر کارنامه کاری، کامرون لیست بلندبالایی از فیلم‌ها در سابقه کاری خود دارد که آن‌ها را نساخته است.
برخی از این فیلم‌ها بعدا توسط گروه‌های فیلمسازی و کارگردان‌های دیگر ساخته شده. برخی در حد ایده‌پردازی باقی مانده و برخی هم سرنوشت‌های متفاوت دیگری پیدا کرده. نکته جالب این است که فهرست فیلم‌های ساخته نشده جیمز کامرون به اندازه فیلم‌هایی که ساخته، چه به عنوان کارگردان، نویسنده یا تهیه‌کننده، جالب و متنوع است. این در حالی است که برخی از آن‌ها هنوز هم در لیست کارهای آینده این کارگردان هستند.
از جمله فیلم‌های دروغ‌های حقیقی ۲، سفر شگفت انگیز، اتاق شلوغ و آخرین قطار از هیروشیما. بدون شک در کارنامه جیمز کامرون دو فیلم تایتانیک و آواتار جایگاه ویژه‌ای دارد که هردو فیلم نه فقط در کارنامه کامرون که در تاریخ سینمای جهان به عنوان پرفروشترین فیلم‌ها ثبت شده است. این دو فیلم آنقدر برای مخاطبان ایرانی آشناست که شاید نیاز به معرفی ندارد. شاید بتوان تایتانیک را محبوب‌ترین فیلم جیمز کامرون دانست. جایی که او برای اولین بار سعی کرد شانس خود را در فیلم‌های عاشقانه امتحان کند. باید بدانید که او در این راه موفق شد و ترکیبی فوق العاده از عاشقانه و حماسی را تحویل سینمادوستان داد.
نیمه اول فیلم تایتانیک جیمز کامرون حماسه‌ای تاریخی و زیباست و در حین ارائه توضیحی از ساختار طبقاتی، بسیار موشکافانه کشتی را به‌تصویر می‌کشد. از دل این حماسه، عشق میان رز و جک شکوفا می‌شود. دی‌کاپریو و وینسلت احساسات و غرور مخاطبان را در این نیمه برانگیخته می‌کنند. آنگاه، نیمه دوم فیلم آغاز می‌شود و جیمز کامرون ما را به تماشای یکی از فجایع بزرگ زمانه می‌برد. حرکات، جلوه‌های ویژه و ناامیدی‌ها همه واقعی و خطرناک می‌نمایند. اگر عشق جک و رز چنین با جزئیات به‌تصویر کشیده نشده بود، این نیمه می‌رفت که مبهم و بی‌احساس شود. اما مخاطبان چنین حسی ندارند و به همین دلیل دچار ترس هستند.
کامرون اما با «آواتار» دست به انقلابی دیگر در دنیای جلوه‌های ویژه زد و با اکران فیلم آواتار در ۲۰۰۹ تصورها از آنچه ممکن است را تغییر داد. این فیلم درباره برخورد نیروهای آمریکایی با جمعیت یک سیاره دیگر بود. سم واشنگتن در فیلم آواتار نقش یک سرباز آمریکایی را دارد که سعی می‌کند به جبهه مقابل (مردم سیاره بیگانه) کمک کند؛ در این حین به یکی از آن‌ها دل می‌بازد و داستان پیش می‌رود.
آواتار، تایتانیک را در جدول فروش پشت سر می‌گذارد و برای کامرون چندین جایزه از جشنواره‌های بین‌المللی به ارمغان می‌آورد؛ از جمله جایزه بهترین کارگردان و بهترین فیلم گلدن گلوب. در نهایت باید گفت جیمز کامرون به‌عنوان یکی از خلاق‌ترین و نوآورترین کارگردانان صنعت سینما محسوب می‌شود که البته همکاری با او برای دیگران کار چندان آسانی نیست. جان فرگوسن، یکی از منتقدان «رادیو تایم»، جیمز کامرون را «پادشاه فیلم‌های مهیج با تکنولوژی پیشرفته» می‌خواند.
