معرفی و نقد فیلم آهو اثر هوشنگ گلمکانی
آهو اولین ساخته سینمایی هوشنگ گلمکانی است که این روزها در سینماها به نمایش درآمده است. روایتی عاشقانه از زندگی یک دختر که به واسطه روزمرگی دچار یاس و ناامیدی شده و حضور آدم‌های مختلف در زندگی‌اش او را از این حال وهوا خارج می‌کند. در ادامه نگاهی می‌اندازیم به متن و حواشی و نظر منتقدان درباره فیلم آهو.
فهرست عاشقانه ترین فیلم های ایرانی
خلاصه داستان فیلم آهو
فیلم «آهو» که به قلم سپیده آرمان و هوشنگ گلمکانی نوشته شده است، حکایت انزوای خودخواسته دختری است که آرزوهایش را بر باد رفته می‌بیند، اما هنوز امیدش را از دست نداده است.
بازیگران و عوامل فیلم آهو
رضا کیانیان، علی مصفا، حامد کمیلی، سهیلا رضوی، رضا یزدانی و سپیده آرمان از جمله بازیگران این فیلم سینمایی هستند. نوید محمدزاده نیز در این فیلم با صدایش حضور دارد و نریشن بخش‌هایی از فیلم را می‌گوید.
سایر عوامل تولید فیلم عبارتند از: جانشین تهیه‌کننده: سعید مروت‌پور، مشاور کارگردان: سامان سالور، مدیر برنامه‌ریزی و دستیار اول کارگردان: عادل معصومیان، مدیر فیلمبرداری: علیرضا زرین دست، فیلمبردار: رضا نوروزی، مدیر تولید: مجید بابایی، جانشین تولید: آرش نجفی، مجری طرح: قصیده گلمکانی، تدوینگر: عماد خدابخش، صدابردار: بابک اخوان، طراح صحنه: سعید آهنگرانی، طراح لباس: ثنا نوروزبیگی، طراح چهره‌پردازی: محسن دارسنج، صداگذار: علیرضا علویان، جلوه‌های ویژه کامپیوتری: امیر مهران، عکاس: حبیب مجیدی.
چند نکته درباره فیلم آهو
- هوشنگ گلمکانی یکی از سه تفنگداری است که ماهنامه سینمایی فیلم را از همان سال‌های اول پیروزی انقلاب همراه با عباس یاری و زنده‌یاد مسعود مهرابی منتشر کردند. سردبیر ماهنامه فیلم پس از آنکه مسعود مهرابی یار دیرینه و رفیق قدیمی‌اش درگذشت و اختلافات وارث امکان انتشار ماهنامه فیلم را به او و عباس یاری نداد به سراغ ماهنامه «فیلم امروز» رفت و هنوز با قدرت به انتشار مجله مخصوص سینمادوستان می‌پردازد.
- سپیده آرمان نویسنده این فیلم و بازیگر اصلی زن فیلم آهو نیز پیشینه‌ای مطبوعاتی دارد و سال‌ها به عنوان خبرنگار حوزه سینما مشغول فعالیت بود و در اولین تجربه حرفهای خود در سینمای داستانی با هوشنگ گلمکانی همکاری کرد.
- فیلم در شمال کشور فیلمبرداری شده است و گلمکانی که خودش اصالتا اهل گرگان است به خاطر علاقه‌اش به سرزمین مادری تصمیم گرفت اولین فیلمش را در این خطه از کشور به ثبت برساند.
- نکته جالب درباره فیلم آهو این است که با وجود آنکه گلمکانی خودش یکی از پایه‌گذاران نقد فیلم در بعد از انقلاب است و همواره با انتشار ماهنامه سینمایی فیلم رونق و اعتبار بسیاری به جشنواره فیلم فجر داده است اما فیلمش در جشنواره سی‌ونهم فیلم فجر توسط هیات انتخاب رد شد تا این امکان از او گرفته شود.
نقد و بررسی منتقدان درباره فیلم آهو
مصطفی جلالی‌فخر | از اول با خودم قرار گذاشتم فیلم را جوری ببینم و نقد کنم که گویا اصلا سازنده‌اش را نمی‌شناسم و جایگاه تاریخی‌اش در مطبوعات سینمایی را نادیده بگیرم و حتی فراموش کنم که بیش از سه دهه در مجله‌ای که او سردبیرش بوده نقد نوشته‌ام… وقتی فیلم را بالاخره دیدم، با پیش‌فرضی منفی و انتظار تماشای یک فیلم بد رفتم. اما وقتی تمام شد، با سخت‌گیرانه‌ترین نگاه هم به نظرم فیلم ضعیفی نیامد و به قول مرحوم کاوسی، «آهو» «در چند قدمی یک فیلم خوب» است.
آنتونیا شرکا | حضور فیلم‌ها و سینمای مورد علاقۀ گلمکانی فقط به نشان دادن تصاویری از آن‌ها (آبی، زیر درختان زیتون) یا بازگویی دیالوگه‌ای‌شان (دربارۀ الی) یا شنیدن بخشی از صدایش (پاریس تگزاس) خلاصه نمی‌شود؛ بازنمایی تنهایی آدم‌ها در پس‌زمینۀ ساختمان‌ها و استفاده از معماری برای القای ازخودبیگانگی آن‌ها (آنتونیونی) و همچنین پرداخت رویاهایی که آدم‌ها را از لابه‌لای ملحفه‌های پهن روی بند، نشان می‌دهد و نمی‌دهد (فلینی) نیز ارجاعات سینمایی الهام‌بخش او هستند که برای کسانی‌که آن فیلم‌ها را هم ندیده باشند، مزاحم نیستند.
محسن بیگ‌آقا | با توجه به ارجاع‌های خاطره‌انگیز و حس و حال موجود، «آهو» از آن دست فیلم‌هاست که نگارنده دوست دارد در کنار فیلم‌های دوست‌داشتنی همکار دیگرمان صفی یزدانیان در یک قفسه در خانه نگه‌دارد و بارها به تماشایش بنشیند. با این‌حال، امیدوارم هوشنگ گلمکانی دچار عارضه «اولین فیلم- بهترین فیلم» در سینمای ایران نشود و اگر کار طاقت‌فرسای مجله بگذارد، باز هم فیلم خوب بسازد.
نیما عباس‌پور | «آهو» در اصل حاصل عاشقانه‌های پرویز دوایی است. هوشنگ گلمکانی که همواره ستایش‌گر دوایی و آثار اوست در «آهو» به بهترین شکل ممکن به نویسنده مورد علاقه‌اش ادای دین می‌کند و تاثیر او را بر خود در لحظه به لحظه فیلمش منعکس می‌کند. «آهو» شعری است تصویری الهام گرفته از آثار پرویز دوایی که خالق آن صادقانه این تاثیرپذیری را ابراز می‌کند، درست خلاف روحیه‌ای که در بیشتر فیلم‌سازان ما غالب است و همواره سعی در پنهان کردن منبع الهام و تاثیر خود دارند.
محمد محمدیان | در نمایی حذف‌شده از اواخر فیلم مرد تنهایی را که خود فیلم‌ساز است در حال نشانی دادن به فرهاد و بعد صبر کردنش را می‌بینیم که با نگرانی مسیری را نگاه می‌کند که آیا فرهاد را به مقصود می‌رساند یا نه. این نمای زیبا و پرمعنا نمی‌دانم چرا حذف شده و کاش در نسخه اکران آنلاین به فیلم برگردد.
حرفهای کارگردان و بازیگر
هوشنگ گلمکانی | من از نوجوانی دوست داشتم فیلمی در این حال و هوا بسازم. این آرزو و حسرت با من ماند تا کشف نوشته‌های غیرسینمایی پرویز دوایی با اولین کتابش «باغ» در سال ۱۳۶۰ که از آن پس اسیرش شدم و این عشق و پیوند با کتاب‌های بعدی دوایی تقویت شد و میل به ساختن آن فیلم را هم تقویت کرد. ده، پانزده سال پیش که کتاب «پروانه‌ها در برف می‌رقصند» نوشته نازنین جودت را خواندم، احساس کردم داستان مناسبی برای همچو فیلمی است. آن موقع خودم قصد ساختن فیلم نداشتم و آن را به چند نفر از دوستان فیلمسازم پیشنهاد کردم، اما نظر هیچ کدام را جلب نکرد. پس از شروع دوران کرونا، ناگهان تصمیم گرفتم خودم آن را بسازم، چون فکر کردم شاید فردا و آینده‌ای در کار نباشد و حسرت به دل از دنیا بروم.
«آهو» درامی رئالیستی نیست. ظاهرش رئالیستی است، اما منطقش رئالیستی نیست. یک جهان تقریبا تجریدی است برای روایت همان مفهوم جست‌وجوی ناکام ابدی در طلب مهر. نشانه‌ای از مسائل روز اجتماعی در آن نیست. بی‌زمان و بی‌مکان است. اصلا به نظرم در شرایط کنونی جامعه، زندگی دختری جوان، تنها در خانه‌ای پرت، امکان‌پذیر نیست. نشانی از مامور و قانون نیست. ظاهر قضیه و خانه و بازار و مکان‌ها، آشناست و واقعی به نظر می‌رسد، اما خیلی مینی‌مال و استیلیزه، در خدمت همان مفهوم کلی است، نه برای نمایش مناسبات اجتماعی روزگار ما.
سپیده آرمان | علاقه من به بازیگری به سال‌های کودکی و نوجوانی برمی‌گردد. همان زمانی که در گروه‌های تئاتری مدرسه شرکت می‌کردند و همیشه پای ثابت فعالیت‌های فوق برنامه مدرسه بودم. در سال‌های دانشگاه زمانی که در رشته علوم اجتماعی در دانشگاه تهران تحصیل می‌کردم، علاقه‌ام به بازیگری من را از دانشکده علوم اجتماعی به پردیس هنرهای زیبا می‌کشاند و در همان سال‌ها بود که دوره‌های بازیگری را که جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران برگزار می‌کرد گذراندم و در اجراهای دانشجویی آن سال‌ها هم حضور پیدا کردم.
پس از آن زمانی که در حوزه روزنامه نگاری سینمایی فعالیت می‌کردم پیشنهادات بازیگری به من آغاز شد. همزمان دوره‌های بازیگری را گذراندم از طرفی دوره فیلمنامه نویسی را با فرهاد توحیدی و دوره کارگردانی سینما را با شهرام مکری در موسسه کارنامه سپری کردم و همچنین هنرجوی انجمن سینمای جوان واحد تهران نیز بودم. در حوزه تئاتر هم شاگرد اساتیدی چون رحمت امینی و رضا حامدی‌خواه بودم. پیش از فیلم آهو در فیلم‌های کوتاه متعدد، اجراهای تئاتر و یک سریال تلویزیونی نیز سابقه بازی داشتم تا اینکه نوبت به حضورم در فیلم آهو رسید.
برعکس غالب فیلمنامه‌های زنانه ایران که در آن ها زن از نگاه مردانه روایت شده است؛ قصه آهو نگاهی کاملاً زنانه دارد. نویسنده کتاب «پروانه‌ها در برف می‌رقصند» یک خانم هستند؛ خانم نازنین جودت، در متن فیلمنامه آهو هم زنانگی کاملاً مشهود است. متاسفانه در غالب فیلم‌های زنانه سینما، ما زن را از نگاه مرد می‌بینیم، چون نویسنده این فیلم‌ها اکثرا مردان هستند. چه خوب است که عرصه برای حضور خانم‌ها در فضای سینما بازتر شود تا قصه‌های زنانه از منظر زنان ساخته روایت شود و به تصویر در بیاید.
پوستر فیلم آهو
