احمدرضا درویش؛ متولد ماه مرداد

دهه ۶۰ | یک شروع کوبنده

احمدرضا درویش که حدود ۸ سال با ساخت نمایش‌های تلویزیونی، روی صندلی کارگردانی نشسته بود در سال ۱۳۶۸ اولین فیلم سینمایی‌اش را جلوی دوربین برد. فیلم جنگی و خوش ساخت «آخرین پرواز» با نقش آفرینی فرامرز صدیقی – که آن سال در «دندان مار» مسعود کیمیایی بازی ماندگاری از خود به جای گذاشت – و دیگر بازیگرانی چون سرور رجایی، عبدالرضا اکبری، اکبر سنگی، مهشید افشارزاده، حسین خانی‌بیک، علی‌اکبر گرمسیری و … در هشتمین جشنواره فیلم فجر و در حضور آثار بزرگی از کارگردانان کهنه‌کار سینمای ایران همچون داریوش مهرجویی (هامون)، مسعود کیمیایی (دندان مار)، علی حاتمی (مادر)، عباس کیارستمی (کلوزآپ) و ناصر تقوایی (ای ایران) و همینطور ابراهیم حاتمی‌کیای تازه نفس (مهاجر) توانست در ۳ بخش بهترین طراحی صحنه (مجید میرفخرایی)، بهترین جلوه‌های ویژه (علی رستگار) و بهترین صداگذاری (اسحاق خانزادی) نامزد دریافت جایزه شود که در نهایت سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و همچنین سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول به فیلم احمدرضا درویش تعلق گرفت.

احمدرضا درویش از همان اثر اول نشان داد که به بیگ پروداکشن علاقه وافری دارد و آثارش به نوعی هم برای خودش و هم برای همه عوامل «کار سخت» و البته «چالش برانگیز» به حساب می‌آیند. آخرین پرواز ۱۶ خرداد سال ۱۳۶۹ و در حالی که دو سال از پایان جنگ تحمیلی می گذشت در سینماهای ایران به نمایش درآمد و توانست نزدیک به ۲ میلیون تماشاگر را به سالن‌های نمایش دهنده بکشاند و پس از فیلم‌هایی چون «خواستگاری»، «دزد عروسک‌ها»، «آخرین مهلت» و «ساوالان» در جایگاه ۵ جدول پرمخاطب‌ترین‌های سال بایستد.

درویش در سال اکران آخرین پرواز دست به کار ساخت دومین فیلمش با نام ابلیس شد و برای نقش اول آن سراغ خسرو شکیبایی رفت که با «هامون» حسابی سر زبان‌ها افتاده بود و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد هشتمین جشنواره فیلم فجر را به عنوان اولین جایزه سینمایی در تالار افتخارات خود می‌دید. اسماعیل سلطانیان، نادیا دلدار گلچین، هوشنگ توکلی، فخرالدین صدیق شریف، هادی مرزبان، فریبا کوثری و … از دیگر بازیگران ابلیس بودند.

ابلیس در نهمین جشنواره فیلم فجر تنها نامزد دریافت جایزه بهترین تدوین (سیف الله داد) شد و درویش نتوانست موفقیت آخرین پرواز را تکرار کند. در آن دوره فیلم «پرده آخر» اولین ساخته واروژ کریم مسیحی با کسب ۹ سیمرغ بلورین یکه تاز جشنواره بود و فیلم‌هایی چون «عروس» (بهروز افخمی) و «دو فیلم با یک بلیط» (داریوش فرهنگ) از مهم‌ترین آثار آن دوران به شمار می‌رفتند. ابلیس که با حضور خسرو شکیبایی تا حدودی یادآور «هامون» داریوش مهرجویی بود در تاریخ ۱۹ تیر سال ۱۳۷۰ به اکران عمومی درآمد و نزدیک به ۷۰۰ هزار نفر به دیدن آن رفتند و رتبه ۱۸ جدول پرتماشاگرترین‌های سال به اثر احمدرضا درویش تعلق گرفت.

دهه ۷۰ | درخشش احمدرضا درویش در کارگردانی با ۳ فیلم

پس از ابلیس که چندان با استقبال نویسندگان و منتقدان و همینطور مخاطبان جدی و پیگیر سینما روبه‌رو نشد، درویش در سال ۱۳۷۱ دست به کار ساخت سومین فیلمش با نام آذرخش شد. جهانگیر الماسی، کاظم بلوچی، شهره لرستانی، روح انگیز مهتدی، میرصلاح حسینی، حسن شجاع و … گروه بازیگری فیلم درویش را تشکیل می‌دادند.

آذرخش در بخش مسابقه یازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر و در سالی که باز هم کارگردانان سرشناس سینمای ایران با یکی از بهترین ساخته‌هایشان مثل «سارا» (داریوش مهرجویی)، «ردپای گرگ» (مسعود کیمیایی)، «هنرپیشه» (محسن مخملباف)، «از کرخه تا راین» (ابراهیم حاتمی‌کیا)، «یکبار برای همیشه» (سیروس الوند)، «شرم» و «صبح روز بعد» (کیومرث پوراحمد) حضور داشتند، شرکت کرد و در هیچ بخشی حتی نامزد دریافت جایزه هم نشد.

فیلم احمدرضا درویش با ۲ سال تاخیر و در تاریخ ۲۳ آذر سال ۱۳۷۳ در سینماهای ایران اکران شد و حدود ۴۵۰ هزار نفر از آن دیدن کردند و آذرخش در رده ۳۶ جدول پربیننده‌ترین‌های سال قرار گرفت.

فیلم کیمیا | آغاز درخشش

درویش قبل از اکران آذرخش سراغ کیمیا رفت و از این فیلم به بعد جایگاهش را هم نزد مخاطبان و هم نزد نویسندگان و منتقدان چند پله ارتقا داد. احمدرضا درویش برای بازیگران اصلی کیمیا زوج موفق خسرو شکیبایی – بیتا فرهی را که پیش از این در دو فیلم «هامون» و «بانو» در کنار یکدیگر ایفای نقش کرده بودند برگزید. رضا کیانیان هم تکمیل کننده این گروه موفق بازیگری بود.

کیمیا در سیزدهمین جشنواره فیلم فجر و در حضور آثار برجسته‌ای چون «پری» (داریوش مهرجویی)، «روسری آبی» (رخشان بنی‌اعتماد)، «روز واقعه» (شهرام اسدی)، «بادکنک سفید» (جعفر پناهی)، «می‌خواهم زنده بمانم» (ایرج قادری)، «دیدار» (محمدرضا هنرمند) و … در ۱۳ بخش نامزد دریافت جایزه شد که از این میان توانست ۴ سیمرغ بلورین جایزه ویژه هیات داوران، بهترین بازیگر نقش اول مرد (خسرو شکیبایی)، بهترین صدابرداری (اصغر شاهوردی، بهروز معاونیان) و بهترین جلوه‌های ویژه (محمدرضا شرف‌الدین) و همچنین دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه را از آن خود کند و موفق‌ترین فیلم جشنواره لقب گیرد.

خسرو شکیبایی پس از هامون دومین سیمرغ بلورینش را به دست آورد و بیتا فرهی هم پس از هامون شاهد دومین نامزدی‌اش در ادوار برگزاری جشنواره فیلم فجر بود. کیمیا با اختلاف بهترین فیلم درویش بود و او را به عنوان یک کارگردان کاربلد و یک تکنسین سینماشناس به سینمای ایران معرفی کرد. نیمه اول کیمیا یکی از سخت‌ترین اجراها را دارد که در تمامی ابعاد تحسین برانگیز است. فیلم احمدرضا درویش در تاریخ ۸ مرداد سال ۱۳۷۴ اکران عمومی شد و حدود ۵۸۰ هزار نفر جذب سالن‌های نمایش دهنده فیلم شدند و جایگاه ۳۰ جدول پرمخاطب‌ترین‌های سال به اثر احمدرضا درویش تعلق گرفت.

سرزمین خورشید | مچ اندازی با خود

احمدرضا درویش با کوله باری از تحسین و تمجید و تشویق در سال ۱۳۷۵ دست به کار ساخت سرزمین خورشید شد و خواست تا مچ خودش را در یک تجربه سخت دیگر بخواباند. و باز هم خسرو شکیبایی در سومین فیلم مشترک با احمدرضا درویش به عنوان بازیگر نقش اول حضور داشت و گلچهره سجادیه، سعید پورصمیمی، محمود پاک‌نیت، محمدرضا مشاک‌زاده، محسن زهتاب، فخرالدین صدیق شریف، اصغر نقی‌زاده و … دیگر بازیگران فیلم بودند.

بیگ پروداکشن سرزمین خورشید که تماما در بستر جنگ می‌گذشت، همچنان قدرت و تسلط درویش را در کارگردانی صحنه‌های جنگی نشان می‌داد. فیلم در پانزدهیمن جشنواره فیلم فجر و در حضور آثاری چون «لیلا» (داریوش مهرجویی)، «سلطان» (مسعود کیمیایی)، «بچه‌های آسمان» (مجید مجیدی) در ۱۲ بخش نامزد دریافت جایزه شد و توانست ۷ سیمرغ بلورین جایزه ویژه هیات داوران، فیلمبرداری (محمد آلادپوش)، طراحی صحنه (امیرحسین اثباتی)، موسیقی متن (بابک بیات)، نقش اول زن (گلچهره سجادیه)، جلوه‌های ویژه (محسن روزبهانی) و صدابرداری (جهانگیر میرشکاری) را به دست آورد.

سرزمین خورشید گرچه یکی از بهترین فیلم‌های جشنواره پانزدهم بود اما نزد نویسندگان و منتقدان نتوانست موفقیت کیمیا را تکرار کند. فیلم احمدرضا درویش در سال ۱۳۷۶ و در تاریخ ۲ مهر به اکران عمومی درآمد و تنها نزدیک به ۱۵۵ هزار نفر از آن دیدن کردند و رتبه ۵۷ جدول پرتماشاگرترین‌های سال به سرزمین خورشید رسید.

متولد ماه مهر | قدرت نمایی در شهر

درویش که همچنان علاقمند به فصل‌های جنگی شلوغ و سخت بود در فیلم شهری متولد ماه مهر که در سال ۱۳۷۸ آن را جلوی دوربین برد هم ۲ شخصیت اصلی را در نیمه دوم فیلم به منطقه جنگی کشاند و باز هم در کارگردانی قدرت نمایی کرد. محمدرضا فروتن و میترا حجار به عنوان ۲ بازیگر اصلی همراه با محمود عزیزی، لاله اسکندری، صبا کمالی، هنگامه فرازمند، ایمان اشراقی در متولد ماه مهر ایفای نقش کردند.

متولد ماه مهر در هجدهمین جشنواره فیلم فجر که آثار مهمی چون «بوی کافور عطر یاس» (بهمن فرمان آرا)، «اعتراض» (مسعود کیمایی) -با نقش آفرینی محمدرضا فروتن و میترا حجار-، «عروس آتش» (خسرو سینایی)، «میکس» (داریوش مهرجویی)، «مرد بارانی» (ابوالحسن داودی)، «مومیایی ۳» (محمدرضا هنرمند) و… حضور داشتند موفق به کسب نامزدی در ۹ بخش شد که در نهایت توانست ۴ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن (میترا حجار)، بهترین جلوه‌های ویژه (جواد شریفی‌راد)، بهترین صدابرداری (جهانگیر میرشکاری) و فیلم منتخب تماشاگران را به دست آورد.

متولد ماه مهر پس از کسب موفقیت در هجدهمین دوره جشنواره فیلم فجر در تاریخ ۱۸ خرداد سال ۱۳۷۹ در سینماهای ایران به روی پرده رفت و توانست نزدیک به ۹۴۰ هزار تماشاگر را به سالن‌های نمایش دهنده بکشاند و در جایگاه ۱۰ جدول پرمخاطب‌ترین آثار سال قرار گیرد.

دهه ۸۰ | موفقیت همه جانبه برای یک بیگ پروداکشن وطنی

احمدرضا درویش ابتدای دهه ۸۰ را سرگرم ساخت فیلم دوئل بود. آن هم با حضور پرسرو صدای سعید راد و پرویز پرستویی و حضور یک سکانسی هدیه تهرانی و البته در کنار بازیگرانی چون پژمان بازعی، کامبیز دیرباز، پریوش نظریه، انوشیروان ارجمند، وحید رهبانی، حسین سحرخیز، مهدی ساکی و…

دوئل یکی از پرزحمت‌ترین و سخت‌ترین ساخته‌های سینمای ایران بود. فیلمی که همچون کیمیا یک نیمه نفس گیر و خوش ساخت داشت. داستان فیلم حول یک گاوصندوق می‌چرخد. در بحبوحه جنگ عده‌ای تلاش می‌کنند از خروج یک گاو صندوق از کشور جلوگیری کنند. دوئل در بیست و دومین جشنواره فیلم فجر و در سالی که بیش از ۱۰ فیلم درجه یک و تحسین برانگیز همچون «مهمان مامان» (داریوش مهرجویی)، «بوتیک» (حمید نعمت الله)، «شهر زیبا» (اصغر فرهادی)، «اشک سرما» (عزیزالله حمیدنژاد)، «چند تار مو» (ایرج کریمی)، «مارمولک» (کمال تبریزی)، روایت سه‌گانه: ننه گیلانه (رخشان بنی‌اعتماد)، «قدمگاه» (محمدمهدی عسگرپور)، «مزرعه پدری» (رسول ملاقلی پور)، «رسم عاشق کشی» (خسرو معصومی)، «گاوخونی» (بهروز افخمی) و … در جشنواره حضور داشتند، توانست عنوان موفق‌ترین فیلم جشنواره را به دست آورد.

دوئل در ۱۲ بخش نامزد دریافت جایزه بود که در نهایت ۷ سیمرغ بلورینِ بهترین کارگردانی، فیلمبرداری (بهرام بدخشانی)، تدوین (مصطفی خرقه پوش)، نقش مکمل مرد (کامبیز دیرباز)، صداگذاری (مسعود بهنام، حمید نقیبی)، جلوه‌های ویژه (محسن روزبهانی) و طراحی صحنه و لباس (امیرحسین اثباتی) را کسب کرد.

دوئل در تاریخ ۲۰ آذر سال ۱۳۸۳ در سینماهای ایران به روی پرده رفت. در سالی که فیلم «مارمولک» با وجود استقبال شدید تماشاگران تنها ۴ هفته بر پرده سینماها بود و کمدی / درام «کما» هم با محمدرضا گلزار، مهناز افشار و امین حیایی با نزدیک به ۲ میلیون تماشاگر در صدر جدول پربیننده‌ترین‌های سال قرار گرفته بود، پس از فیلم ترسناک / درام «خوابگاه دختران» ساخته محمدحسین لطیفی در رده چهارم جدول پرمخاطب‌ترین‌های سال قرار گرفت. نزدیک به یک میلیون و ۴۳۵ هزار نفر از فیلم احمدرضا درویش دیدن کردند و پس از فیلم جنگی آخرین پرواز، اثر دیگری از احمدرضا درویش توانست بیش از یک میلیون تماشاگر را به سالن‌های سینما بکشاند.

دهه ۹۰ | مورد عجیب رستاخیز

احمدرضا درویش یک دهه پس از ساخت دوئل به سراغ ساخت فیلمی با محوریت واقعه روز عاشورا رفت. باز هم یک پروژه سخت و سنگین با حضور بیشمار بازیگران چهره و کهنه کار سینمای ایران. چهره‌هایی چون پوریا پورسرخ، حسن پورشیرازی، فرهاد قائمیان، بابک حمیدیان، بهنام تشکر، انوشیروان ارجمند، انوش معظمی، میرطاهر مظلومی، مهتاب کرامتی، لیلا بلوکات، زهره حمیدی و با حضور چهره‌های جدیدی چون آرش آصفی و بهادر زمانی.

رستاخیز در سی و دومین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و موفق به کسب ۱۱ نامزدی و دریافت ۸ سیمرغ بلورین بهترین فیلم، کارگردانی، بازیگر نقش مکمل مرد (بابک حمیدیان – همزمان با نقش آفرینی‌اش برای فیلم «چ»)، فیلمبرداری (حسین جعفریان)، موسیقی متن (استیون واربک)، چهره پردازی (محسن موسوی)، طراحی صحنه و لباس (مجید میرفخرایی) و جلوه‌های ویژه میدانی (جمیدرضا سلیمانی) شد.

در آن دوره از جشنواره فیلم‌های مهم و مطرحی چون «عصبانی نیستم» (رضا درمیشیان)، «قصه‌ها» (رخشان بنی اعتماد)، «چ» (ابراهیم حاتمی کیا)، «همه چیز برای فروش» (امیرحسین ثقفی)، «شیار ۱۴۳» (نرگس آبیار)، «آرایش غلیظ» (حمید نعمت الله)، «خط ویژه» (مصطفی کیایی)، «اشباح» (داریوش مهرجویی)، «متروپل» (مسعود کیمیایی)، «آذر شهدخت پرویز و دیگران» (بهروز افخمی)، «چند متر مکعب عشق» (جمشید محمودی)، «امروز» (رضا میرکریمی)، «طبقه حساس» (کمال تبریزی) و … حضور داشتند.

«رستاخیز» پس از کسب موفقیت در سی و دومین جشنواره فیلم فجر در تاریخ ۲۴ تیرماه سال ۱۳۹۴ در سینماهای ایران به نمایش عمومی درآمد اما تنها ساعاتی پس از شروع اکران به دلیل انتقاد برخی از علمای دینی و چهره‌های مذهبی برای به تصویر کشیدن چهره حضرت ابوالفضل از پرده سینماها پایین کشیده شد.

«رستاخیز» در سال ۱۳۹۸ و در یک کانال یوتیوب عراقی به صورت غیرقانونی منتشر شد و ۲ سال بعد در تاریخ ۱۶ اسفند ۱۴۰۰ در یک پلتفرم خارجی به صورت آنلاین اکران شد و همچنان اکران آن در داخل ایران در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

نکته جالب درباره کارنامه احمدرضا درویش

منهای یک مورد، احمدرضا درویش در ۷ دوره جشنواره فیلم فجر همزمان با داریوش مهرجویی و مسعود کیمیایی در بخش مسابقه حاضر بود:

• ۱۳۶۸: هشتمین دوره: «آخرین پرواز» / «هامون» (داریوش مهرجویی) و «دندان مار» (مسعود کیمیایی)
• ۱۳۷۱: یازدهمین دوره: «آذرخش» / «سارا» (داریوش مهرجویی) و «ردپای گرگ» (مسعود کیمیایی)
• ۱۳۷۳: سیزدهمین دوره: «کیمیا» / «پری» (داریوش مهرجویی) و «تجارت» (مسعود کیمیایی)
• ۱۳۷۵: پانزدهمین دوره: «سرزمین خورشید» / «لیلا» (داریوش مهرجویی) و «سلطان» (مسعود کیمیایی)
• ۱۳۷۸: هجدهمین دوره: «متولد ماه مهر» / «میکس» (داریوش مهرجویی) و «اعتراض» (مسعود کیمیایی)
• ۱۳۸۲: بیست و دومین دوره: «دوئل» / «مهمان مامان» (داریوش مهرجویی) و «سربازهای جمعه» (مسعود کیمیایی)
• ۱۳۹۲: سی و دومین دوره: «رستاخیز» / «اشباح» (داریوش مهرجویی) و «متروپل» (مسعود کیمیایی)

 

تعداد تماشاگران آثار اکران شده احمدرضا درویش

به ترتیب سال اکران

ردیف	نام فیلم	سال ساخت	تاریخ اکران	سال اکران	تعداد تماشاگران	رتبه
۱	آخرین پرواز	۱۳۶۸	۱۶ خرداد	۱۳۶۹	۱,۹۳۶,۶۲۷	۵
۲	ابلیس	۱۳۶۹	۱۹ تیر	۱۳۷۰	۶۸۸,۸۷۰	۱۸
۳	آذرخش	۱۳۷۱	۲۳ آذر	۱۳۷۳	۴۴۳,۰۰۸	۳۶
۴	کیمیا	۱۳۷۳	۸ مرداد	۱۳۷۴	۵۷۶,۲۲۷	۳۰
۵	سرزمین خورشید	۱۳۷۵	۲ مهر	۱۳۷۶	۱۵۳,۳۱۷	۵۷
۶	متولد ماه مهر	۱۳۷۸	۱۸ خرداد	۱۳۷۹	۹۳۵,۵۶۲	۱۰
۷	دوئل	۱۳۸۲	۲۰ آذر	۱۳۸۳	۱,۴۳۱,۸۸۲	۴
			میانگین تعداد تماشاگر		۸۸۰,۷۸۵

پرتماشاگرترین آثار اکران شده احمدرضا درویش

ردیف	نام فیلم	سال ساخت	تاریخ اکران	سال اکران	تعداد تماشاگران	رتبه
۱	آخرین پرواز	۱۳۶۸	۱۶ خرداد	۱۳۶۹	۱,۹۳۶,۶۲۷	۵
۲	دوئل	۱۳۸۲	۲۰ آذر	۱۳۸۳	۱,۴۳۱,۸۸۲	۴
۳	متولد ماه مهر	۱۳۷۸	۱۸ خرداد	۱۳۷۹	۹۳۵,۵۶۲	۱۰
۴	ابلیس	۱۳۶۹	۱۹ تیر	۱۳۷۰	۶۸۸,۸۷۰	۱۸
۵	کیمیا	۱۳۷۳	۸ مرداد	۱۳۷۴	۵۷۶,۲۲۷	۳۰
۶	آذرخش	۱۳۷۱	۲۳ آذر	۱۳۷۳	۴۴۳,۰۰۸	۳۶
۷	سرزمین خورشید	۱۳۷۵	۲ مهر	۱۳۷۶	۱۵۳,۳۱۷	۵۷