جای شما خالی است عالیجناب بهرام بیضایی
امروز پنجم دی روز تولد خالق تصاویر ناب سینمایی ماست
امروز تولد بهرام بیضایی است. فیلمسازی که در طول بیش از نیم‌قرن حضور در سینما و تئاتر ایران تاثیرات شگرفی بر روند فرهنگی سینمای ایران با آثارش گذاشته است. در این مطلب نگاهی به آمار و ارقام مخاطبان و فروش آثار سینمایی او در پس از انقلاب انداختیم که در ادامه می‌خوانید.
بهرام بیضایی متولد ۵ دی ۱۳۱۷ است. او ۱۰ فیلم بلند سینمایی و چهار فیلم کوتاه در کارنامه فیلمسازی‌اش دارد. البته بیضایی قبل از اینکه به عنوان فیلمساز شناخته شود، به عنوان یک نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر و همچنین یک پژوهشگر در زمینه ادبیات و هنر نمایش معروف و مشهور است. او بیش از ۶۰ عنوان کتاب منتشر کرده که شامل نمایشنامه، فیلمنامه، داستان، پژوهش و گفت‌وگو است.
بهرام بیضایی قبل از انقلاب | از رگبار و چند فیلم دیگر…
از ۱۰ فیلم بلند سینمایی ساخته شده توسط بهرام بیضایی در فاصله سال ۱۳۵۱ تا سال ۱۳۸۷، تولید ۴ فیلم «رگبار» (۱۳۵۰)، «غریبه و مه» (۱۳۵۲)، «کلاغ» (۱۳۵۵) و «چریکه تارا» (۱۳۵۷) به قبل از انقلاب برمی گردد. «چریکه تارا» که فیلمبرداری‌اش تابستان سال ۱۳۵۷ انجام شد، پس از انقلاب به محاق توقیف رفت و هیچگاه رنگ پرده را ندید. از میزان استقبال مخاطبان از سه فیلم اول بهرام بیضایی هم آمار دقیقی نداریم.
از میان فیلم‌های قبل از انقلاب بیضایی اولین فیلم او رگبار در هر ۲ جشنواره سپاس و فیلم تهران درخشید: دریافت جایزه بهترین فیلم، فیلمنامه و بهترین بازیگر مرد (پرویز فنی زاده) از جشنواره سپاس و دریافت جایزه ویژه هیات داوران و تحسین از نقش آفرینی پرویز فنی زاده از جشنواره جهانی فیلم تهران.
رازهای فیلمسازی بهرام بیضایی به روایت بیضایی
بهرام بیضایی پس از انقلاب | با مرگ یزدگرد
اولین فیلم پس از انقلاب بیضایی با نام «مرگ یزدگرد» در سال ۱۳۶۰ ساخته شد. این فیلم به توقیف درآمد و با گذشت ۴۰ سال همچنان توقیف مانده است.
بهرام بیضایی در سال ۱۳۶۴ با ایده اولیه‌ای از سوسن تسلیمی «باشو غریبه کوچک» را ساخت. باز هم فیلم توقیف شد و البته پس از پایان جنگ در بخش خارج از مسابقه هفتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و از نگاه نویسندگان و منتقدان ماهنامه فیلم به عنوان بهترین فیلم جشنواره برگزیده شد. «باشو غریبه کوچک» سرانجام در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۶۸ (پس از ۴ سال) روی پرده سینماها رفت و با توجه به اینکه حدود یک سال از پایان جنگ ایران و عراق می‌گذشت اما کشور همچنان در حال و هوای جنگ بود و به همین دلیل «باشو» که داستانی ضدجنگ داشت با استقبال نسبی مخاطبان مواجه شد: ۵۰۰ هزار نفر. اکران فیلم که از اواخر بهمن شروع شده بود به سال بعد (۱۳۶۹) هم کشیده شد و فیلم در این سال هم موفق شد حدود ۲۷۷ هزار نفر مخاطب جذب کند.
بهرام بیضایی با وجود اینکه ۳ فیلم آخرش توقیف شد، پس از «باشو» در سال ۱۳۶۶ فیلم «شاید وقتی دیگر» را ساخت. با نقش آفرینی سوسن تسلیمی و داریوش فرهنگ. فیلم در ششمین جشنواره فیلم فجر در بخش مسابقه شرکت کرد و موفق به دریافت جایزه بهترین فیلمبرداری (اصغر رفیعی جم) شد. اما نه در بخش بازیگری و نه در بخش‌های فیلم و کارگردانی و فیلمنامه حتی نامزد هم نشد!
شاید وقتی دیگر سال ۱۳۶۷ در سینماها به نمایش درآمد و بیش از یک میلیون تماشاگر به دیدن فیلم رفتند. با این حال در سالی که در جدول پرمخاطب ترین‌ها رتبه‌ای بهتر از دهم نصیب فیلم بیضایی نشد. در سالی که «کانی مانگا» با بیش از سه میلیون و پانصدهزار تماشاگر در صدر جدول پربیننده‌ترین فیلم‌های سال قرار گرفت، فیلم بهرام بیضایی رتبه‌ای بهتر از دهم در این جدول نصیبش نشد.
مسافران | ما به تهران نمی‌رسیم…
مسافران فیلم پربازیگر بهرام بیضایی در سال ۱۳۷۰ ساخته شد و اولین فیلم از این کارگردان بزرگ بود که از طرف داوران جشنواره فیلم فجر مورد توجه قرار می‌گرفت. فیلم در دوره دهم در بخش مسابقه به نمایش درآمد و از ۴ جایزه بازیگری، سه تای آن را دریافت کرد: جمیله شیخی، مجید مظفری و فاطمه معتمدآریا. جایزه ویژه هیات داوران هم به بهرام بیضایی رسید و جوایز صدابرداری (محمود سماک باشی) و فیلمبرداری (مهرداد فخیمی) هم به فیلم مسافران تعلق گرفت.
فیلم بهرام بیضایی سال ۱۳۷۱ در سینماها به نمایش درآمد و با جذب بیش از ۵۰۰ هزار مخاطب در رتبه بیست و سوم جدول پرتماشاگرترین فیلم‌های سال قرار گرفت. در سالی که فیلم «دیگه چه خبر» ساخته تهمینه میلانی با حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار بیننده صدرنشین جدول پرتماشاگرترین‌های سال ۱۳۷۱ بود.
بهرام بیضایی در دهه ۷۰ و در سال ۱۳۷۷ یکی از فیلم‌های کوتاه مجموعه قصه‌های جزیره را با نام گفت‌وگو با باد ساخت که تنها در هفدهمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و پس از آن حتی از مجموعه کنار گذاشته شد و بهرام بیضایی حقوق فیلم را از تهیه کننده خرید.
سگ کشی | پرفروش‌ترین فیلم سینماهای تهران
۲ سال بعد و در سال ۱۳۷۹ بهرام بیضایی دست به کار ساخت فیلم «سگ کشی» شد. باز هم با حضور تعداد بی‌شماری از بازیگران مطرح و چهره آن سال‌ها. فیلمی که هم در جشنواره نوزدهم موفق بود و هم عنوان یکی از پربیننده‌ترین فیلم‌های سال ۱۳۸۰ را از آن خود کرد. «سگ کشی» در جشنواره فیلم فجر جایزه فیلم منتخب تماشاگران، بهترین فیلمنامه، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (داریوش ارجمند) و همچنین جایزه بهترین فیلمبرداری (اصغر رفیعی جم) را به دست آورد. این سومین فیلم از حضور پیاپی بیضایی در ادوار جشنواره فیلم فجر بود که جایزه فیلمبرداری را از آن خود می‌کرد.
فیلم در سال ۱۳۸۰ به نمایش درآمد و در حالی که عنوان پرفروش‌ترین فیلم سینماهای تهران را یدک می‌کشید در جدول پرتماشاگرترین فیلم‌های کل سینماهای ایران با بیش از ۹۰۰ هزار نفر بیننده در رده ششم جدول پرمخاطب ترین‌های سال قرار گرفت. در آن سال «مریم مقدس» و «آواز قو» به ترتیب با یک میلیون و ۸۰۰ و یک میلیون و ۴۰۰ نفر بیننده رتبه‌های اول و دوم جدول پرمخاطب ترین‌ها را به دست آورده بودند.
بیضایی همچون دهه هفتاد، در سال ۱۳۸۵ هم فیلمی کوتاه را کارگردانی کرد با نام «قالی سخنگو» از مجموعه فیلم «فرش ایرانی» که دربرگیرنده پانزده فیلم کوتاه از پانزده کارگردان مطرح سینمای ایران درباره فرش ایرانی بود.
وقتی همه خوابیم | فرود قبل از خروج…
وقتی همه خوابیم آخرین فیلم بهرام بیضایی در قرن چهاردهم هجری شمسی بود. فیلمی که در سال ۱۳۸۷ ساخته شد و در جشنواره بیست و هفتم فیلم فجر با اینکه موفق به کسب ۳ سیمرغ بلورین بهترین تدوین (بهرام بیضایی، سپیده عبدالوهاب)، چهره‌پردازی (سعید ملکان) و طراحی صحنه و لباس (آتوسا قلمفرسایی و ایرج رامین فر) شد و در بخش‌های بهترین فیلم و بهترین کارگردانی هم نامزد بود، اما با استقبال سرد نویسندگان و منتقدان مواجه شد.
فیلم در سال ۱۳۸۸ در سینماها به نمایش درآمد و در گیشه هم شکست خورد. تنها نزدیک به ۲۴۰ هزار نفر به دیدن فیلم رفتند و رتبه‌ای هجدهم جدول پرمخاطب‌‌ترین‌ها به فیلم بیضایی رسید. در آن سال «اخراجی های۲» با رقم خیره کننده بیش از ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر مخاطب بی‌رقیب و مقتدر در صدر جدول ایستاده بود.
۲ سال پس از ساخت «وقتی همه خوابیم»، بهرام بیضایی در سال ۱۳۸۹ از ایران رفت. در کارنامه سینمایی بهرام بیضایی، «سگ کشی» نزد عامه مردم بیشتر از دیگر آثار شناخته شده‌تر است اما از نگاه نویسندگان و منتقدان «باشو غریبه کوچک» همچنان بهترین فیلم بهرام بیضایی است و به گواه آمار و ارقام، «شاید وقتی دیگر» پرتماشاگرترین فیلم کارگردانش است.
پرمخاطب‌ترین آثار اکران شده بهرام بیضایی پس از انقلاب
- شاید وقتی دیگر / سال اکران: ۱۳۶۷ / تعداد تماشاگر: ۱۰۹۴۵۵۹ نفر / رتبه در جدول پربیننده‌ترین ها: ۱۰
- سگ کشی / سال اکران: ۱۳۸۰ / تعداد تماشاگر: ۹۲۱۳۹۴ نفر / رتبه در جدول پربیننده‌ترین ها: ۶
- مسافران / سال اکران: ۱۳۷۱ / تعداد تماشاگر: ۵۱۴۹۵۱ نفر / رتبه در جدول پربیننده‌ترین ها: ۲۳
- باشو غریبه کوچک / سال اکران: ۱۳۶۸ / تعداد تماشاگر: ۵۰۰۲۹۹ نفر / رتبه در جدول پربیننده‌ترین ها: ۳۵
- وقتی همه خوابیم / سال اکران: ۱۳۸۸ / ۲۳۶۲۲۹ نفر / رتبه در جدول پربیننده‌ترین ها: ۱۸
رسمن سینما از نظرتون دکان و تجارتخونه س .همش رقم عدد .چه ادعاهایی داشتن به کجا رسوندینش
سلام
این هم یک مدل بررسی است.