آشنایی با فیلم نپتون و نقد آن

متن و حواشی جشنواره ۴۲ فیلم فجر

خلاصه داستان فیلم نپتون

در خلاصه داستان فیلم نپتون آمده است: افسانه و همسرش به دلیل مشغله کاری از فرزند خود غافل شده اند که فرزند آنها دچار مشکلی می‌شود… اما عوامل فیلم، این خلاصه رسمی را منتشر کرده‌اند: «یک سال نپتون، معادل ۱۶۵ سال زمینه! یعنی یک بچه یک ساله توی نپتون یک پیرِ ۱۶۵ ساله روی زمینه!»

 

نقد و بررسی فوری فیلم نپتون

نکته: این نقد و نوشته‌ها، نظر کوتاه ولی دست‌اولِ منتقدان و نویسندگان سینمایی است؛ شاید بعدها همه چیز تغییر کند! در ضمن، انتشار آن‌ها -لزوما- به معنای تایید فیلیموشات نیست.

سید مهرزاد موسوی

اول اعتراف کنم که ۲۰ دقیقه ابتدایی فیلم را به دلیل ترافیک ندیدم، زمانی که احتمالا صرف معرفی شخصیت و گره‌سازی ابتدایی می‌شود. فیلم به‌طور مشخص شبیه فیلم‌هایی است که قبلا دیده‌ایم ولی نه شبیه فیلم‌هایی که در این جشنواره موجود است. دغدغه دارد و این حرفش را ولو با لکنت (و گاه با دیالوگ‌هایی بی‌قوه و توان) منتقل می‌کند.

اما حیف که توان و انرژی این هدف را در مخاطب نمی‌انگیزد، یعنی موتور فیلم گرم نمی‌شود و سرد و نچسب باقی می‌ماند. باگ‌های فیلمنامه آنقدر هست که نشود به تصویر کردن یک‌نفره آرایشگاه یا یک ساختمان نیمه‌کاره ایراد گرفت و آن را عامل اصلی ناچسبی مزمن فیلم و کندی روند قصه دانست. ولی حس سرد موجود در فیلم، خیلی دقیق و به‌اندازه به مخاطب منتقل می‌شود. (چون دقایق ابتدایی را ندیده‌ام، از ریتم فیلم حتی راضی بودم و کندی روایت آن را جزوی از ذات فیلم که در موسیقی، حرکت دوربین و… مستتر است، می‌دانم. نمی‌دانم درست است یا نه!)

من به دغدغه خانوادگی فیلم در این دنیای مدرن‌شده و نمایش درد خودخواهی جامعه، به شدت احترام می‌گذارم. راستی همه این ایرادات، پایان‌بندی زیبا ولی کم‌اثر و… وقتی بدانیم با فیلم اول یک کارگردان طرفیم، ناامیدکننده نیست. حالا فیلم بعدی محمد ابراهیم غفاریان برای بسیاری، مهم است و عامل اصلی قضاوت. و این اتفاق کمی نیست.

اسم پیشنهادی دیگر برای فیلم: جدایی

سطح فیلم: پذیرش در جشنواره (کاندیدای موسیقی)

۳ نکته از فیلم:

• موسیقی کارن همایونفر
• ایده تیتراژ پایانی فیلم
• هم‌نوازی هوشمندانه نام فیلم و اتمسفر فیلم

محمد تقی‌زاده

نپتون فیلم دغدغه‌مندی است اما نمیتواند، مضامین خود را دراماتیزه کند. نپتون دقیقا در سوی مقابل فیلم‌هایی است که تهی از هر گونه سوژه و رخدادی برای پیشبرد داستان هستند.
این حجم از دغدغه‌مندی در تک تک کاراکترهای فیلم قابل مشاهده است؛ از دختر ناخن‌کار و کارگران ساختمان تا زوج اصلی فیلم و کاراکترهای مکمل.
ایده ظلم به کارگران و معمای کشته شدن کارگر افغانی، داستانک بچه‌ها،کنش‌ها و برخی رفتارهای عجیب و غربیشان و همچنین رابطه زوج اصلی که خود در آستانه جذابی یا طلاق عاطفی است تنها بخش‌هایی از درام پر و پیمان اما به بار ننشسته نپتون است.

۳ نکته از فیلم:

• لحظات گیرا که ادامه پیدا نمیکند
• حجم زیاد داستانک‌ها و شخصیت‌ها
• بازی‌ها و انتخاب بازیگری نامتقارن

سعیده نیک‌اختر

اولین فیلم محمدابراهیم غفارین ایده خوبی دارد. سوژه اصلی نپتون کودکیست که در گیر و دارد زندگی والدینی پرمشغله دست‌خوش فراموشی شده‌است. کودکی مشکل جسمی و روانی دارد و به آن بی‌توجهی شده. چقدر امسال جای زندگی و روابط زناشویی در فیلم‌ها خالی بود و این فیلم تا حدی آن را به نمایش گذاشت. ولی حیف که در پرداخت قصه‌های مطرح شده الکن است. داستان یک شاه‌پیرنگ اصلی دارد و خرده پیرنگ‌هایی به آن اضافه می‌شود. اما در روایت ناقص است و به آن پرداخته نشده و خام باقی می‌ماند. به نظر می‌رسد نویسنده و کارگردان فرصت یا تجربه کافی را نداشتند تا ایده‌هایشان را بپزند. پرداختن به زندگی پرمشغله زن و شوهر، عدم توجه به فرزند، تنها ماندن فرزندان در خانه، تمایلات جنسی نوجوانان، مشکلات ساختمان‌سازی در تهران، موضوع کارگران افغانی و سرنوشت‌شان با کارفرماها، مشاغل تازه تاسیسی مثل سالن‌های زیبایی و فعالیت‌شان در فضای مجازی، مسائل معیشتی نسل جوان، مهاجرت و… همه و همه بی‌جواب و بدون پرداخت در فیلم رها شده‌است و دست آخر مخاطب دست خالی سالن را ترک می‌کند. ما فقط شاهد طرح مساله هستیم اما پرداخت و پاسخی دریافت نمی‌کنیم. کما اینکه از عنوان عنوان فیلم هم پرده‌پرداری نمی‌شود و ربطش به موضوع فیلم مشخص نیست. نمونه خوب این دسته از فیلم های پرداختن به مسائل کودکان را می‌شود در فیلم اتاق تاریک روح الله حجازی، مشاهده کرد. کودکی که بی اختیاری ادرار دارد و با پی‌گیری والدینش معلوم می‌شود درگیر مسئله آزارجنسی شده‌است. نپتون در این امر رویکرد خوبی دارد اما متاسفانه در پرداخت و حلاجی و واکاوی اش ابتر است.

۳ نکته از فیلم:

• ایده مهم است
• فیلم سینمایی در ۹۰ دقیه باید حرفش را بزند
• خواهشا قبل از ساخت فیلم، متن فیلمنامه را بارها بخوانید

 

بازیگران و عوامل فیلم نپتون

محمدابراهیم غفاریان از هنرمندان جوان مشهد، کارگردان نپتون است و اولین تجربه کارگردانی‌اش را از سر گذرانده و سیاوش امین‌پور نیز تهیه‌کننده این فیلم است و نویسندگی را هم مرجان ساداتی به عهده داشته.

آرمین رحیمیان که بسیاری بازی او را در فیلم شبی که ماه کامل شد ستایش کردند در نپتون نقش اصلی را بازی می‌کند و بهدخت ولیان همراه با امین میری، رها خدایاری، آیدا ماهیانی، ندا عقیقی با حضور مسعود کرامتی و بهناز جعفری در کنار بازیگران کودک: امیررضا جوکار، ماهک حقیقی، آرتین تیموری و با معرفی بهداد بلیغ‌ و شهلا اکبری، بازیگران فیلم هستند. موسیقی فیلم را کارن همایونفر ساخته است.

 

حرف‌های عوامل فیلم در نشست خبری جشنواره فیلم فجر

سیاوش امین‌پور | تهیه‌کننده: امیدوارم این فیلم از طرف مردم هم مورد توجه قرار بگیرد؛ چراکه موضوع این فیلم موضوع خیلی از خانواده هاست. ما باید بدانیم در زندگی با کی مسابقه گذاشته‌ایم!

محمدابراهیم غفاریان | کارگردان: برای ساخت فیلم نپتون با دوستم که مهندس عمران است صحبت‌های زیادی کردم و او به گفت تا حالا فکر کردی پدر و مادرها برای ساختن آینده بچه‌ها، اکنونِ آن‌ها را فراموش می‌کنند. در نتیجه این ایده یک خطی، ذهن من را مشغول کرد تا خانم ساداتی بعد از آن ده ماه فیلمنامه را نوشت. ما تصمیم گرفتیم در مورد یک معضل فیلم بسازیم و این فیلم‌ به ما تلنگر می‌زند تا چیزهایی در روزمره که به آن‌ها توجه نمی‌کنیم را ببینم. افسانه و بابک زن و شوهر داستان هستند. ما به آن‌ دو حق می‌دهیم به فکر خودشان باشند؛ اما همان‌قدر هم به آن‌ها نمی‌توانیم حق بدهیم که صاحب بچه‌ای شوند و او را نادیده بگیرند. همچنین این فیلم برای بچه‌ها ساخته نشده و برای بزرگترهاست. ما در مرحله تولید تشخیص دادیم که این قصه می‌تواند سوژه فیلم سینمایی باشد و در نتیجه آن را ساختیم. این را هم بگویم که «نپتون» شباهتی به فیلم «اتاق تاریک» ندارد. دغدغه من افرادی است که خصلت‌های بچگانه دارند و بچه‌دار می‌شوند. در این فیلم هم به این مسئله پرداختیم.

مرجان ساداتی | نویسنده: ما با خانواده‌هایی روبه‌رو می‌شویم که معضل‌هایی دارند. در «نپتون» مسئله نقد زن یا مرد وجود ندارد؛ بلکه به ما نشان می‌دهد که بسیاری از خانواده‌ها در دنیای کنونی، شبیه به این خانواده زندگی می‌کنند و فرزند آن‌ها شرایطی همچون کودک قصه دارند. مادر این بچه، به دنبال پیدا کردن استقلال خود است؛ اما مسیر اشتباهی می‌رود و ما قرار نبود مادر را مقصر بدانیم.

آرمین رحیمیان | بازیگر: خیلی ممنون که فیلم ما را تماشا کردید و امیدوارم فیلم را دوست داشته باشید. من تمام تلاشم را برای ایفای این نقش کردم. اولین برخوردم با فیلمنامه این بود که بسیار از کاراکتر حقیقی من دور بود؛ چراکه من تا به حال پدر نبودم و تاکنون همچین کاراکتری را بازی نکرده بودم. ایفای این نقش و روزمرگی‌های یک پدر را بازی کردن بسیار دشوار بود.

آیدا ماهیانی | بازیگر: من عاشق این جنس فیلم‌ها هستم که بدون هیچ ادعا می‌خواهد یک زندگی را روایت می‌کند. همچنین خوشحال هستم که سهمی این فیلم دارم. حتی زمانی که فیلمنامه را می‌خواندم بسیار به من آرامش می‌داد و داستان من را با خود می‌برد.

امین میری | بازیگر: این اثر، نخستین نقش منفی من در سینماست. باید بگویم که این فیلم در مورد هویت جنسی کودک صحبت می‌کند. «نپتون» درباره انسانیت حرف می‌زند و می‌بینیم کسانی که به انسانیت اهمیت می‌دهند، در نهایت از کار اخراج‌ می‌شوند. کاراکتر آذری وجه بیرونی‌تری نسبت به دیگر نقش‌ها داشت. من بچه زاهدان هستم و هر آن‌چه دارم از تئاتر زاهدان دارم. امروز، روز سختی داشتم و فقر به احترام عوامل آمده‌ام؛ زیرا امروز از بهشت زهرا آدم. در این دو هفته اخیر، دو عزیز از دست دادم. یکی از آن‌ها استادم غلامرضا پودینه بود. غلامرضا پودینه اگر چهره بود شاید وزیر برایش پیام تسلیت می‌گفت.

داوود محمدی | مدیرفیلمبرداری: زمانی که این فیلمنامه «نپتون» به من پیشنهاد شد، درگیر پروژه «قلب رقه» بودم؛ اما جهان قصه فیلم «نپتون» بسیار متفاوت بود. به همین دلیل ترغیب شدم فیلمبرداری آن را بپذیرم. تلاش کردم تا افق دید و منفک بودن دو شخص زن و شوهر همچنین فضای سرد بین آن‌ها را با نما و رنگ فیلم نشان دهم.

حمید نجفی‌راد | تدوین‌گر: ما در سونامی عجیب غریب بیماری‌های روانی هستیم و چیزی که فراموش کردیم توجه به این مسائل است. من به دلیل یک تجربه شخصی متوجه شدم چقدر سینما نیاز دارد تا یه چنین این مسائلی بپردازد. ضمن آن که در تدوین فیلم از ریتم گذشتم و برایم مهم بود که روح فیلم به مخاطب چه می‌گوید.

امیررضا جوکار | بازیگر کودک: از تماشای فیلم خیلی لذت بردم. من قبل از «نپتون» در آثار مختلفی مثل سریال «سرگیجه» هم بوده‌ام و می‌خوام بازیگری را در آینده ادامه دهم‌.