معصومیت از دست رفته

نیره رضایی مطلق | ملاقات خصوصی نخستین تجربه فیلم بلند امید شمس است که در جشنواره چهلم فجر مورد توجه منتقدان قرار گرفت و یک سال بعد اگر در شرایط خوبی اکران می‌شد، با اقبال بالای مخاطبان همراه بود. ملاقات خصوصی فیلم این روزهای جامعه است که ضمن بیان درد و مشکلات آدم‌ها، ازعشق و جنوب شهر یا طبقه فرودست جامعه می‌گوید. طبقه‌ای که همیشه در آن قصه‌های جذاب و ملموس وجود دارد و پر از آدم‌های جالب و جذاب، سرگذشت‌های دردناک و یک‌جاهایی امیدوارکننده است. طبقه‌ای که همواره برای مخاطب جذاب است. ملاقات خصوصی داستانی عاشقانه از درون زندان است. یک سر این درام عاشقانه پروانه و فرهاد با بازی پریناز ایزدیار و هوتن شکیباست و سر دیگر آن واقعیتی به نام حمل مواد مخدر به داخل زندان است که نمی‌توان کتمانش کرد و تلنگری به جامعه است و عینیت بخشی به مفهوم ملاقات خصوصی در زندان‌هاست.

معرفی و نقد فیلم ملاقات خصوصی

در ابتدای فیلم با دنیای عاطفی پروانه و فرهاد آشنا می‌شویم. پروانه دختری است که در جوانی موهایش را کوتاه کرده تا به استادیوم برود. نماد دختری با احساس و درونگرا که می‌خواسته پزشک شود اما از بد حادثه در عطاری پدرش کار می‌کند. فرهاد هم معلم زبان و جوان سالمی است که با شرایط مالی که برایش به وجود آمده، به زندان افتاده و برای آزادی‌اش تلاش می‌کند. فیلم تا یک‌سوم اول، برای مخاطب چالش خاصی ایجاد نمی‌کند و ما کم‌کم با شخصیت‌هایی در منطقه فرودست جامعه آشنا می‌شویم که به ذات خلافکار نیستند و حتی جایگاه‌شان را ساخته‌اند اما شرایط اجتماع آن‌ها را به سمتی سوق می‌دهد که بزهکار شوند.

مخاطب هنوز از دلیل ابراز علاقه فرهاد به پروانه مطلع نیست و حتی آن را رابطه‌ای عاشقانه می‌پندارد. در نیمه فیلم زمانی که پدر پروانه که از قضا همبندی فرهاد است، متوجه ارتباط فرهاد با دخترش می‌شود؛ نقطه ثقل داستان آغازی دوباره پیدا می‌کند و با گرفتن رضایت پدر و خواندن عقد فرهاد و پروانه از طرف سردسته خلافکاران مسیر فیلم عوض می‌شود و بیننده کم‌کم بحث وارد کردن مواد از طریق زنان هنگام ملاقات خصوصی می‌شود و این نکته جان تازه‌ای به فیلم می‌دهد. شخصیت فریبا با بازی دیدنی ریما رامین‌فر که همسر قادر (نادر فلاح) یکی دیگر از خرده‌قاچاقچی‌های زندان است به خوبی طراحی شده است. او که تدارکات‌چی ازدواج فرهاد با پروانه هم است، تصویری از آینده پروانه است و هشداری برای پروانه که قرار است قربانی سودجویی عده‌ای در زندان شود.

فیلم ملاقات خصوصی بخشی از موفقیتش را مدیون بازیگرانش می‌داند. از بازی هوتن شکیبا که در پنهان کردن نیتش موفق بوده و با بازی حرفه‌ای‌اش تصویر عادی و معمولی‌ای از یک خباثت را به نمایش می‌گذارد. کارگردان در سکانس معلق شدن فرهاد در آب دریا پس از آزادی که گویای شخصیت اوست می‌خواهد به نوعی او را نزد مخاطب تطهیر کند

فیلم در بخش سومش مفهومی از یک اپیدمی جنایی را به تصویر می‌کشد و مخاطب شاهد شبیه دیگر قربانیان شدن پروانه می‌شود. اوج فیلم و لحظات درخشان آن با لو رفتن پروانه شکل می‌گیرد. پروانه که خود قربانی برادرش ایمان بوده (شخصیتی اضافی که کارکرد مؤثری در فیلم ندارد)، حالا باید پای عشق و زندگی‌اش یکی را انتخاب کند. کارگردان تمام تلاشش را کرده که یکی از زیباترین و آزاردهنده‌ترین سکانس‌های فیلم را از حیث روایی ثبت کند. یک نمای دونفره زیبا از چشمان اشکبار فرهاد و چهره حیرت زده پروانه که منجر به محکومیت پروانه می‌شود. پروانه به شکل احمقانه‌ای به عشق مقدس و پاکش پایبند می‌ماند و برخلاف انتظار مخاطب فرهاد زیر همه چیز می‌زند و آزاد می‌شود. اما پایان این داستان به دست پسرک عاشقی که کمک دست پروانه در عطاری بوده رقم می‌خورد. زمانی که او از خشم با چماق به جان ماشین فرهاد می‌افتد چهره واقعی عشق را به فرهاد نشان می‌دهد و سبب می‌شود فرهاد در استحاله‌ای عاطفی برگردد و تمام جرم را گردن بگیرد. هرچند این پایان‌بندی عاشقانه چندان به دل تماشاگر نمی‌نشیند و آن را فقط با توجیه حال خوب کن می‌پذیرد.

فیلم ملاقات خصوصی بخشی از موفقیتش را مدیون بازیگرانش می‌داند. از بازی هوتن شکیبا که در پنهان کردن نیتش موفق بوده و با بازی حرفه‌ای‌اش تصویر عادی و معمولی‌ای از یک خباثت را به نمایش می‌گذارد. کارگردان در سکانس معلق شدن فرهاد در آب دریا پس از آزادی که گویای شخصیت اوست می‌خواهد به نوعی او را نزد مخاطب تطهیر کند و از او بخواهد لکه‌های چرک و سیاه روی تابلوی نقاشی را فراموش کند. هر چند این اصرار به کلیشه‌ای شدن و پایان خوب منجر می‌شود. پریناز ایزدیار نیز با بازی معصومانه و رها شده‌اش در نقش فرو می‌رود و مانند همیشه مخاطب را راضی نگه می‌دارد.

اما نباید از انتخاب بازیگران نقش مکمل در این فیلم غافل شد که بخشی از موفقیت اثر را با خود همراه دارد. نادر فلاح، ریما رامین‌فر و رویا تیموریان بازی‌های درخوری دارند، و بدون اینکه دیالوگ خاصی داشته باشند با بازی‌شان بار فیلم را به دوش می‌کشند. در پایان باید از قاب‌های بسته و مدیوم شاتی که دوربین فرشاد محمدی ثبت کرده هم یادی بکنیم. و البته موسیقی فیلم که در کارنامه بامداد افشار خواهد درخشید. فیلم ملاقات خصوصی از جمله فیلم‌هایی است که در کارنامه کارگردانش به عنوان اولین اثر بلند سینمایی خواهد درخشید. احترام او به مخاطب و خلق اثری که او را خسته نمی‌کند و تا پایان فیلم نگه می‌دارد قابل تحسین است.