فیلم مهمی که ساخته نشد؛ در کوهستان جنون از دل تورو
از کتاب «۵۰ فیلم بزرگی که هرگز ساخته نشدند» نوشته جاشوا هال
تصور کنید گیرمو دل تورو هستید. ببخشید… گیرمو دل تورویی هستید که نامزدی جایزه اسکار را در کارنامه دارد و یکی از محبوبترین فیلمسازان جهان است؛ و میدانید چطور فانتزی و وحشت را با شوخطبعی و تصاویر دیدنی جمع بزنید. شما منتظرید خبر چراغ سبز تولید فیلمی را بشنوید که بیش از ۶ سال روی آن کار کردهاید. بماند که همین «انتظار» هم کمی بیمعنی به نظر میرسد. البته این پروژه سینمایی با بودجهای ۱۵۰ میلیون دلاری تولید خواهد شد و درجه نمایشی «آر» دارد (زیر ۱۷ سال با همراهی بزرگتر میتواند فیلم را ببیند) اما شما فیلمنامه را با مشارکت متیو رابینز نوشتهاید که نگارش فیلمنامههایی چون «آروارهها» (۱۹۷۵) و «برخورد نزدیک از نوع سوم» (۱۹۷۷) هر دو به کارگردانی استیون اسپیلبرگ را در کارنامه دارد. شما جیمز کامرون را به عنوان تهیهکننده همراه پروژه دارید که مهارتهایش با فناوری سهبعدی را نیز برای شما به همراه آورده است. علاوه بر اینها، شما تام کروز را به عنوان ستاره اصلی فیلمتان در اختیار دارید؛ ستارهای که فقط با لبخند بینقص خود میتواند ۱۵۰ میلیون دلار کمپانی را برگرداند. این یک پروژه با موفقیت تضمینشده است که هیچکس با عقل سلیم آن را رد نخواهد کرد؛ اما ظاهراً این تصور ماست چون کمپانی «یونیورسال پیکچرز» اقتباس ۱۵۰ میلیون دلاری از کتاب اچ. پی. لاوکرفت با حضور تام کروز و جیمز کامرون و گیرمو دل تورو را رد کرد! چطور این اتفاق افتاد؟ خودتان بخوانید.
ماجرای ساخت فیلم کوهستان جنون از گیرمو دل تورو
دل تورو پس از تندادن به بازی یک استودیوی بزرگ و ساخت فیلم هلبوی (۲۰۰۴) با فیلم هزارتوی پن به فیلمهای کوچک و اسپانیاییزبان کارنامه خود بازگشت. این فیلم که داستانش در سال ۱۹۴۴ و اسپانیای پس از جنگ داخلی روی میدهد، یک فانتزی ترسناک است که دختری به نام اوفلیا را دنبال میکرد که همراه مادر باردارش وارد زندگی یک فرمانده دیکتاتور به نام ویدال میشود. او برای گریز از ترسهای دنیای واقعیاش یک پری را در مارپیچی دنبال میکند؛ جایی که پن با سه آزمون در انتظار اوست. اگر موفق شود به نامیرایی دست پیدا میکند و به پدرش، پادشاه دنیای زیرزمینی، ملحق میشود. «هزارتوی پن» یک شاهکار سینمایی توصیف شد که در سال ۲۰۰۶ اکران شد و از شش نامزدی اسکارش سه جایزه بهترین فیلمبرداری، طراحی صحنه و چهرهپردازی را برنده شد. در جوایز بفتا هم از هشت نامزدی، سه جایزه از جمله بهترین فیلم غیرانگلیسیزبان را برنده شد؛ و در جوایز گلدن گلوب هم نامزدی بهترین فیلم خارجیزبان را کسب کرد.
«هزارتوی پن» فرصت ساخت «هلبوی ۲» را برای دل تورو در کمپانی «یونیورسال پیکچرز» فراهم کرد که حقوق این فرنچایز را خریده بود. آنها حقوق پروژه دیگری از دل تورو را هم خریدند: اقتباسی از «در کوهستان جنون»/ At the Mountains of Madness.
کتاب لاوکرفت که در سال ۱۹۳۱ نوشته شده بود، داستان دکتر ویلیام دایر از دانشگاه میسکاتونیک را روایت میکند که داستان اکتشافی در ویرانههای باستانی بیگانهها را نقل میکند که در میانشان، رازی برای بشر و خود اهریمن پنهان است. در این بین، پنگوئنهای ششفوتی کوری به نام اِلدر تینگز و یک مراسم عشای اهریمنی به نام شاگوث هم به چشم میخورند. هیولاهای غولپیکر، ترسهای فانتزی و سازههای مرموز، همگی مصالح مشترک هر فیلمی از دل تورو هستند. این مصالح در دنباله «هلبوی ۲: ارتش طلایی» هم به کار گرفته شدند و در حالی که همه فکر میکردند دل تورو پس از آن، «در کوهستان جنون» را میسازد، او ناگهان سراغ اقتباس فانتزی متفاوتی رفت. چیزی حدود دو ماه تا اکران دنباله «هلبوی» مانده بود که دل تورو قرارداد نویسندگی و کارگردانی «هابیت» را با کمپانیهای «نیو لاین سینما» و «مترو گولدوین میر» امضا کرد که دنبالههایی بر سهگانه تحسینشده پیتر جکسن هستند و حتی قرار بود دل تورو دو قسمت را پشتسرهم کارگردانی کند. او حتی به نیوزیلند نقل مکان کرد تا نویسندگی و پیشتولید آغاز شوند.
تقریباً دو سال بعد در ۳۱ مه ۲۰۱۰، دل تورو سفر غیرمنتظره خودش را در پیش گرفت و از هابیتها هم کنارهگیری کرد. یک ماه و نیم بعد از آن بود که در کوهستان جنون به عنوان فیلم بعدی او اعلام شد.
چرا فیلم کوهستان جنون ساخته نشد؟
خبر ساخت «در کوهستان جنون» دل تورو ابتدا در سال ۲۰۰۴ اعلام شد اما هرگز ساخته نشد که بخشی از آن به دلیل نگرانیهای بودجه از سوی کمپانی «دریموورکز» بود؛ اما سال ۲۰۱۰ شرایط بهکل تغییر کرد و «یونیورسال» میدانست که دل تورو کیست: یک فیلمساز مؤلف محبوب که میتواند فیلمی حیرتانگیز را برای طرفداران ژانر در سراسر جهان خلق کند.
پس از انتشار اخبار ساخت فیلم در کوهستان جنون در اواخر ماه ژوییه، دل تورو و کمپانی کارشان را آغاز کردند و پیشتولید به جریان افتاد تا فیلمبرداری در تابستان ۲۰۱۱ انجام شود. دل تورو فقط از یک قصه لاوکرفتی عظیم و چالشبرانگیز برای پرده بزرگ سینما اقتباس نمیکرد، او قرار بود فیلم را به صورت سهبعدی فیلمبرداری کند؛ و این میتوانست اولین تجربه کارگردانی او در قالب سهبعدی باشد. برای همین بود که او راهنمایی و حمایت جیمز کامرون را جذب کرده بود. کامرون هم نهفقط همراهیاش از نظر فنی را پیشنهاد کرد بلکه به عنوان تهیهکننده به پروژه پیوست تا در کل به ساخت فیلم کمک کند.
کمپانی افسانهای اینداستریال لایت اند مجیک که جرج لوکاس در ۱۹۷۵ آن را بنیان گذاشت، هم وارد پروژه شد تا بخش اجرایی جلوههای ویژه را بر عهده بگیرد. این کمپانی در خلق تمام فیلمهای محبوب ما نقش داشته است، از فرنچایزهای «جنگهای ستارهای» و «ایندیانا جونز» تا فیلمهای «ای.تی. موجود فرازمینی»، «چه کسی برای راجر خرگوشه پاپوش دوخت؟»، «ترمیناتور ۲»، «پارک ژوراسیک» و… آنها قرار بود در این فیلم پنگوئنهای کور و هیولاهای لاوکرفتی را هم خلق کنند.
پس از یک رفتوبرگشتی طولانی میان بازیگر و استودیو، تام کروز به عنوان ستاره اصلی به فیلم ملحق شد. دل تورو همیشه او را میخواست اما «یونیورسال» میخواست بازیگر نقش اصلی خودش را وارد پروژه کند: جیمز مکآووی؛ بازیگری اسکاتلندی که در آن زمان به اندازه امروز مطرح نبود و تازه در ماه ژوئن ۲۰۱۱ «افراد ایکس: کلاس اول» از او اکران میشد. پیشتولید پیش میرفت و دل تورو و رابینز هم فیلمنامه را بازنویسی میکردند تا فیلم را از نظر مقیاس تولید کوچکتر کنند. با وجود این، نگرانیهای مربوط به بودجه و انتخاب بازیگران از سوی استودیو هر روز بیشتر میشد و شرایط دل تورو و کمپانی مثل بخشی از داستان شد که دکتر ویلیام دایر و گروهش پا به ویرانههای باستانی میگذارند و نوشتههای هیروگلیفی را کشف میکنند که از وحشت پیرامون آنها میگوید؛ و درست مثل داستان، حالا که آن را دیدهاند کار از کار گذشته است.
بعد از ساخته نشدن فیلم دل تورو چه شد؟
پروژه سینمایی عظیم گیرمو دل تورو در ماه مارس ۲۰۱۱ منتفی اعلام شد، کمتر از یک سال پس از اینکه چراغ سبز تولیدش داده شد. کمپانی در نهایت زیر بار بودجه ۱۵۰ میلیون دلاری این فیلم با درجه نمایشی «آر» نرفت و در این میان، شاید بشود فیلم «پرومتئوس»/ «پرومته»ی ریدلی اسکات را نکوهش کرد! فیلمی که از ماه مارس ۲۰۱۱ فیلمبرداریاش آغاز شد و یک فیلم ترسناک علمیخیالی پرهزینه با درجه نمایشی «آر» بود درباره انسانهایی که ترسهای باستانی پیرامون خاستگاه بشر را کشف میکنند. این فیلم در ماه ژوئن ۲۰۱۲ اکران شد و گرچه یک شکست تجاری لقب نگرفت اما اصلاً انتظارها را برآورده نکرد. به هر حال، دل تورو هم سراغ ساخت یک فیلم هیولایی دیگر رفت: «حاشیه اقیانوس آرام»/ Pacific Rim که در سال ۲۰۱۳ اکران شد.
دل تورو به احتمال زیاد همچنان پس از دو دهه در فکر ساخت فیلم ترسناک لاوکرفتی عظیم خود است و شاید حالا چشم به آمازون و نتفلیکس دوخته است تا چک سفید او را امضا کنند.