فیلم مهمی که ساخته نشد؛ همکلاس قدیمی از استیون اسپیلبرگ
از کتاب «۵۰ فیلم بزرگی که هرگز ساخته نشدند» نوشته جاشوا هال
قسمت اول این مجموعه مطالب را به نسخه استیون اسپیلبرگ از «همکلاس قدیمی» اختصاص دادیم که روزی روزگاری قرار بود ویل اسمیت نقش اصلی‌اش را بازی کند. همان فیلمی که پارک چان-ووک به عنوان قسمتی از سه‌گانه انتقام خود بر اساس مانگاهایی به همین نام ساخته بود و در نهایت اسپایک لی در سال ۲۰۱۳ با جاش برولین، نسخه بازسازی‌اش را کارگردانی کرد؛ اما این کجا و آن کجا. خودتان فرایند این تولید ناموفق را با جزییات خواندنی‌اش مطالعه کنید.
اواخر ۲۰۰۸ بود که دنیای اینترنت و در کل جهان سینما، با شنیدن خبر پروژه استیون اسپیلبرگ و ویل اسمیت برای بازسازی همکلاس قدیمی Oldboy به کارگردانی پارک چان-ووک کره‌ای، در شور و هیجان غرق شد. همکلاس قدیمی -که «پیرپسر» هم ترجمه شده و در انگلیسی معنی دیگری هم دارد- بلافاصله یک اثر کلاسیک در نظر گرفته شد و طرفداران زیادی در سراسر دنیا پیدا کرد؛ فیلمی که نه‌فقط می‌توانست اثری به‌کل متفاوت در کارنامه این دو غول گیشه باشد بلکه به‌شدت می‌توانست سینماروهای سرتاسر جهان را شیفته خود کند.
فهرست بهترین انیمه های ژاپنی سینما
عوامل سازنده همکلاس قدیمی
کارگردان: استیون اسپیلبرگ، فیلمنامهنویس: مارک پروتوسِویچ بر اساس مجموعه مانگای «همکلاس قدیمی» از گارون تسوچیا و نوبوآکی مینه‌گیشی، بازیگر: ویل اسمیت
تاریخچه ماجرا
اسپیلبرگ تازه اکران فیلم ایندیانا جونز و قلمروی جمجمه بلورین Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull را پشت سر گذاشته بود؛ فیلمی که با فروشی ۷۸۶ میلیون دلاری به دومین فیلم پرفروش سال بدل شد و در میان مجموعه فیلم‌های «ایندیانا جونز» هم پرفروش‌ترین شد (البته بدون لحاظ کردن نرخ تورم و به‌روزرسانی فروش قسمت‌های قبلی). ویل اسمیت هم در ۲۰۰۸ اکران دو فیلمش را شاهد بود. اولی فیلم هنکاک Hancock به کارگردانی پیتر برگ بود که در آن نقش جان هنکاک، ابرقهرمانی مست و بددهن، را بازی کرده بود. دومی فیلم هفت پوند Seven Pounds بود. این فیلم به کارگردانی گابریئله موچینو درباره مردی است که با رازی که در سینه دارد، عازم سفری برای رسیدن به رستگاری می‌شود و در این راه زندگی هفت غریبه را تغییر می‌دهد.
با این تفاسیر، ۲۰۰۸ سال خیلی خوبی برای اسپیلبرگ و اسمیت بود. کسی شاید با مرور این سال فکر کند آن‌ها احساس می‌کردند شکست‌ناپذیرند یا شاید به این نتیجه برسد که آن‌ها فقط می‌خواستند تغییری در اوضاع بدهند. تجربه اغلب آدم‌ها از ایجاد تغییر، در خریدن لباس‌های نو یا اصلاح مو خلاصه می‌شود؛ و برای تغییر، اختاپوس زنده نمی‌خورند و با چکش توی سر دیگران نمی‌زنند.
فیلم همکلاس قدیمی در ۲۰۰۳ اکران شده بود و داستان مردی زندانی به نام اوه دِی-سو را روایت می‌کند که ۱۵ سال بدون هیچ توضیحی در یک اتاق حبس می‌شود. او وقتی آزاد می‌شود به دنبال زندانبانان خود می‌گردد و عاشق سرآشپزی می‌شود. او در این مرحله است که اختاپوس زنده‌ای را می‌خورد و کلی آدم را با چکش از پا درمی‌آورد و…
چرا همکلاس قدیمی توسط اسپیلبرگ ساخته نشد؟
اسپیلبرگ و اسمیت گفته بودند پروژه همکلاس قدیمی که ابتدا به عنوان یک بازسازی معرفی شده بود، در واقع تجدیدنظر روی ساخت یک فیلم تریلر است و وفاداری بیشتر به مجموعه مانگای آن که از ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۸ منتشر می‌شد. پس سوال این است که بزرگ‌ترین تفاوت‌های مانگا با فیلم چان-ووک کدام‌هاست؟ قهرمان مانگا فقط ۱۰ سال زندانی می‌شود و هیچ صحنه کشتار با چکش در راهرو هم وجود ندارد؛ و احتمالاً تفاوت اصلی و دلیلی که اسپیلبرگ و اسمیت می‌خواستند به مانگا وفادار باشند، این بود که در مانگاها مشخص نمی‌شود که دختر گمشده مرد، کیست و کجاست؛ و در واقع، شخصیت زن داستان، یک متصدی بار است به نام ایری که تصادفاً به ابزاری در این بازی انتقام‌جویانه بدل می‌شود.
اسمیت پس از همکاری با مارک پروتوسِویچ فیلمنامهنویس در فیلم من افسانه هستم I Am Legend از او خواست تا فیلمنامه این پروژه را هم بنویسد. پروتوسویچ جایی گفت که اسپیلبرگ می‌خواست اقتباسی جسورانه و تأثیرگذار بسازد که پایان‌بندی اصلی هم در آن باشد.
کمپانی‌های «مَندِیت پیکچرز» و «دریم‌ورکس» به‌سختی تلاش می‌کردند تا حقوق این اقتباس را به دست بیاورند اما همکاری‌شان خوب پیش نرفت. در نتیجه، «دریم‌ورکس» کامل از پروژه کنار کشید و از آن‌جایی که اسپیلبرگ همکاری نزدیکی با این کمپانی داشت، او هم پروژه را ترک کرد.
بعد از ساخته نشدن همکلاس قدیمی چه شد؟
اسپیلبرگ توجه خود را معطوف یک همکلاس قدیمی دیگر کرد: تن‌تن که هرژه آن را در سال ۱۹۲۹ خلق کرده بود. او و کاتلین کندی تهیه‌کننده که حالا رییس «لوکاس‌فیلم» بود، در سال ۱۹۸۴ حقوق اقتباس از کتاب‌های مصور «ماجراهای تن‌تن» را کسب کردند. اسپیلبرگ، فیلمنامهنویس «ای. تی.»، ملیسا متیسن، را برای نوشتن فیلمنامه «ایندیانا جونزی برای کودکان» به کار گرفت. متأسفانه فیلمنامه فاقد آن جادویی بود که اسپیلبرگ امیدوار بود؛ پس سراغ ساخت فیلم ایندیانا جونز و آخرین جنگ صلیبی Indiana Jones and the Last Crusade رفت. این حرکت می‌توانست حقوق اقتباس از «ماجراهای تن‌تن» را از کمپانی اسپیلبرگ «امبلین انترتینمنت» سلب کند چون در برهه‌ای، رومن پولانسکی تقریباً آن را ساخت (که خودش داستان دیگری دارد و فیلمی می‌شد برای خودش). ۱۸ سال زمان برد تا دوباره «دریم‌ورکس» و اسپیلبرگ حقوق «تن‌تن» را کسب کنند. فیلم ماجراهای تن‌تن The Adventures of Tintin بالأخره سال ۲۰۱۱ اکران شد تا به سفر حدوداً سی‌ساله اسپیلبرگ پایان بدهد.
در سوی دیگر، اسمیت هم با سومین قسمت به فرانچایز مردان سیاه‌پوش Men in Black پیوست که اسپیلبرگ هم دوباره یکی از تهیه‌کنندگان اجرایی‌اش شد؛ و دست‌آخر ۶۲۴ میلیون دلار در گیشه فروخت.
تکلیف پروتوسویچ چه شد؟ هنوز به دنبال ساخت این بازسازی بود و تهیه‌کنندگان هم خواستند که فیلمنامه را کامل بنویسد. یازدهم ژوییه ۲۰۱۱ بود که «مندیت پیکچرز» گفت اسپایک لی فیلم را کارگردانی خواهد کرد. جاش برولین برای نقش اصلی، الیزابت اولسن در نقش دختر مدت‌ها گمشده، و شارلتو کاپلی برای ایفای نقش انتقام‌جو انتخاب شدند. این بازسازی ۲۷ نوامبر ۲۰۱۳ اکران شد و در رتبه هشتم جدول فروش هفتگی جای گرفت؛ و در نهایت فقط ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار فروخت. با اینکه نمی‌توان گفت نسخه نهایی اسپیلبرگ و اسمیت چه سروشکلی می‌داشت، اما سخت است که تصور کنیم فقط ۵ میلیون دلار در سراسر جهان می‌فروخت؛ موضوعی که ثابت می‌کند این پروژه باید در اتاق استودیویی محبوس می‌شد.
دیگر پروژه‌های ساخته نشده استیون اسپیلبرگ
وقتی شما یکی از پرکارترین و موفق‌ترین فیلم‌سازان هالیوود باشید، انبوهی فیلم ساخته‌نشده خواهید داشت. پس بد نیست نگاهی کوتاه به سه فیلم دیگری بیندازیم که اسپیلبرگ تا مرز ساخت‌شان پیش رفت.
سه رفیق | Three Amigos
نسخه اسپیلبرگ (در قیاس با فیلمی که جان لندیس ساخت) احتمالاً فیلمی کاملاً متفاوت می‌شد در اوایل دهه ۱۹۸۰. او می‌خواست به جای استیو مارتین، شِوی چِیس و مارتین شورت، رابین ویلیامز و بیل موری را در کنار استیو مارتین قرار دهد. به هر حال، اسپیلبرگ دست‌آخر تصمیم گرفت فیلمی درباره یک بیگانه کوچک و دوست‌داشتنی بسازد.
تنگه وحشت | Cape Fear
اوایل دهه ۱۹۹۰ هم فیلم دیگری از زوج اسپیلبرگ/ موری ساخته نشد. او می‌خواست موری را در برابر شخصیت هریسن فورد قرار بدهد اما نتوانست با مصالح سیاهی که در دست داشت کنار بیاید و به سراغ دوستش مارتین اسکورسیزی رفت که او هم با پروژه خودش دست به گریبان بود. این طور شد که این دو دوست، پروژه‌های خود را عوض کردند و اسکورسیزی «تنگه وحشت» را با رابرت دنیرو و نیک نولتی (و انبوهی از ستارگان بزرگ) ساخت و اسپیلبرگ هم «فهرست شیندلر» را کارگردانی کرد که برنده هفت جایزه اسکار شد.
روبوپوکالیپس | Robopocolypse
این اقتباس اسپیلبرگ از اثر دنیل اچ. ویلسن قرار بود سوم ژوییه ۲۰۱۳ روانه اکران شود ولی در آخرین لحظه‌ها پیش‌تولیدش متوقف شد. کریس همزوورث، آن هاتاوی و بن ویشا برای بازی انتخاب شده بودند و درو گادِرد، فیلمنامهنویس «کلبه‌ای در جنگل» و «مریخی»، فیلمنامه را می‌نوشت؛ اما مسائل مربوط به بودجه بارها تولید را به تأخیر انداخت تا اینکه در مارس ۲۰۱۸ اسپیلبرگ کارگردانی را به مایکل بی‌واگذار کرد.