علیرضا خمسه؛ پولسازترین کمدین ۲ دهه

سال ۱۳۶۷ | شروع باشکوه

دوران حکمرانی علیرضا خمسه در گیشه سینماها به اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ برمی‌گردد. خمسه با اینکه از ابتدای دهه ۶۰ فعالیت بازیگری‌اش را در تلویزیون شروع کرد و حتی در ۲ فیلم از بهرام بیضایی («مرگ یزدگرد» و «شاید وقتی دیگر») دو نقش کوتاه بر عهده داشت، در «شاید وقتی دیگر» تنها در یک نمای دو سه ثانیه‌ای ظاهر شد، اما اولین حضور جدی‌اش در سینما را با «روز باشکوه» ساخته کیانوش عیاری در سال ۱۳۶۷ تجربه کرد.

فیلمی کمدی و شوخ و شنگ و روپا و سرحال با یک دو جین بازیگر درجه یک آن سال‌ها. از علی نصیریان گرفته تا جمشید هاشم پور، گوهر خیراندیش، ایرج طهماسب و… که خمسه در این میان نقش اصلی را عهده دارد بود. او در نقش گل آقا قهرمان دوچرخه سواری آسیا بازی کرد که به زادگاهش برمی‌گردد و با استقبال پرشور اهالی روبرو می‌شود. مقامات دولتی که در انتظار ورود یکی از خانواده‌های سلطنتی به شهر هستند از محبوبیت گل آقا سواستفاده می‌کنند تا او از اهالی بخواهد قالی‌های منازلشان را در اختیار فرمانداری بگذارند تا مسیر استقبال کاملا فرش شود. که گل‌آقا تن به این همکاری نمی‌دهد.

نقد و بررسی فیلم روز باشکوه

روز باشکوه سال ۱۳۶۸ در سینماهای تهران و شهرستان‌ها به نمایش درآمد و موفق شد بیش از دو میلیون و صد هزار مخاطب را به سالن‌های سینما بکشاند و پس از فیلم «افق» ساخته رسول ملاقلی پور، در رتبه دوم جدول پرتماشاگرترین فیلم‌های سال بایستد. فیلم حتی در اکران دومش در سال ۱۳۶۹ هم بیش از ششصد هزار بیننده داشت.

خمسه در سال ۱۳۶۸ فیلم دیگری را هم بر پرده داشت. فیلمی ساخته کیومرث پوراحمد به نام «لنگرگاه». با دو بازیگر اصلی جوان و ناشناخته که علیرضا خمسه، جهانگیر الماسی، مهوش افشارپناه و و در نقش همان ابتدای حضورش در سینما هم سعی کرد نقش‌های متفاوت و حتی جدی هم بازی کند. او در «لنگرگاه» کیومرث پوراحمد نقش یک شاگرد مهمان‌پذیر در بندرعباس را ایفا می‌کرد که به دو جوان فراری پناه داده بود. فیلم در مجموع در سینماهای تهران و شهرستان‌ها بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تماشاگر داشت و موفق شد در رده دهم جدول پرمخاطب‌ترین‌ها قرار گیرد.

زیر بام‌های شهر ساخته اصغر هاشمی دیگر فیلم علیرضا خمسه در سال ۱۳۶۹ در سینماهای ایران به نمایش درآمد. او اینبار هم نقش برادر ایرج طهماسب را ایفا کرد که البته در این فیلم برخلاف «روز باشکوه» او نقش مکمل بود و طهماسب نقش اصلی. فیلم بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر مخاطب را جذب کرد و در رتبه دوازدهم جدول پربیننده ترین‌های سال ۱۳۶۹ قرار گرفت. در این فیلم عاطفه رضوی، جمشید اسماعیل خانی، مهوش افشارپناه، گوهر خیراندیش، اسماعیل داورفر و… نقش‌آفرینی می‌کردند.

خمسه در همان سال در فیلم دیگری از کیومرث پوراحمد بازی کرد با نام «شکار خاموش» و این‌بار نقشی متفاوت را برعهده داشت. نقش مامور نیروی انتظامی را با گریمی متفاوت که بر جذابیت‌های فیلم نیز افزوده بود. مهدی هاشمی و گلاب آدینه (که از سریال «سلطان و شبان» و «زرد قناری» زوج هنری موفقی شده بودند) در نقش اصلی و سام قریبیان و سیروس گرجستانی هم در دیگر نقش‌ها در فیلم حضور داشتند. «شکار خاموش» که آخرین همکاری علیرضا خمسه و کیومرث پوراحمد بود، متاسفانه نتوانست در گیشه چندان بدرخشد و تنها سیصد هزار نفر از «شکار خاموش» دیدن کردند و فیلم در رده ۵۲ جدول پرمخاطب ترین‌های سال قرار گرفت.

آپارتمان شماره ۱۳ ساخته زنده یاد یدالله صمدی که علیرضا خمسه در آن نقش اصلی را برعهده داشت در نهمین جشنواره فیلم فجر و در حضور فیلم‌های مهمی چون «پرده آخر»، «عروس»، «دو فیلم با یک بلیط» موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه جشنواره فیلم فجر شد.

خمسه در این فیلم نقش ماشاءالله ایرانمنش را بازی می‌کند که از کرمان راهی پایتخت می‌شود تا ارث پدری‌اش، آپارتمان شماره ۱۳ را بفروشد و کارگاه تراشکاری کارفرمای خود را در زادگاهش خریداری و با دختر محبوبش ازدواج کند؛ اما آپارتمان به دلیل وجود ساکنان مجتمع که آدم‌های بدقلقی هستند فروش نمی‌رود… جمشید اسماعیل خانی، کتایون ریاحی، مریم معترف، صدیقه کیانفر، نیلوفر محمودی، سیروس گرجستانی، اکبر دودکار، ابراهیم آبادی، ناصر لقایی و … دیگر بازیگران فیلم «آپارتمان شماره سیزده» هستند.

این فیلم در سال ۱۳۷۰ در سینماهای ایران به نمایش درآمد و با استقبال مواجه شد. بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر به دیدن فیلم رفتند و رتبه ششم پربیننده‌ترین فیلم سال به فیلم یدالله صمدی رسید.

 

سال ۱۳۷۱ | نامزدی در جشنواره و عصر حکمرانی

زنده یاد یدالله صمدی در سال ۱۳۷۰ فیلم دیگری را ساخت با نام «دو نفر و نصفی» با ترکیب عجیب و غریب فرامرز قریبیان و علیرضا خمسه در نقش دو پسرعمو که نوزادی را پیدا می‌کنند و دردسرهایشان آغاز می‌شود. آتنه فقیه نصیری در اولین حضور سینمایی‌اش در کنار اکبر دودکار، فرخ لقا هوشمند، لوریک میاسیان، اصغر زمانی، محرم بسیم و فرهاد خان‌محمدی گروه بازیگران این فیلم را شکل می‌دهند.

دو نفر و نصفی در سال ۱۳۷۱ به روی پرده سینماها رفت و بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار بیننده داشت و در رده پنجم پربیننده ترین‌های سال قرار گرفت.

پربیننده‌ترین کارنامه سینمایی علیرضا خمسه در سال ۱۳۷۱ اکران شد: «جیب‌برها به بهشت نمی‌روند» ساخته ابوالحسن داودی. خمسه در این فیلم نقش دلشاد دستفروش دوره گردی را بازی می‌کند که به خاطر مشکلات مالی و اجاره خانه عقب افتاده‌اش ناچار می‌شود راه‌های جدیدی را برای بدست آوردن پول بیازماید. او با یک گروه سارق آشنا می‌شود و با آنها همکاری می‌کند. غلامحسین لطفی، حسین محب اهری و محمود بهرامی ترکیب سه نفره سارقان را شکل می‌دهند. در کنار این بازیگران، آتنه فقیه نصیری در دومین حضور سینمایی‌اش، حمیده خیرآبادی، آتش تقی پور و باقر صحرارودی در این فیلم ایفای نقش کرده‌اند.

«جیب‌برها به بهشت نمی‌روند» موفق شد بیش از ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تماشاگر را جذب سالن‌های سینمای کند و پس از «دیگه چه خبر» (تهمینه میلانی) در رده دوم جدول پربیننده‌ترین فیلم‌های سال ۱۳۷۱ بایستد.

 

سال ۱۳۷۲ | تجربه نخستین شکست

خمسه در سال ۱۳۷۱ در سه کمدی ایفای نقش کرد که دو تا از آنها فیلم‌های چندان معتبری نبودند: «ماموریت آقای شادی» ساخته محمدرضا زهتابی و «چهارشنبه عزیز» به کارگردانی حمید تمجیدی. علیرضا خمسه در هر دو فیلم نقش اصلی داشت. شهره لرستانی به اتفاق عبدالرضا اکبری، پوراندخت مهیمن و جهانگیر فروهر همراه او در «ماموریت آقای شادی» بودند و محمدعلی کشاورز، مرجانه گلچین و پوراندخت مهیمن در «چهارشنبه عزیز» با خمسه همبازی بودند.

«ماموریت آقای شادی» نزدیک به یک میلیون تماشاگر داشت و در رده دهم جدول پرمخاطب ترین‌های سال قرار گرفت و «چهارشنبه عزیز» که دی ماه سال ۱۳۷۲ به روی پرده رفت تنها نزدیک به سیصد و هفتاد هزار بیننده را جذب سالن‌های سینما کرد و در رده سی و سوم جدول پرتماشاگرترین‌های سال ایستاد.

سومین فیلمی که خمسه در این سال بازی کرد «دلاوران کوچه دلگشا» ساخته حسن هدایت بود. فیلم داستان بازیگری قدیمی است که پس از دریافت جایزه یاد دوران کودکی‌اش می‌افتد. نقش این بازیگر را جمشید مشایخی ایفا کرده و علیرضا خمسه در دوران کودکی این بازیگر، نقش اصلی را بازی می‌کند. فیلم در اکران سال ۱۳۷۲ نزدیک به هشتصد هزار بیننده داشت و در رتبه هفدهم جدول پرمخاطب‌ترین‌های سال را از آن خود کرد.

سال ۱۳۷۳ | موفقیت تمام عیار در گیشه

علیرضا خمسه در سال ۱۳۷۲ دو نقش کاملا متفاوت را ایفا کرد و در هر دو به شدت موفق بود: «من زمین را دوست دارم» ساخته ابوالحسن داودی و «چشم شیطان» به کارگردان حسن هدایت. خمسه در «چشم شیطان» که پس از «دو نفر و نصفی» دومین نامزدی در جشنواره فیلم فجر را تجربه می‌کرد در نقش کارآگاه محمود خان را ایفا می‌کند که مامور می کمال خان را که الماس چشم شیشه‌ای همراه اوست، پیدا کند.

فیلم در نوروز سال ۱۳۷۳ در سینماها به نمایش درآمد و بیش از ششصد هزار بیننده داشت و رتبه بیست و سوم جدول پربیننده‌ترین‌های سال را به دست آورد. خمسه در «من زمین را دوست دارم» در نقش «خپیت» یک موجود فضایی بازی کرد که به زمین تبعید می‌شود و با خسرو که یک راننده تاکسی است آشنا می‌شود و برای او دردسرهایی را نیز درست می‌کند.

من زمین را دوست دارم تیرماه سال ۱۳۷۳ در سینماهای ایران به نمایش درآمد و بیش از یک میلیون و چهارصد هزار مخاطب را به سالن‌های سینما کشاند و در رده ششم جدول پرتماشاگرترین‌های سال قرار گرفت. پس از «من زمین را دوست دارم» تا به حال که ۲۷ سال می‌گذرد، هیچ یک از آثاری که خمسه چه به عنوان نقش اصلی و چه به عنوان نقش مکمل در آنها حضور داشت، حتی موفق به حضور در جمع ده فیلم پرمخاطب سال هم نشدند.

 

۱۳۷۴ تا ۱۳۸۰ | پایان عصر حکمرانی

از سال ۱۳۷۴ تا پایان دهه هفتاد، خمسه هفت فیلم بر پرده سینماها داشت: «مهریه بی بی»، «بوی خوش زندگی»، «پاکباخته»، «ماه پیشونی»، «مینا و غنچه»، «کلید ازدواج» و «یکی بود یکی نبود» که مجموع بیننده این فیلم‌ها حدود سه میلیون و سیصد هزار نفر بود. یعنی میانگین حدود ۴۷۰ هزار نفر برای هر فیلم. حضور دو کمدین موفق آن دوران اکبر عبدی و علیرضا خمسه در کمدی خانوادگی پاکباخته در نقش دزد و پلیس می‌توانست یکی از پربیننده‌ترین فیلم‌های دهه را رقم بزند که این اتفاق نیفتاد و فقط نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر به دیدن فیلم رفتند.

و یا حضور بازیگران مجموعه «ساعت خوش» (رضا عطاران، نادر سلیمانی، حمید لولایی، سعید آقاخانی) که برخی از آن‌ها مدتی را ممنوع التصویر بودند در کنار مهران غفوریان در کمدی «کلید ازدواج» که نقش اصلی آن بر عهده علیرضا خمسه بود هم نتوانست تماشاگران بیشماری را به سالن‌های سینما بکشاند و تنها نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر از این فیلم استقبال کردند.

دهه ۸۰ | تا کسب یک سیمرغ

علیرضا خمسه در دهه هشتاد تا سال ۱۳۸۶ به دلیل تمرکز بر فعالیت‌های تلویزیونی در هیچ فیلم سینمایی بازی نکرد. او پس از ۷ سال دوری از سینما سعی کرد در نقش‌های متفاوت ظاهر شود. او در سال ۱۳۸۵ در فیلم کمدی متفاوت «قاعده بازی» (احمدرضا معتمدی) در نقش یک سارق خرده پا در یک خانواده جنوب شهری حضوری متفاوت داشت و نقش آفرینی اش در میان حضور انبوه بازیگران دیده نشد.

فیلم قاعده بازی با یک دوجین بازیگر سرشناس (سعید پورصمیمی، الناز شاکردوست، جمشید‌هاشم پور، داریوش ارجمند، حمید لولایی، گوهر خیراندیش، انوشیروان ارجمند، مهران رجبی، کیومرث ملک مطیعی، ژاله صامتی و …) که در راس آنها اکبر عبدی حضور داشت، به دلیل ساختار عجیب و غریب و متفاوتش نتوانست موفق به جذب تماشاگر شود و تنها حدود سیصد و بیست هزار بیننده از فیلم دیدن کردند.

خمسه در سال ۱۳۸۷ در دو فیلم در دو نقش متفاوت دیگر بازی کرد: «میزاک» (حسینعلی لیالستانی) و «بیست» (عبدالرضا کاهانی). خمسه در هر دو نقش مکمل و باز هم بازی موفقی ارائه کرد که نقش آفرینی اش در فیلم «بیست» منجر به کسب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر شد.

«میزاک» که ترکیب بازیگران مطرحی چون داریوش ارجمند، محمدرضا فروتن، باران کوثری، فاطمه معتمدآریا، جمشید مشایخی، طناز طباطبایی و … در گروه بازیگرانش داشت، هیچگاه به اکران عمومی نرسید و فیلم تلخ «بیست» هم با وجود حضور پرویز پرستویی و مهتاب کرامتی (که یک دهه قبل فیلم پربیننده «مومیایی۳» را در پرده سینماها داشتند)، مهران احمدی، فرشته صدرعرفایی، حبیب رضایی و علیرضا خمسه در اکران عمومی تنها صد و ۶۰ هزار تماشاگر داشت!

علیرضا خمسه در فاصله سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳ طی پنج سال در ده فیلم ایفای نقش کرد که مجموع بیننده‌های آنها به ۹۰۰ هزار نفر هم نرسید. فیلم‌هایی که حتی واجد ارزش‌های هنری هم نبودند و اثر مهمی در کارنامه سینمایی خمسه به حساب نمی‌آمدند. خمسه از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۸ هم در هیچ فیلمی بازی نکرد. او در سال ۱۳۹۸ در فیلم سینمایی «شهر گربه‌ها» که توسط سیدجواد هاشمی برای کودکان ساخته شد، بازی کرد. این فیلم که در حال حاضر روی پرده سینماهاست و در شرایط کرونایی تا به حال نزدیک به ۲۲۰ هزار بیننده داشته است.

علیرضا خمسه علاوه بر «میزاک» سه فیلم اکران نشده در کارنامه دارد که شاید از این میان «ملاقات با جادوگر» ساخته جمشید بهرامیان و با نقش آفرینی مانی حقیقی، امیرمهدی ژوله، هستی مهدوی فر، نسیم ادبی و حمید فرخ نژاد، اگر به اکران برسد می‌تواند تماشاگر قابل توجهی را به سالن‌های سینما بکشاند. شاید تنها موفقیت علیرضا خمسه در بازیگری و در دهه ۹۰ حضور در ۵ فصل «پایتخت» باشد.

چهره‌ها از نمای فیلیموشات

جدول فروش و تعداد مخاطبان فیلم های علیرضا خمسه