پشت عینک سفید

پدر لینا ورتمولر Lina Wertmüller یک وکیل موفق اما خشن بود که مدام با لینا مشاجره می‌کرد. او بعد از کسب گواهی تدریس، به‌طور همزمان در مدرسه حقوق و آکادمی استانیسلاوسکی رم نام‌نویسی کرد. این تئاتر بود که برنده شد. در طول دهه ۱۹۵۰، او با یک تئاتر عروسکی تور برگزار کرد، برای تلویزیون کمدی‌های موزیکال نوشت و به عنوان بازیگر و مدیر صحنه فعالیت کرد. بهترین دوست او که با مارچلو ماسترویانی ازدواج کرده بود، او را به فدریکو فلینی معرفی کرد و در نتیجه به عنوان دستیار کارگردان در فیلم «۸½» کار کرد، تجربه‌ای که زندگی او را متحول کرد و دنیای جدیدی را به روی او گشود.

لینا ورتمولر علیرغم نام خانوادگی آلمانی‌اش، اهل ایتالیا بود. او با مجموعه‌ای از فیلم‌های عجیب و غریب که او را در ردیف کارگردانان درجه یک اروپایی قرار داد، خودی نشان داد. فیلمنامه‌ تمام آثارش را خودش نوشت و بیشتر بر استعداد دو بازیگر مورد علاقه‌اش تکیه داشت: جانکارلو جیانینی که معمولاً در نقش یک میهن‌پرستی که قربانی بی‌عدالتی‌های جامعه ایتالیا شده جلوی دوربین می‌رفت و ماریانجلا ملاتو به عنوان بازیگری که در نقش‌های پیچیده و دشوار عاشقانه ظاهر می‌شد.

بهترین‌ فیلم های بیوگرافی تاریخ سینما

دهه ۱۹۷۰ لینا ورتمولر را با ۲ مورد از غنی‌ترین سوژه‌هایش معرفی کرد: تغییر سیاست جنسی که توسط فمینیسم به وجود آمد و آشفتگی سیاسی فزاینده در ایتالیا، در حالی که ساختارها و نگرش‌های اجتماعی قدیمی تحت فشارهای مدرنیته خم شده بودند. «فریبندگی می می» که در سال ۱۹۷۲ به عنوان فیلم رسمی جشنواره کن انتخاب شد، بلافاصله او را به عنوان یک فیلمساز مهم جدید معرفی کرد. «عشق و آشوب» (۱۹۷۳)، با بازی جیانینی در نقش یک پسر روستایی که تلاش می‌کند موسولینی را ترور کند شهرت او را برای فیلم‌های سیاسی خاصی که تراژدی و کمدی را در هم می‌آمیزد، محکم کرد.

ورتمولر با پنجمین فیلم بلند خود با عنوان «هفت زیبا» توانست به عنوان نخستین زن نامزد اسکار در رشته بهترین کارگردانی شود. این فیلم در مجموع در ۴ رشته نامزد اسکار شد از جمله بهترین فیلم خارجی، فیلمنامه و بازیگر مرد (جیانینی). او پس از نامزدی اسکار به شدت افول کرد، اگرچه در سال ۲۰۱۹ جایزه اسکار افتخاری را دریافت کرد و در سال ۲۰۱۶ سوژه مستندی به نام «پشت عینک سفید» شد.

خبرنگار ورایتی درباره خاطره دیدارش با ورتمولر می‌نویسد: «من این افتخار را داشتم که اولین بار ۲ سال پیش با او ملاقات کنم، زمانی که در لس‌آنجلس در ضیافت ناهاری که توسط «بنیاد زنان سینما» به افتخار او برگزار شده بود حضور داشت. به یاد می‌آورم که در آن زمان از اینکه ورتمولر هنوز نسبت به سنش سالم و سرزنده بود، شگفت‌زده شدم؛ یک زن ریزه میزه پر انرژی با عینک معروفش و موهای خیره‌کننده سفیدش.»

زمانی که ورتمولر در لس‌آنجلس بود ستاره‌ای را در پیاده‌روی مشاهیر هالیوود، دریافت کرد و  همان سال برنده اسکار افتخاری برای فیلم‌هایش از جمله فریبندگی می می و و عشق و آشوب شد. باید سخنرانی مفرح او در یوتیوب را (ترجمه ایزابلا روسلینی) ببینید که در آن، با شوخ طبعی از اینکه اسکار نامی مردانه دارد شکایت می‌کرد و گفت که آن را آنا صدا می‌زند. واقعیت این است که در تاریخ اسکار ورتمولر یکی از ۷ زنی است که نامزد جایزه اسکار در رشته بهترین کارگردانی شده است که از این میان کلوئی ژائو و کاترین بیگلو این جایزه را دریافت کرده‌اند.

لینا ورتمولر یک فیلمساز سیاسی بود اما هیچ‌کس نمی‌توانست درست متوجه شود که عقیده سیاسی او چیست. احساس  او در رابطه با محدودیت‌های انسانی، او را به سمت آنارشی سوق می‌داد؛ در هفت زیبا (۱۹۷۵) لینا ورتمولر با تمرکز روی یک اردوگاه کار اجباری آلمانی یک کمدی تلخ و ترسناک ساخت و توجه‌ها را به خود جلب کرد. این بار، آقای جیانینی نقش پاسکوالینو فارفوسو، یک ناپلی ترسو و پست و بی‌ارزش که مصمم به زنده ماندن به هر قیمتی است را بازی کرد. او تلاش کرد که فرمانده زن سادیست اردوگاه را اغوا کند و نهایتا با هدایت او، زندانیان دیگر را کشت. منتقدان بر سر کیفیت و ارزشمندی این فیلم اختلاف نظر داشتند اما خانم ورتمولر برای این فیلم نامزد جایزه اسکار شد.

شهرت لینا ورتمولر در ایالات متحده آمریکا نسبت به اروپا بیشتر بوده است. جان سیمون درمورد فیلم هفت زیبای او نوشت: «او با این فیلم به بالاترین قله‌های سینمای جهان صعود کرد و در ردیف بزرگترین فیلمسازان جهان قرار گرفت.»