نقد مستند سر الکس فرگوسن : هرگز تسلیم نشو (۲۰۲۱) | نمایشی از چهره برافروخته مردی مصمم
مستند سر الکس فرگوسن تصویری است از زندگی شخصی و حرفه‌ای مدیر اسبق تیم‌های آبردین و منچستر یونایتد که ماجرای خونریزی مغزی او را در سال ۲۰۱۸ بررسی میکند.
مستند سر الکس فرگوسن : هرگز تسلیم نشو (Sir Alex Ferguson: Never Give In) تصویری است از زندگی شخصی و حرفه‌ای سر الکس فرگوسن، مدیر اسبق تیم‌های آبردین و منچستر یونایتد، که ماجرای خونریزی مغزی او را در سال ۲۰۱۸ بررسی میکند. برای نقد و بررسی مستند سر آلکس فرگوسن با فیلیمو شات همراه باشید.
مستند سر الکس فرگوسن مسیری طولانی و پر‌پیچ‌و‌خم از زندگی او را نمایش می‌دهد؛ دقیقاً از همان سال‌هایی که الکس فرگوسن در صورت بازیکنانش فریاد می‌کشید و سرشان داد می‌زد تا‌کنون. او بازیکنانش را هدف حملات شدید و تند کلامی قرار می‌داد و این شیوۀ مربیگری اش به روش سشوار داغ معروف شده بود. کارگردانی فیلم سر الکس فرگوسن را فرزند او جیسون فرگوسن بر عهده داشته است. فرگوسن در سال ۲۰۱۸ خونریزی مغزی کرد. جیسون نیز از دوران نقاهت پس از این اتفاق استفاده کرد تا با داستانی صمیمانه، دوران حضور پدرش را در دنیای فوتبال یادآوری کند و بدین ترتیب، ماجراهای این جنگجوی کهنه‌کار را برای مخاطب روایت نماید.
فیلم سر الکس فرگوسن مسیر معمول مستند‌های مشابه را دنبال میکند. داستان از روز سکتۀ مغزی فرگوسن آغاز میشود. سپس اتفاقاتی را دنبال میکند که در اثر این حادثه پیش می‌آیند. تمام این‌ها مسیری را می‌سازند که فرگوسن سخت‌کوش را از شهر گوان به حضور در تیم گلاسکو رنجرز رسانید و درنهایت، دوران افسانه‌‌ای او در باشگاه‌های آبردین و منچستریونایتد را رقم زد. از روزهای آغازین زندگی حرفه‌ای فرگوسن زمان زیادی می‌‌گذرد، اما استفاده از فیلم‌های آرشیوی واقعی، تصویری واضح و زنده از آن روزگار را به تصویر می‌کشد. هم‌زمان با پخش تصاویر واقعی، فرگوسن خاطراتش را از دورانی بازگو میکند که در قالب کارآموز در کارگاه ابزارسازی مشغول به‌کار بود و هم‌زمان به‌طور پاره‌وقت، در لیگ فوتبال اسکاتلند نیز فوتبال بازی می‌کرد. این دوران سخت و روابط سرد و خشکی که فرگوسن جوان با پدرش داشته است او را مصمم به مهاجرت به کانادا میکند. او حتی برای سفرش بلیت هم تهیه‌کرده بود، اما ناگهان همه‌چیز تغییر میکند. او در یک بازی سه گل را به نام خود ثبت میکند. بدین ترتیب، فرگوسن اولین بازیکنی لقب گرفت که در استادیوم ایبروکس موفق شده بود هت‌تریک کند. در پی این اتفاق، او آن‌قدر موردتوجه فوتبال دوستان قرار گرفت که از مهاجرت منصرف شد.
نقد مستند اسم من فرانچسکو توتی است
مستند سر الکس فرگوسن از نمایش روزهای سخت فرگوسن در دوران اولیۀ ظهورش در دنیای فوتبال ابایی ندارد. او ابتدا به باشگاه جوانان گلاسکو رنجرز پیوست. اما در بازی فینال لیگ اسکاتلند، تیم او گلی دریافت کرد که فرگوسن برای آن گل مقصر دانسته شد و مورد سرزنش قرار گرفت. این ماجرا برای او تجربه‌ای دردناک به شمار می‌‌رفت. علاوه بر این، نامزد او کیتی مذهب کاتولیک داشت و جامعۀ پروتستان در پی چنین ازدواجی از او انتقاد کرد و وی را طرد نمود.
مستند سر الکس فرگوسن هرگز تسلیم نشو ازلحاظ ساختار یا سبک روایت اثری خلاقانه به شمار نمیرود؛ اما احساس صمیمیت و نزدیکی در آن موج می‌زند.
فرگوسن با یادآوری دوران مربیگری خود اذعان می‌‌دارد که موفقیت‌های او در باشگاه آبردین مدیون احساس نفرت قدیمی‌اش از تیم رنجرز بوده است. او خاطرات دوران پرافتخار مربیگری‌اش در منچستریونایتد را با مخاطب در میان می‌‌گذارد و بیان میکند که چگونه در ابتدا چندان بخت با او یار نبوده و موفقیت چندانی به‌دست نیاورده است. او می‌گوید حتی افرادی به او تلفن می‌‌زدند تا بگویند: «به همان اسکاتلند لعنتی برگرد!»
در طول مستند سر الکس فرگوسن او دلیل خاصی برای توضیح رفتارهای تند و عکس‌العمل‌‌های شدیدش بیان نمی‌کند؛ بلکه به‌سادگی می‌گوید:
«به نظر من، اشکالی ندارد که برای دستیابی به اهداف صحیح عصبانی شویم یا با دیگران بدرفتاری کنیم.»
در فیلم، چند نفر دیگر نیز جسته‌وگریخته دربارۀ فرگوسن صحبت می‌کنند. یکی از این افراد رایان گیگز است که فرگوسن حکم پدر را برایش داشت. دیگری اریک کانتونا است. فرگوسن برای او این امکان را فراهم کرد که توانایی‌هایش را به شیوۀ خودش در زمین نمایان سازد. شاید جالب‌ترین قسمتِ این بخش مربوط به جیم لایتون دروازه‌‌بان تیم فرگوسن باشد؛ او ازنظر جسمانی آماده نبود و فرگوسن او را در فینال جام حذفی انگلستان از تیم کنار گذاشت. این موضوع باعث شد که لیتون و فرگوسن دیگر هرگز با یکدیگر صحبت نکنند.
مستند هرگز تسلیم نشو با بازی فراموش‌نشدنی تیم منچستریونایتد در برابر بایرن‌مونیخ در بازی پایانی جام ملت‌‌های اروپا در سال ۱۹۹۹ به‌پایان می‌رسد. انتخاب این بازی برای پایان‌بندی فیلم غیرمنتظره نیست. در این بازی، منچستریونایتد از تیم حریف عقب بود. اما در وقت‌های تلف‌شدۀ بازی، با دو گل سرنوشت‌ساز به بازی بازگشت و قهرمان جام لقب گرفت. فیلم‌های آرشیوی که از این بازی انتخاب‌شده‌اند بیش از آنکه بر بازی فینال تمرکز داشته باشند، چهرۀ فرگوسن را نشان می‌‌دهند که لحظه‌به‌لحظه سرخ‌تر و برافروخته‌تر میشود. حتی برای کسانی که طرفدار منچستریونایتد نبودند نیز این پیروزی بسیار هیجان‌انگیز بود. زیرا شکست در آن حتمی به نظر می‌‌رسید، اما در لحظات آخر مسابقه فرگوسن برنده شد.
مستندسر الکس فرگوسن ازلحاظ ساختار یا سبک روایت اثری خلاقانه به شمار نمیرود، اما ماجرایی صمیمی و خانوادگی است که احساسات شخصی ملموس در آن موج می‌زند. فرگوسن از موقعیت استفاده میکند تا شرایط و تلاش‌های سرسختانۀ همسرش را بیان کند؛ اما از سوی دیگر، به نظر می‌رسد علاقۀ چندانی ندارد که به گذشته بازگردد و با فرازونشیب‌هایی که از سر گذرانده است روبه‌رو شود.
فیلم سر الکس فرگوسن ساختار مرسوم در فیلم‌های مستند این‌چنینی را دنبال میکند و به اخلاق و رفتار خاص سر الکس فرگوسن می‌پردازد. در حقیقت، این فیلم فقط به هویت شخصی و شیوۀ حرفه‌ای زندگی فرگوسن پرداخته است و نمی‌‌توان آن را مستندی ورزشی به‌حساب آورد. این فیلم مستندی تصویری از مردی را نقاشی میکند که به گذشته‌اش می‌نگرد، درحالی‌که حافظه‌اش کم‌کم در حال رنگ باختن است.
منبع: EmpireOnline
