نقد و بررسی فیلم من خیلی مراقبم | نگاهی انتقادی به کاپیتالیسم و تأثیر آن بر جامعه
فیلم من خیلی مراقبم سعی دارد به مخاطب بگوید که ماهیت واقعی رؤیای آمریکایی به قهقرا رفته است، در سیستم کاپیتالیست ناکارآمد حاکم بر جامعه، از سالمندان سوء‌استفاده می‌شود و نظام بهداشت و سلامت کشور منافع مالی را بر سلامت مردم ارجح می‌داند.
فیلم من خیلی مراقبم (با عنوان اصلی I Care A Lot) می‌توانست عنوان دیگری داشته باشد؛ مثلاً آهای بازنده‌ها! اینجا مرحلۀ آخر زندگی در این نظام کاپیتالیستی است! یا حتی مسیح: مردم ترسناک هستند! چون مردم واقعاً ترسناک‌اند و اگر این فیلم یک پیام اصلی داشته باشد، همین جمله است! برای نقد و بررسی این فیلم با فیلیمو شات همراه باشید.
فیلم من خیلی مراقبم در میان نامزدهای گلدن گلوب
بهترین فیلم های کمدی و طنز خارجی تا سال ۲۰۲۱
مارلا گری سان (با بازی رزمند پایک) کلاهبرداری تمام‌عیاری را سر‌و‌سامان داده است. دوست او پزشکی فاسد است که از راه قانونی و به دروغ، به بیماران تنها انگ بیماری روانی می‌زند و به این ترتیب، مارلا را برای سرپرستی آن‌ها معین میکند. در نتیجه، مارلا تمام اموال فرد بیمار را تحت کنترل خود در‌می‌آورد! اما وقتی نوبت به زنی با بازی دایان ویست میرسد اوضاع تغییر میکند؛ حالا حتی جان مارلا در معرض خطر است.
ترسناک‌ترین فرد فیلم من خیلی مراقبم احتمالاً مارلا گری سان است. شغل او مراقبت و محافظت از بیماران است. همین موضوع هم باعث می‌شود از منزل جنیفر پترسون (با بازی دایان ویست) سر در‌بیاورد که دچار بیماری OAP با اختلال کندن موی خود است. او با دو افسر پلیس به خانۀ جنیفر می‌رود و به اطلاع او می‌رساند: «طبق رأی دادگاه، شما برای مراقبت از خودتون به کمک احتیاج دارید!»
البته این اولین اقدام او نیست؛ بلکه قبلاً با برچسب بیماری زوال عقل، جنیفر را به‌سوی زندگی محدود و تحت کنترل خود هدایت کرده است.
به نظر میرسد که بلکسن (کارگردان) بیش از آنکه به استحکام‌بخشیدن به ارکان فیلم‌سازی توجه کند به تغییر‌دادن آن‌ها علاقه‌مند است.
جنیفر با بی‌میلی از خانه‌اش بیرون می‌آید و پشت سر او، در خانه به‌سرعت بسته و قفل می‌شود. کارکنان سفیدپوشی که بادکنک‌هایی به نشانۀ خوش‌آمد‌گویی در دست دارند، لبخندهایی بی‌روح به او تحویل می‌دهند. او برخلاف خواستۀ خودش بستری و تحت درمان قرار خواهد گرفت و در این مدت، مارلا که اختیار اموال و دارایی‌‌های او را در دست دارد، خانه و همۀ اسباب و اثاثیۀ آن را به فروش می‌رساند. البته او تنها نیست و دوست صمیمی‌اش فرن (با بازی ایزا گونزالس) نیز در این کلاهبرداری شریک و همراه اوست.
کارگردانی فیلم من خیلی مراقبم برعهدۀ جی. بلکسن بوده است. پیش‌تر اولین ساختۀ او با نام ناپدیدشدن آلیس کرید (با عنوان اصلی The Disappearance Of Alice Creed) در سال ۲۰۰۹ اکران شد. در واقع، این فیلم را میتوان کابوسی ظریف و پرمحتوا دانست که در فضای کافکایی خود به پیش می‌رود. اکنون او در فیلم من خیلی مراقبم، مارلا را دنبال میکند که تک‌تک سلول‌هایش با بلند‌پروازی و طمع‌ورزی عجین شده است؛ رؤیای آمریکایی او را محو خود کرده و منطق و تصمیم‌گیری‌هایش را تحت‌تأثیر خود قرار داده است. در ابتدای فیلم، او نگاه کلی‌اش به زندگی را این‌گونه توضیح می‌‌دهد:
در دنیا همه یا شیرهای درنده هستند یا بره‌های سربه‌راه! و من قطعاً شیری درنده هستم.
و بعدتر اضافه میکند:
من می‌خواهم ثروتمند باشم… یک ثروتمند واقعی لعنتی!
کاراکتر مارلا چند شخصیت سینمایی دیگر را در خاطر بیننده تداعی میکند؛ او از شخصیت ایمی دان در فیلم دختر گمشده (با عنوان اصلی Gone Girl) موهایی صاف با چتری کوتاه و صدایی سرد و آرام را وام گرفته است که روی فیلم صحبت میکند؛ همچنین از شخصیت سوزان استون با بازی نیکول کیدمن در فیلم به خاطرش مردن (با عنوان اصلی To Die For) نیز تأثیر گرفته است. او برای رسیدن به ثروت، حتی حریصانه انسانیتش را قربانی میکند؛ به نظر میرسد که ولع او برای اندوختن ثروت پایانی ندارد، اما ناگهان اوضاع تغییر میکند. جنیفر آن‌طور که مارلا تصور می‌کرد لقمۀ چرب و راحتی نیست.
او قربانی بی‌پناهی نیست که هیچ فرزند یا خانواده‌ای نداشته باشد؛ بلکه کاملاً برعکس، او مادر سرکردۀ یک گروه اوباش روسی است که نقش سرکرده آن‌ها را پیتر دینکلیج بسیار دلنشین و زیبا ایفا میکند. به همین دلیل است که ویست با لبخند و آرامشی خوفناک، اما مادرانه به مارلا میگوید:
من بزرگ‌ترین اشتباه زندگی تو هستم!
با سر‌رسیدن پسر جنیفر، داستان که به‌درستی و مهارت طرح‌ریزی شده است، به شکل جالبی تغییر میکند. حالا ماجرای نجات، انتقام و اصلاح هرآنچه غلط بوده است آغاز می‌شود. اما با پیشرفت داستان میتوان دریافت که بلکسن بیش از آنکه به استحکام‌بخشیدن ارکان فیلم‌سازی توجه کند به تغییر‌دادن آن‌ها علاقه‌مند است؛ هیچ‌یک از شخصیت‌‌ها در موقعیت‌هایی که انتظار می‌رود شکست نمی‌خورند و هیچ‌یک وقتی به زانو درمی‌آیند، التماس نمی‌کنند! دیدن مارلا در چنین شرایطی واقعاً هیجان‌انگیز است. او در هراس مرگ و زندگی است، با وجود این، با بی‌اعتنایی لبخند می‌زند و میگوید:
شما نمی‌‌تونید زنی رو مجبور کنید هر کاری که می‌‌خواید انجام بده، بعد بهش توهین کنید و اون رو به مرگ تهدید کنید!
کارگردان فیلم که نویسندۀ فیلم‌نامه هم هست داستان و شیوۀ روایت آن را کاملاً تحت کنترل خود نگرفته. ضرب‌آهنگ و شیوۀ ارائۀ داستان پر‌هیجان، سریع و سرگرم‌کننده است؛ به‌‌قدری که دیگر اهمیتی ندارد ماجرا در نهایت به کجا ختم خواهد شد. در حقیقت، فیلم من خیلی مراقبم سعی دارد به مخاطب بگوید که ماهیت واقعی رؤیای آمریکایی به قهقرا رفته است، در سیستم کاپیتالیست ناکارآمد حاکم بر جامعه، از سالمندان سوء‌استفاده می‌شود و نظام بهداشت و سلامت کشور منافع مالی را بر سلامت مردم ارجح می‌داند. در واقع، باید اعتراف کرد که تمام این‌ها اتفاقاتی است که در حال رخ‌دادن در این کشورند. شاید به ساده‌ترین شکل میتوان این شرایط را در یک جمله توصیف کرد:
مسیح: مردم ترسناک هستند!
این فیلم طنزی سیاه و گزنده در نقد کاپیتالیسم است که با بازی درخشان رزموند پایک و پیتر دینکلیج مشکلات سیستم مراقبت خانگی را به چالش می‌کشد.
منبع: EmpireOnline
