نبرد زنانه در باغ پرتقال
برای سینمای ایران که عموما محدود شده به آپارتمان‌ها و خیابان‌های تهران، روایت داستان‌های متعلق به شهرها و اقلیم‌های دیگر می‌تواند مایه جذابیت و کنجکاوی باشد. نمونه‌ای از این تغییر جغرافیا برای پرداختن به درام‌های بومی را در «روزهای نارنجی» می‌بینیم که برداشت محصول از باغ‌های مرکبات در شمال را به بهانه‌ای برای روایت قصه نبرد یک زن در جامعه‌ای مردانه تبدیل کرده است. فیلمی که علاوه بر نمایش در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر، نمایش‌های بین‌المللی موفقی را هم در جشنواره‌های معتبری چون تورنتو تجربه کرده است.
به بهانه آغاز اکران آنلاین فیلم «روزهای نارنجی»، اولین تجربه سینمایی آرش لاهوتی مستندساز سرشناس، در فیلیمو شات به این فیلم پرداخته‌ایم.
آرش لاهوتی بیشتر و پیش‌تر به عنوان یکی از مستندسازان سرشناس سینمای ایران شناخته می‌شد که با آثاری چون «راننده و روباه» و «آبی کم‌رنگ» توانسته بود توجه طیف گسترده‌ای از مخاطبان را جلب کند. لاهوتی در اولین تجربه روایی خود به سراغ همکارانی کاربلد چه در جلوی دوربین و چه در پشت صحنه رفته که همین امر انتظارات را هم از فیلم بالاتر برده است. از جمله می‌توان به حضور فرشاد محمدی در مقام مدیر فیلمبرداری و ساخت موسیقی متن فیلم توسط کریستف رضاعی اشاره کرد. فیلمنامه را هم جمیله دارالشفایی نوشته که به واسطه تسلط بر درام‌هایی با محوریت موضوعات روزمره شهرت دارد. همچنین نقش اصلی فیلم هم به هدیه تهرانی سپرده شده که در سال‌های اخیر به دلیل سخت‌گیری و حساسیت در هر پروژه‌ای حضور پیدا نمی‌کند.
مروری بر کارنامه سینمایی هدیه تهرانی
داستان درباره زنی به نام آبان (با نقش‌آفرینی هدیه تهرانی) است که به صورت پیمانکار با باغ‌های مرکبات برای چیدن محصول کار می‌کند. وقتی که پای یک رقیب و دشمن دیرینه در این حرفه به میان می‌آید، آبان برای به انجام کار و تحمیل خود به بازار روی تمام دارایی‌هایش ریسک می‌کند و ظرف ده روز باید کل میوه‌های یک باغ را برداشت کند. اما در این راه با مشکلات زیادی روبه‌رو است، از بحران زناشویی در زندگی شخصی گرفته تا ناسازگاری با کارگرها و سنگ‌هایی که دیگران جلوی پایش می‌اندازند. در ادامه می‌بینیم که آبان چگونه این نبرد زنانه را در جبهه‌های مختلف پیش می‌برد و ناگفته‌هایی از گذشته و روابط او با دیگران آشکار می‌شود که انگیزه‌های درونی او برای انجام چنین کار سختی را توضیح می‌دهد.
با وجود همکاران حرفه‌ای و چنین داستان باظرفیتی، لاهوتی از رویکرد معمول و سابقه‌اش در مستندسازی چندان دور نشده. این موضوع را هم می‌توان در فرم و ساخت فیلم مشاهده کرد که در تاکید بر روی دوربین روی دست و فاصله گرفتن از تصویرسازی زیبا و معمول از شمال نمود پیدا کرده و هم در شیوه روایت که مشخصا فاصله و سردی محسوسی را در ارتباط با شخصیت اصلی و پرداخت به سایر شخصیت‌ها و موضوعات فرعی می‌توان مشاهده کرد. موضوعی که در جشنواره فجر واکنش‌های ضدونقیضی را از سوی منتقدان به همراه داشت.
علاوه بر این منتقدان فیلم حتی در موضوع رویکرد اجتماعی به شخصیت زن و مسئله زنانگی نیز همصدا نبودند؛به گونه‌ای که با وجود پتانسیل داستان و انتظاری که مخاطب از یک درام زنانه دارد، قصه خیلی فمینیستی نیست و از قضا در نبردی که زن قصه برای غلبه بر جامعه‌ای مردسالار آغاز کرده، در نهایت به رویکردی آشتی‌جویانه با محیط پیرامون می‌رسد که نتیجه آن همراهمی دوباره با همسر و سایر شخصیت‌هایی است که در ابتدا آبان از آن‌ها فاصله‌ای قابل توجه دارد.
یکی از نکات قابل‌توجه درباره فیلم که می‌تواند به کنجکاوی برای تماشای «روزهای نارنجی» دامن بزند، حضور هدیه تهرانی در نقش اصلی است. تهرانی که از نیمه دهه هفتاد تا دهه هشتاد ستاره بلامنازع سینمای ایران بود، مدت‌هاست که حضور خود را در سینما محدود کرده. اما موفقیت سریال «هم‌گناه» در شبکه نمایش خانگی بار دیگر محبوبیت تهرانی و توانایی او در نقش‌آفرینی را یادآور شد و اکران «روزهای نارنجی» در این روزها که شاهد بازگشت تهرانی به سینماها هستیم، می‌تواند یکی اصلی‌ترین انگیزه و از عوامل جذابیت برای تماشای فیلم باشد. به ویژه که تهرانی با ظاهری متفاوت و دور از تصویری که مخاطب در سال‌های قبل از او در ذهن داشت، اینجا در نقش زنی سخت و سرد ظاهر شده که بخش عمده‌ای از زندگی‌اش در محیط‌های خشن و کارگری می‌گذرد.
در مجموع «روزهای نارنجی» گرچه کمی سرد، سخت و کند داستانش را روایت می‌کند و تمام پتانسیل‌های روایی خود را به سرانجام نمی‌رساند، به واسطه قصه‌گویی و فضای متفاوتی که برای روایت قصه خود انتخاب کرده، می‌تواند پیشنهادی معقول برای مخاطبی باشد که به دنبال ملودرام یا به اصطلاح درام‌های اجتماعی در سینمای ایران می‌گردد، مخصوصا که در نهایت فیلم رویکردی را دنبال می‌کند که با عرف و سنت جاری در خانواده‌های ایرانی سازگار و همراه است.
