نقد و بررسی فیلم مراسم جدید | بیانیه‌ای علیه خشونت
فیلم «مراسم جدید» در جشنوارۀ فیلم ونیزِ سال ۲۰۲۰ نمایش داده شد و روایتگر داستان اعتراضات مردمی علیه فساد و جنایت سیستماتیک در مکزیک است.
فیلم درام میشل فرانکو با ساختاری تحول‌یافته، فساد و جنایت فراگیر در مکزیک را به تصویر کشیده است.
پس از دیدن فیلم «مراسم جدید» (با عنوان اصلی New Order) دیگر هیچکس بدون آنکه از ترس بر خود بلرزد، نمیتواند با رنگ سبز روبه‌رو شود؛ زیرا در این تریلر پُردلهره، میزانی از خشونت دولت علیه مردم به تصویر کشیده شده است که بیش‌از‌حد تصورِ است. در این میان، تظاهر‌ات‌کنندگانِ ضدحکومت نیز رنگ سبز درخشان را روی ماشین‌ها و سپر نیروهای ضد‌شورش می‌پاشند. به همین دلیل، وقتی‌که زنی در حمام دنج خانه‌اش شیر آب را باز می‌کند، اما مایعی سبزرنگ به‌جای آب از آن جاری می‌شود، احساسی بسیار مشمئز‌کننده به او دست می‌دهد. البته یک دقیقه بعد، آب دوباره زلال می‌شود؛ اما این اتفاق عجیب پیام خود را رسانده است: امروز قرار نیست به خیر و خوشی به پایان برسد!
برای ماریان، با بازی نایان گونزالس نورویند، روزی امیدوارکننده شروع می‌شود. او دختر تاجری ثروتمند از اهالی مکزیک است که قرار است به‌زودی در تالار زیبای مرکز شهر ازدواج کند. برادر ماریان، با بازی دیه‌گو بونتا، معمار است و طراحی داخلی این تالار زیبا را برای مراسم عروسی خواهرش بر عهده گرفته است. دیوارهای شیشه‌ای تالار دیوارهایی مشابه صحنه‌های فیلم انگل (با عنوان اصلی Parasite) را در ذهن تداعی می‌کنند و البته معترضان خشمگین در خیابان نیز نیم‌نگاهی به این دیوارهای شیشه‌ای دارند. مهمانان با لباس‌های فاخر و مرتبشان سر می‌رسند و میزبانان دربارۀ جزئیات مراسم باشکوهی که تدارک دیده‌اند با آب‌و‌تاب برای دیگران توضیح می‌دهند. جوان‌ترها مشغول مصرف کوکائین و نوشیدن هستند. ماریان از گوشه‌ای به گوشه‌ای دیگر می‌رود و با مهمانان خوش‌و‌بش می‌کند و خوشامد می‌گوید. او به پیشخدمت‌ها، که افرادی بومی هستند، دستوراتی می‌دهد و هدایای عروسی را از مهمانان دریافت می‌کند؛ هدایا اغلب پاکت‌هایی حاوی پول نقد هستند که همه مستقیماً روانۀ گاوصندوق می‌شوند. دختر جوان گوشه‌چشمی هم به بیرون از تالار دارد تا قاضی شهر از راه برسد و این عروس و داماد ثروتمند را به عقد یکدیگر درآورد.
اما مشکلی پیش آمده است: تظاهراتکنندگان خیابان‌ها را بسته‌اند و قاضی نیز در راه‌بندانی سنگین گرفتار شده است. عبور‌و‌مرور در همۀ خیابان‌های شهر مختل شده و حتی به بیمارستان شهر نیز رسیده است. از قضا، یکی از خدمتکاران اسبق خانواده در همان بیمارستان منتظر عمل جراحی قلب است. شوهرش، با بازی الیجو ملندز، نیز پیش‌تر در خدمت این خانواده بوده است. به همین دلیل، در آن شب به مراسم عروسی می‌آید تا برای پرداختن هزینۀ گزاف این عمل جراحی، مبلغ دویست هزار پزو از کارفرمای سابقش طلب کند.
در فیلم «مراسم جدید» نمی‌توان ماجرای هیچ‌یک از شخصیت‌ها را کاملاً دنبال کرد، زیرا ریتم و سبک فیلم هرازگاهی به‌طور کامل تغییر می‌کند و با شروع داستانی جدید بیننده را در حیرت فرو می‌برد.
طراحی زیرکانۀ این سکانس، اختلاف طبقاتی حاکم در این جامعه را به‌شکلی طنزآلود به سخره می‌گیرد؛ زیرا این طبقۀ مرفه سعی می‌کنند حتی در شرایطی که روند عادی زندگی کاملاً مختل شده، ظاهرشان را به همان شکل پیشین حفظ کنند، گویی هیچ اتفاقی نیفتاده است. زمان کم‌کم می‌گذرد و ناگهان همه‌چیز به هم می‌ریزد: معترضان از دیوار باغ عمارت بالا می‌روند و در یک چشم بر‌هم‌زدن، مراسم عروسی به صحنۀ بهت‌آور هجوم مردم به خانه تبدیل می‌شود.
در فیلم «مراسم جدید» نمی‌توان ماجرای هیچ‌یک از شخصیت‌ها را کاملاً دنبال کرد، زیرا ریتم و سبک فیلم هرازگاهی به‌طور کامل تغییر می‌کند و با شروع داستانی جدید بیننده را در حیرت فرو می‌برد. اما کارگردان به این نیز بسنده نمی‌کند و به‌محض عادت‌کردن بیننده به شرایط، به سبکی جدید، این تغییر سبک و روایت را دوباره تکرار می‌کند. این‌بار فیلم چند هفته به جلو می‌رود و به زمانی پس از ماجرای ناآرامی‌های شهر می‌رسد تا مخاطب را با کابوس غارت، قتل و شکنجه‌ای که در انتظار مردم است روبه‌رو کند؛ یعنی، دوران سیاه حکومت نظامی.
نقد و بررسی فیلم رزتا ؛ شیریجه‌ای به درون سینما
در میان صحنه‌های اسفناکِ سقوط شهر، رفتارهایی بس بی‌شرمانه از “فرزندان آدم” سر می‌زند؛ یکی از شخصیت‌ها ربوده می‌شود و چندین تن دیگر برای حفظ امنیت خود تلاش می‌کنند. پس از ماجرای آشوب در عروسی، دیگر فقط یک شخص یا یک خانوادۀ خاص نیست که همدردی مخاطب را برمی‌انگیزد؛ بلکه تمام کشور در رنج و عذابی ترحم‌برانگیز فرو رفته است. فیلم از همان ابتدا با رنگ سبز جاری در آب، جنایت و اضمحلال را در تمام مکزیک به تصویر می‌کشد؛ پرچم ملی دو بار نمایش داده می‌شود که با حرکت آهسته در هوا در نوسان است و همانند بیانیه‌ای تحریک‌کننده، بی‌پرده و خشمناک به نظر می‌رسد. اما در اینجا دوربین کارگردان به‌سمت تصویر بزرگ وزارت ملت می‌چرخد و شخصیت‌هایی را که در ابتدای فیلم با آن همه رنگ‌و‌لعاب ساخته و پرداخته شده بودند رها می‌کند؛ این شخصیت‌ها همچنان در فیلم حضور دارند، اما در مکالمات نقش چندانی ایفا نمی‌کنند و چنان کم‌رنگ می‌شوند که جزئی از سیاهی‌لشکر فیلم به نظر می‌رسند.
فیلم به‌جای پاسخ به این سؤالات پیچیدۀ اخلاقی فقط به نمایش وضع موجود جامعه می‌پردازد و توجه مخاطب را به حقیقتی هولناک جلب می‌کند : اوضاع در شهر به‌وضوح فاجعه‌بار است.
ابهامات اخلاقی که در ابتدای فیلم در ذهن بیننده ایجاد شده است نیز با ترس و اغتشاش حاکم بر شهر فراموش می‌شود. برای مثال، در ابتدای فیلم، زن بیمار و فقیر در اثر اعتصاب و راه‌بندان ناشی از آن از درمان محروم می‌شود و در واقع، تظاهراتکنندگان مسئول عواقب این اتفاق برای زن بیچاره هستند. از سوی دیگر، کارفرمای سابق این زن که هشت سالِ تمام از او و همسرش بی‌خبر بوده است، آیا واقعاً وظیفه دارد برای تأمین هزینۀ عمل جراحی به آن‌ها پول بدهد؟ فیلم به‌جای پاسخ به این سؤالات پیچیدۀ اخلاقی فقط به نمایش وضع موجود جامعه می‌پردازد و توجه مخاطب را به حقیقتی هولناک جلب می‌کند : اوضاع در شهر به‌وضوح فاجعه‌بار است.
اما در نهایت، مخاطب فکر می‌کند ترس و وحشت عمومی هم حد و مرزی دارد. آنچه از این بحران به تصویر کشیده شده است صدای شلیک چندین گلوله و صورت‌هایی هراسان است که چند دقیقه بعد خواهند مُرد. فیلم «مراسم جدید» را باید فیلمی از سینمای استقامت دانست که میشائل هانکه، کارگردان آلمانی و لارس فون تریه، فیلم‌ساز دانمارکی، از پیشروان آن به حساب می‌آیند. در نهایت، میبینیم که هرگونه امیدی برای پایان‌دادن به این شرایط هراس‌انگیز رنگ می‌بازد و این سؤال در ذهن مخاطب ایجاد می‌شود که بشر تا کجا تاب تحمل دارد؟ اما کمی بعد اتفاقی به‌مراتب بدتر در تفکر بیننده رقم می‌خورد: او نگاه سرزنشآلود به بی‌عدالتی را رها می‌کند و به این می‌اندیشد که خودش در شرایطی به‌مراتب بهتر از موقعیت مردمان حاضر در این فیلم زندگی می‌کند! احساس آرامش و امنیت حاصل از این شیوۀ تفکر سخت تأمل‌برانگیز و نا‌امید‌کننده است.
در فیلم «مراسم جدید» کارگردان انبوهی از افراد بدذات را در کنار حوادثی فاجعه‌بار در فیلمی ۸۶ دقیقه‌ای قرار داده و از این رو جامعه‌ای را به تصویر کشیده است که در مقایسه با دنیای واقعی ما، تخیلی و آخرالزمانی به نظر می‌رسد
آنچه بیش از همه مایۀ تأسف است حقیقت تلخی است که در فیلم جریان دارد: شخصیت‌های آشوبگر و طماع فیلم «مراسم جدید» یا حتی اعدام‌های افراطی‌ای که به شکلی قانونی در فیلم انجام می‌شوند، در دنیای واقعی هم وجود دارند. این مسائل چندان دور از ذهن نیستند و حتی کاملاً امکان‌پذیرند! در فیلم «مراسم جدید» کارگردان انبوهی از این افراد بدذات را در کنار حوادثی فاجعه‌بار در فیلمی ۸۶ دقیقه‌ای قرار داده و از این رو جامعه‌ای را به تصویر کشیده است که در مقایسه با دنیای واقعی ما، تخیلی و آخرالزمانی به نظر می‌رسد؛ حال آنکه اتفاقات روایت‌شده در این فیلم می‌تواند به‌راحتی دست‌مایۀ ساخت سریالی به شیوۀ داستان‌های جرج اورول قرار گیرد و کاملاً هم واقعی باشد.
نقد و بررسی فیلم «پس از عروسی»؛ معما، ملودرام و میشل ویلیامز
با همۀ این احوال، امکان دیدن فیلمی چنین پرخشونت و بی‌رحم همیشه میسر نیست. فیلم «مراسم جدید» به‌طور حتم، در میان افرادی که از دیدن فیلم‌های پرتنش و آزاردهنده لذت می‌برند محبوب خواهد بود و از سوی دیگر، برخی مخاطبان نیز تمایلات سادیسم‌گونۀ فرانکو را محکوم خواهند کرد. روی تیتراژ پایانی فیلم از هیچ‌گونه موسیقی‌ای استفاده نشده است و البته این تصمیم، درست به نظر می رسد؛ شاید وقتی‌که تماشاگران از بهت‌زدگی و سکوت ناشی از تماشای فیلم خارج شوند با تشویق‌ها یا فریادهای اعتراض‌آمیز خود جای خالی موسیقی را پر کنند.
فیلم «مراسم جدید» پس از آنکه در جشنوارۀ فیلم ونیزِ سال ۲۰۲۰ نمایش داده شد، حال در انتظار اکران در سینماهای ایالات‌متحدۀ آمریکاست.
درباره برندگان جشنواره فیلم ونیز ۲۰۲۰، جزئیات ماجرا از افتتاحیه تا اختتامیه در فیلیمو شات بخوانید
منبع: IndieWire