نقد و بررسی فیلم «بلبل»
جنیفر کنت، فیلمساز استرالیایی، با ساخت فیلم «بابادوک» نام خود را به‌عنوان یک استعداد قابل‌توجه در دنیای کارگردانی مطرح کرد؛ در فیلم «بلبل» سعی دارد که اثری کاملا متفاوت بسازد.
داستان فیلم «The Nightingale» در سال ۱۸۲۵ و در تاسمانی می‌گذرد. یک مجرم ایرلندی به اسم کِلِر (با بازی اشلینگ فرنچوسی) که خدمتکار یگان ارتش بریتانیا به فرماندهی سروان هاوکینز (با بازی سم کلفلین) است، می‌خواهد از دست رفتار و سوءاستفاده‌‌های ارباب خود آزاد شود. ولی زمانی که هاوکینز و سربازان دولت بریتانیا جنایت وحشیانه‌ای را علیه او و خانواده‌اش مرتکب می‌شوند، کلر با استفاده از کمک یک راهنمای بومی به اسم بیلی (با بازی Baykali Ganambarr) آن‌ها را برای گرفتن انتقام مورد تعقیب قرار می‌دهد. برای بررسی و نقد فیلم «بلبل» با فیلیمو شات همراه باشید.
جنیفر کنت، فیلمساز استرالیایی، با ساخت فیلم «بابادوک» نام خود را به‌عنوان یک استعداد قابل‌توجه در دنیای کارگردانی مطرح کرد. او از یکی از قدیمی‌ترین شخصیت‌های ترسناک، یعنی لولوخورخوره استفاده کرد و آن را به‌عنوان استعاره‌ای برای مرگ و غم به تصویر کشید. نتیجه، یک فیلم ترسناک با مهارت‌های آشکار فیلمسازی بود؛ شخصیت رعب‌آور فیلم کنت، راهش را در قلمروی فیلم‌های ترسناک به‌راحتی پیدا کرد.
اما این فیلمساز، در فیلم «بلبل» سعی دارد که اثری کاملا متفاوت بسازد؛ در این فیلم نیز عناصر ژانر وحشت دیده می‌شوند ولی در مقایسه با فیلم اول او، گسترده‌تر و جاه‌طلبانه‌تر هستند. این فیلم همچنین یک گام چشمگیر به جلو برای فیلمساز است و بلوغ او را نشان می‌دهد.
فیلم «بلبل» در نگاه اول، کاملا در زیر ژانر «تجاوز- انتقام» قرار می‌گیرد؛ یعنی شخصیت اصلی زن فیلم به شکل وحشیانه‌ای مورد آزار و اذیت واقع شده و سپس به دنبال یک انتقام خونین است. ولی این فیلم برخلاف فیلم «انتقام» یا «Revenge»، از قالب قدیمی و دهه هفتادی این ژانر پیروی نمی‌کند و پیام‌های عالی‌تری درون خود دارد.
نقد و بررسی فیلم سینمایی تمارض
داستان فیلم، بسیار مهم و حاصل تفکری عمیق است: کشور مستعمراتی تاسمانی شاهد بخشی از شرم‌آورترین و مشهورترین جرائم افسران بریتانیا بوده است و فیلم، تلاش می‌کند تا تاثیر بی‌اعتنایی بی‌شرمانه و سنگدلانه نسبت به انسانیت را با تمرکز بر روی یک داستان نشان دهد.
کنت اجازه نمی‌دهد ترس به او غلبه کند؛ سکانس افتتاحیه فیلم، به وحشیانه‌ترین و آزاردهنده‌ترین شکلی است که سینمای عامه‌پسند می‌تواند باشد. چندین سکانس قتل و تجاوز با جزئیات آشکار در بیست دقیقه اول فیلم «بلبل» وجود دارد که با یک شدت و هدف قبلی فیلمبرداری شده‌اند تا حداکثر ناراحتی را برای بیننده به وجود آورند.
برخی از افراد احساس خواهند کرد که این کار، شبیه گذشتن از مرزهای انسانیت است؛ ولی به سفری که شخصیت اصلی فیلم در پیش خواهد داشت عمق و معنا می‌بخشد و قاطعانه می‌توان گفت که برای پس‌زمینه تاریخی فیلم مناسب به نظر می‌رسد. کنت از بیننده نمی‌خواهد که نگاهش را از تصاویر پیش‌ِرویش بگیرد چون انجام این کار، تقریبا مانند نادیده گرفتن جرائم انجام‌شده در گذشته است.
کاراکتر اصلی که از این حوادث کابوس‌وار رنج می‌برد، کلر (با بازی اشلینگ فرنچوسی) است؛ یک مهاجر که با بی‌میلی به این گوشه از امپراتوری بریتانیا مهاجرت کرده است. فرنچوسی تا پیش از فیلم «بلبل» بیشتر به‌واسطه بازی در نقش مادرِ جان اسنو در سریال «بازی تاج‌وتخت» شناخته شده بود؛ او در این فیلم، یک شخصیت عمیقا آسیب‌پذیر و سرسخت را به نمایش می‌گذارد. بازی فرنچوسی ماهرانه است و در اجرای یک نقش پیچیده، فورا جذاب به نظر می‌رسد. کلر فردی مصمم و بیش‌ازحد لجباز در راه رسیدن به هدف است؛ هدف، گرفتن انتقام بابت جرائمی که علیه او رخ داده است، ولی بدون شک یک شخصیت کامل نیست. کلر (مانند اکثر افراد آن دوران)، بدون هیچ دلیل مشخصی رویکرد نژادپرستانه دارد و روابط او با بیلی (ردیاب بومی که راهنمای او در جنگل‌های تاسمانی است)، یک ستون اتکای قابل‌توجه برای فیلم به وجود می‌آورد.
Ganambarr نقش خود را کاملا خارق‌العاده بازی می‌کند و موفق می‌شود شخصیتی سرگرم‌کننده و رنج‌کشیده را به نمایش بگذارد. سکانسی که در آن بیلی اجازه می‌یابد تا برای خوردن غذا پشت یک میز بنشیند، قلب بیننده را جریحه‌دار می‌کند. واقعا نمی‌توانید باور کنید که این اولین تجربه بازیگری Ganambarr است؛ انگاری او در دنیای بازیگری سال‌ها تجربه دارد.
کنت در رابطه بین کلر و بیلی، انسانیت و مقداری خوش‌بینی را پیدا می‌کند ولی بدترین نوع انسانیت در جای دیگری در حال نمایش است؛ یعنی شخصیتی که سروان هاوکینز (با بازی سم کلفلین) از خود نشان می‌دهد.
اگر تصور می‌کردید بابادوک شیطان است، بدون شک هنوز شیطان را ندیده‌اید. در یک فیلم دیگر، سروان هاوکینز ممکن است یک شخصیت با حجم زیادی از شرارت باشد ولی در فیلم «بلبل» و در موضوعی که به تصویر می‌کشد، ستمگری او ظاهرا در راستای وقایع تاریخی است.
هاوکینز نسبت به تعداد جرائم حیرت‌آوری که در فیلم «بلبل» انجام می‌دهد، هیچ‌گونه تردید و پشیمانی ندارد؛ او شخصیتی است که تحت‌تاثیر غرور قدرت مستعمراتی انگلیسی قرار دارد و شهوت رسیدن به رده‌‌های بالای ارتش در درونش دیده می‌شود.
با چنین ستمگری بی‌رحمانه‌ای، تقریبا یک شخصیت خشک و بدون تغییر را می‌بینیم. ولی فیلمنامه کنت و اجرای کلفلین، لحظاتی از احساس ناامنی را نشان می‌دهند که به انگیزه‌های اصلی هاوکینز اشاره می‌کنند؛ به‌ویژه دیالوگ کنایه‌آمیز کلر خطاب به او درباره عشقی که از والدینش دریافت کرده است، همه‌چیز را نشان می‌دهد. بی‌عاطفگی هاوکینز، که فیلم به شکلی هوشمندانه به آن توجه می‌کند، تنها یک نشانه از سیستمی است که برای آن طراحی شده: زندگی در این جا با بدبختی همراه است. سربازهای بریتانیایی مست و خطرناک هستند. بقایای رفتار آزاردهنده انسانی و سادیسم آن‌ها همه‌جا پخش می‌شود.
داستان فیلم «بلبل» در دوران جنگ سیاه رخ می‌دهد؛ جنگی خونین که یک قتل‌عام واقعی بود و ما جسد بومیان مجازات شده را می‌بینیم که از شاخه درختان آویزان شده‌اند. دوربین کنت هیچ تلاشی نمی‌کند تا فضای تاسمانی را غیرواقعی نشان دهد: با محیطی مبهم و مرموز مواجه هستیم. سفر کلر و هاوکینز از میان جنگل، تقریبا مانند یک وسترن تاریک است که در آن جاده اصلی، با انواع خطرات انباشته شده است و غریبه‌ها نگاهی همراه با تردید به یکدیگر دارند.
به‌مرورزمان، تنش موجود در فیلم به یک سطح غیرقابل‌تحمل می‌رسد. فیلم «بلبل» اگر واقعا یک فیلم لذت‌بخش و سرگرم‌کننده نباشد، بدون شک یک فیلم هیجان‌انگیز است که توجه شما را کاملا به خود جلب می‌کند. جالب است بدانید که بحث‌هایی درباره اینکه «آیا ترسیم این سطح از خشونت واقعا الزامی است یا نه» و «آیا نگاه کنت به موضوع برابری نژاد و جنسیت به‌اندازه کافی با حساسیت همراه بوده است یا نه» پیرامون فیلم «بلبل» در میان کارشناسان و منتقدان وجود دارد. اما کسی نمی‌تواند قدرت عمیق این نوع فیلمسازی را نادیده بگیرد. کنت در مقایسه با «بابادوک»، اثر بهتری ساخته است و مجددا با مرزهای این ژانر بازی می‌کند؛ ولی از طرف دیگر، در این فیلم یک نوع خشم ملموس و ریشه‌دار در مورد بی‌عدالتی در گذشته و زمان حال وجود دارد.
تماشای فیلم «بلبل» برای افراد دل‌رحم مناسب نیست و حتی چند سکانس ممکن است سایر افراد را هم اذیت کند. ولی بهتر است که تعداد تماشاگران این فیلم تا جای ممکن افزایش یابد؛ اثری که نگاهی قاطع و مصمم به موضوع خشونت دارد.
منبع: Empire Online