ایده‌هایی که آب می‌رود
+ این فیلم چقدر برای بچه‌ها مناسب است؟ چه آموزه‌هایی برایشان دارد؟
اگر سری فیلم‌های عصر یخبندان را دنبال کرده‌اید، احتمالا با دیدن هر قسمت تازه، افت کیفی و کمی آن در قیاس با قبلی‌ها به چشمتان آمده. این قسمت اخیر یعنی عصر یخبندان: ماجراهای باک (Ice Age Adventures of Buck Wild) که تولید سال ۲۰۲۲ است دیگر تیر خلاصی است به ته‌مانده جان این مجموعه. مگر اینکه معجزه‌ای رخ بدهد و تهیه‌کنندگان فکری برای نجاتش بکنند.
اولین «عصر یخبندان» انیمیشنی کودکانه و خانوادگی، با داستان و شخصیت‌های دست اول و بامزه و سرشار از طنزهای دلنشین بود. از آن دسته فیلم‌ها که می‌شد بارها و بارها به تماشایش نشست. موفقیت قسمت‌های دوم و سوم هم با اتکا به همان شخصیت‌ها و ورود شخصیت‌های تازه، تقریبا با همان قدرت ادامه پیدا کرد. اما به مرور (مانند اغلب فیلم‌های سریالی و فرانچایزها) دچار افت فیلمنامه و حتی تکنیک‌های کامپیوتری شد. آنقدر که ظاهرا بازیگران یا همان صداپیشه‌های فیلم هم از بهبود وضعیت ناامید شدند که قید همکاری در این قسمت را زدند. البته به جز سایمون پگ در نقش باک.
بهترین انیمیشن های دوبله فارسی جهان تا ۲۰۲۳
در این فیلم، قصه بازگشتی دارد به قسمت سوم یعنی بازگشت دایناسورها. ادی و کراش که می‌خواهند با ترک کردن خانواده ثابت کنند می‌توانند مستقل زندگی کنند، اتفاقی سر از سرزمین گمشده در می‌آورند و باک را می‌بینند که در عصر یخبندان سه با او آشنا شده‌ایم. در ابتدای امر به نظر می‌رسد قرار است داستان، حول محور ادی و کراش و چالش‌های مستقل شدنشان باشد اما در ادامه اینطور پیش نمی‌رود.
فیلم ایده تازه و خلاقیتی ندارد و قابل پیش‌بینی است. شخصیت‌ها سطحی هستند و مثل قسمت‌های اولیه عمقی پیدا نمی‌کنند. داستان صرفا بر اساس مجموعه‌ای از موقعیت‌های اکشن پیش می‌رود و ایده اولیه یعنی ماجرای استقلال ادی و کراش را پی نمی‌گیرد. البته که سعی بر آن بوده که داستان حاوی پیام‌هایی باشد (که هست) اما چون در روایت شلخته است اینقدری در انتقال یا بسط پیام هم موفق ظاهر نمی‌شود.
ادی و کراش بلافاصله بعد از ترک خانواده و ورود به سرزمین گمشده، باک و بعد زی را می‌بینند که برایشان بزرگتری و ازشان مراقبت می‌کنند و جای الی و بقیه را می‌گیرند. بنابراین خبری از چالش‌های دو نفره نیست. فیلم نگاهش را از روی دو کاراکتر بانمک و با قابلیت ادی و کراش بر می‌دارد و با اکشن‌های تکراری باک و زی پیش می‌رود تا تبدیل شود به فیلمی بی خاصیت و البته بی‌ضرر.
چرا باید انیمیشن عصر یخبندان را با بچه‌ها دید؟
عصر یخبندان: ماجراهای باک با وجود همه ضعف‌هایی که دارد می‌تواند همچنان برای کودکان سرگرم کننده باشد. ضمن اینکه پیام‌هایی که دست و پاشکسته به آن می‌پردازد موضوعات مهمی است که هم برای والدین و هم بچه‌ها آموزنده است. ادی و کراش با دلخوری از محبت زیاد و دست و پاگیر الی خواهر بزرگشان تصمیم می‌گیرند خانه را ترک کنند. آنها بگو مگوهایی هم با باقی اعضای گروه دارند. اما کدام خانواده است که اعضایش چنین مسایلی را تجربه نکرده باشد؟ فیلم ممکن است کودک را به این فکر بیندازد که آنچه باعث نارضایتیش می‌شود از سر دلسوزی است و والدین هم می‌آموزند که حواسشان به بزرگ شدن بچه‌ها و ضرورت فرصت پرواز دادن به آنها باشد و یادشان نرود بچه‌ها نیازمند دیده شدن و مورد اعتماد قرار گرفتن‌اند.
اعتماد زی به کراش و ادی -علیرغم تمام بی‌تجربگی و ناتوانی که دارند- به آنها کمک می‌کند تا از تصور ناتوانی ذهنی رها شوند و علیرغم نگرانی الی و بقیه گروه بتوانند مسئولیتی را با تمرین، به درستی به سرانجام برسانند. فیلم یادآوری می‌کند که همه افراد توانایی‌های نهفته‌ای دارند که شاید خودشان هم از وجودشان بی اطلاع باشند. برای شکوفا شدن این توانایی‌ها فقط نیاز به اعتماد، باور و تمرین است و با گذر از این مرحله و رسیدن به موفقیت ( ولو کوچک) فرد می‌تواند اعتماد به نفس بیشتری کسب کند و از همان توانایی‌ها برای بهبود روابطش استفاده کند.
علاوه بر همه این‌ها کودک می‌آموزد که افراد با وجود تمام تفاوت‌هایی که با هم دارند، می‌توانند زندگی مسالمت‌آمیزی در کنار هم داشته باشند.
انیمیشن عصر یخبندان برای چه گروه سنی مناسب است؟
فیلم برای بالای پنج سال، اما در دسته‌بندی پی‌جی قرار گرفته است. فیلمی که مشخصا مشکل جدی خاصی ندارد اما تصمیم نهایی درباره‌اش با والدین است. آخر صحنه‌های خشنی دارد که ممکن است برخی ترجیح بدهند فرزندشان این صحنه‌ها را نبیند.
علاوه بر صحنه‌های اکشن، داستان به لحاظ پرداخت هم ممکن است برای برخی نوجوانان سنین پایین ایجاد سوتفاهم کند. خوش‌شانسی ادی و کرش در این داستان می‌تواند ذهن نوجوانانی که هنوز رفتارها و دریافت‌هاشان احساسی است را دچار گمراهی کند. به خصوص نوجوانانی که چالش‌های شخصیتی و هویتی‌شان با خانواده زیاد است. ادی و کرش پس از جدایی از خانواده، به سرعت (و البته اتفاقی) به بزرگسالان آشنا و مطمئنی می‌پیوندند که عملا نقش خانواده را برایشان ایفا می‌کنند و حواسشان به آنها هست. به این ترتیب بی‌تجربگی ادی و کراش خطر جدی‌ای برایشان محسوب نمی‌شود و می‌شود اینطور گفت که خبری از استقلال نیست. اما این جدا شدن ظاهری از خانواده برایشان کلی اتفاقات هیجان‌انگیز و جذاب به همراه دارد. نوجوانی که هنوز قدرت تحلیل درستی ندارد ممکن است تصور کند جدا شدن از خانواده نه فقط ترسناک نیست که خیلی هم باحال و جذاب است.
زمانی برای گفت و گو والدین و بچه‌ها
عصر یخبندان فرصت خوبی به والدین می‌دهد تا با پرداختن به موضوعات فرعی (و البته قابل اعتنا) زمینه را برای بجثی جدی‌تر آماده کنند. برای شروع اگر نوجوان قسمت‌های قبلی را دیده و به یاد دارد می‌توانید درباره این مسایل با او حرف بزنید:
- چطور شخصیت‌های قبلی به کاراکترهای جدید پیوند خورده‌اند؟
- همزیستی مسالمت‌آمیز که باک و زی به دنبال آن‌اند یعنی چه. آیا این اتفاق می‌تواند در مورد انسان‌ها هم اتفاق بیفتد یا نه؟
- باک و زی تلاش می‌کنند تا دنیای گمشده را به مکانی شاد تبدیل کنند. ما چه کاری می‌توانیم انجام دهیم تا مثلا امروز یا این هفته را برای خودمان و دیگران شادتر کنیم؟
- اورسون می خواهد از شر پستانداران خلاص شود چون آنها با دایناسورها فرق دارند. چطور می‌توانیم با افرادی که متفاوت از خودمان هستند دوست واقعی باشیم بی اینکه از این تفاوت‌ها بترسیم؟
- اورسون در بچگی مورد بی‌مهری و آزار قرار گرفته. اما آیا این موضوع به او مجوز آزار دادن دیگران را می‌دهد؟
- باک و زی زیاد با هم دعوا می‌کنند. چرا؟ چطور می‌شود با وجود عصبانیت از دوست یا خانواده، بدون دعوا مساله را حل کرد؟
حالا که فضای گفت و گو گرم شد سراغ موضوعات جدی‌تر بروید. با سوال درباره اینکه چرا در اول فیلم الی فکر نمی‌کند ادی و کراش بتوانند از پس خودشان بر بیایند شروع کنید و اینکه چه می‌شود که نظر الی در آخر فیلم تغییر می‌کند.
در ادامه گفت و گو را شخصی کنید. اینکه چه دلخوری‌ها و توقعاتی بین افراد خانواده و به خصوص نوجوان وجود دارد. اجازه بدهید او بیشتر حرف بزند. بعد تلاش کنید صادقانه دلخوری‌ها و توقعاتش را بشکافید و اگر توجیه منطقی برای رفتار آزارنده‌تان دارید بگویید. اگر هم موردی برای عذرخواهی وجود دارد از معذرت خواهی و قول دادن برای جبران نترسید. رفتار همدلانه شما را به نوجوان نزدیک‌تر خواهد کرد. غرور بیجا را کنار بگذارید و اشتباهاتتان را بپذیرید. پس از آن خواهید دید که نوجوان هم نرم‌تر شده و احتمالا او هم در مواردی با شما همراهی خواهد کرد. در مواردی که ممکن است با او توافق همکاری کنید. توقعات و نیازهای منطقی یا حتی عاطفی خودتان را هم بگویید.
در آخر اگر فرزندتان به موضوع عصر یخبندان واقعی یا انقراض دایناسورها علاقه‌مند بود می‌توانید کتاب‌هایی که در این زمینه وجود دارد را برایش تهیه کرده یا با جست‌وجو در اینترنت اطلاعاتتان در این زمینه را بالا ببرید.
