تصویر سینمای ایران از دختران ایرانی همواره با حفظ حس استقلال و یا شکستن ساختارها همراه است. دخترانی که سعی میکنند قهرمان زندگیشان باشند و علیه ساختار خانواده و عرف جامعه و سرکوبهایی که گاهی مانع پیشرفتشان میشود قد علم کنند و مسیر زندگی خود را تغییر دهند.
در این مطلب سعی کردیم نگاهی بیندازیم به فیلمهایی که سینمای ایران با محوریت قهرمانهای دختر ساخته است.
فیلم من ترانه ۱۵ سال دارم | رسول صدرعاملی
دومین فیلم از سه گانه با محوریت دختر از رسول صدرعاملی که اوایل دهه ۸۰ ساخته شد یکی از مهمترین تصاویر دختران قهرمان سینمای ایران را تصویر کرد. من ترانه ۱۵ سال دارم تصویری از یک دختر تنها در جامعه سنتگرا و گاه متعصب است که تاب و تحمل یک اتفاق را ندارد و دختری که به صورت شرعی اما نه قانونی باردار شده است را از خود دور میکند. اولین بازی ترانه علیدوستی در قاب سینما چهرهای مصمم از دختری است که در مقابل تمامی این سرکوبها میایستد و روی هر دیواری یک پل میزند تا به آرامش و زندگی برسد.
فیلم دربند | پرویز شهبازی
یکی از مهمترین فیلمهایی است که قهرمان دخترش یک دانشجو است که با دغدغهها و مشکلات حضور در پایتخت و ادامه تحصیل در دانشگاه پا به شهری پر از چالش و هیاهو میگذارد و یک تنه با مشکلاتی که بر سر راهش وجود دارد میجنگد. دربند یک درام اجتماعی از پرویز شهبازی است که سعی کرده است بی پروا و بی پرده با مخاطبش حرف بزند. نازنین بیاتی اولین تجربه حضور مقابل دوربینش به یکی از بهترین کاراکترهای دختر سینمای ایران تبدیل شد.
فیلم دختر | رضا میرکریمی
رضا میرکریمی فیلم دختر را بر اساس یک دغدغه مهم ساخته است. اختلاف نسلها و تحکمی سنتی که اجازه رشد و تنفس را از دختران جامعه میگیرد و دختران برای آنکه بخواهند خودشان را ثابت کنند دست به کارهایی میزنند که آسیبش به خودشان میرسد. ماهور الوند دختر سیروس الوند برای اولین بار مقابل دوربین میرکریمی نقشی را بازی کرد که نشانههای دخترهای دهه هفتادی را به خوبی نمایندگی میکند. فیلم دختر داستان یک دختر اهوازی است که پدرش اجازه حضور در جشن تولد دوستش در تهران را نمیدهد و او به صورت پنهانی تصمیم میگیرد به تهران بیاید که باعث میشود اتفاقهای سفر به تهران پدرش را برای مراقبت از او به پایتخت بیاورد.
فیلم دیوار | محمدعلی طالبی
دیوار یکی از فیلمهای مهم در حوزه سینمای اجتماعی است که دغدغه مهمی را هم مطرح میکند. مسئله موتورسواری بانوان که با سختگیریها و نگاههای سنتی جامعه تبدیل به یک تابو شده است. گلشیفته فراهانی با بازی در نقش قهرمان موتور سوار دختر که در شهر بازی مشغول نمایش با موتور است به خوبی توانسته است این نقش را ایفا کند. فیلم اگرچه در خور موضوعش دیده نشد اما جزو آثار مهم سینمای اجتماعی و دغدغهمند ایرانی است.
فیلم آفساید | جعفر پناهی
ماجرای ورود زنان و دختران به استادیوم برای دیدن مسابقات فوتبال یکی از بحرانهای بزرگ در مدیریت فرهنگی و ورزشی است که به تازگی با دخالت فیفا تا حدودی مرتفع شده است. جعفر پناهی در میانه دهه ۸۰ فیلمی را بر اساس نگاه مستندگونه خود ساخته است که به خوبی به این بحران و تلاش دختران برای ورود به ورزشگاه را به تصویر میکشد. تلاشی که هنوز و تا همیشه برای به دست آوردن اولین حقوق مدنی برای دختران این سرزمین ادامه دارد.
فیلم هیس دخترها فریاد نمیزنند | پوران درخشنده
درام اجتماعی و دادگاهی هیس دخترها فریاد نمیزنند به یک بحران خفیه در جامعه سنتی و مردسالاری میپردازد که اجازه و حقی به دختران نمیدهند که حتی درباره تعرض و تجاوز به حریم و زندگی شخصی خود فریاد بزنند. طناز طباطبایی در نقش دختری که در کودکی مورد تعرض یک بیمار روانی قرار گرفته است بعد از سالها تصمیم میگیرد رازی را افشا کند که تا دخترانی که توانایی و جرات اعلامش را ندارند بتوانند نسبت به ظلمی که به آنها شده واکنش نشان دهند. فیلم نتیجه خوبی در اعلام و بازتاب جامعه ایرانی داشته و توانست حرفی که درون فیلم است را به مخاطبش برساند.