برخی فیلمسازان دیر به سینما پا میگذارند اما ماندگار میشوند. بدون شک یکی از آنها ریدلی اسکات است که تا پیش از ۴۰ سالگی فیلمی نساخته بود اما بعد از آن فهرستی از فیلمهای موفق و ماندگار را در کارنامه خود و حافظه سینما ثبت کرد. گرچه فیلمهای ناموفق و شکست خورده هم کم ندارد. البته این به معنای عدم آشنایی او با حوزه تصویر و نمایش قبل از ۴۰ سالگی نیست. او پیش از این در زمینه ساخت تیزرهای تبلیغات تلویزیونی فعالیت میکرد و طراحی و کارگردانی برای تلویزیون را تجربه کرده بود.
او در سال ۱۹۶۵ وارد تلویزیون شد و ۱۲ سال به عنوان یک کارگردان و طراح مجموعههای نمایشی تلویزیونی کار کرد که ماحصل این ماندگاری تقریبا طولانی ساخت ۷ مجموعه تلویزیونی بود. در سینمای اسکات میتوان رد نوعی تجربهگرایی ژانری را هم تشخیص داد. او در ژانرهای گوناگونی فیلم ساخت که در اغلب آنها هم موفق بود. فیلم ترسناک علمی تخیلی بیگانه (۱۹۷۹)، فیلم پادآرمانشهری نئو-نوآر بلید رانر (۱۹۸۲)، فیلم جادهای تلما و لوییز (۱۹۹۱)، درام تاریخی گلادیاتور (۲۰۰۰)، فیلم جنگی سقوط شاهین سیاه (۲۰۰۱) و فیلم علمی تخیلی مریخی (۲۰۱۵) در کارنامه او دلیلی بر این تنوع جویی ژانری است که خود را محدود به یک شکل خاصی از سینما نکرد. اما زبان و بیان سینمایی او به گونهای است که میتوان از او به عنوان فیلمسازی مولف هم نام برد که واجد شناسنامه است. به طوری که آثار او برای سبک بصری اتمسفریک و بسیار متمرکز معروف است. ضمن اینکه توجه به محیط شهری را هم باید یکی از مولفههای مهم سینمای ریدلی اسکات دانست.
او اغلب تصاویری به یاد ماندنی از محیطهای شهری را در فیلمهایش به نمایش گذاشته است؛ فیلمهای ریدلی اسکات در گستره وسیعی از مکانها و دورانها ساخته شدهاند. فیلمهای اسکات مملو از تصاویر به یادماندنی از مناطق شهری و مسکونی است. در برخی از این فیلمها حتی دکور بخشهایی از شهرهای مهم در دورههای متفاوت تاریخی ساخته شدهاند تا فیلم بتواند این حس را به تماشاگر منتقل کند که او درحال دیدن داستانی است که در دورهای تاریخی در حال رخ دادن است.
او در فیلم «پادشاهی بهشت» بیتالمقدس قدیم را به تصویر کشیده، در «رابین هود» انگلستان قرون وسطی را نشان داده، در فیلم سقوط شاهین سیاه نگاهی دارد به موگادیشوی دوران معاصر، او همچنین در فیلم «بلیدرانر» چشماندازی از شهرهای آینده را نیز به تصویر کشیده است. او در فیلمهای بیگانه و مریخی نیز نگاهی دارد به کرات دوردست. در تعداد زیادی از فیلمهای ریدلی اسکات نیز زنان نقش پررنگی داشتهاند. همچنین برخی از فیلمهای او برای نقشآفرینی شخصیتهای زنانی با روحیه مقتدر معروف هستند. گرچه معتقد است فیلمهای ابرقهرمانی خستهکننده هستند.
ریدلی اسکات کار خود را با فیلم «دوئلیستها» آغاز کرد که در جشنواره کن با استقبال خوبی روبهرو شد و شروع خوبی برای یک کارگردان تازه کار به حساب میآمد. فیلم «بیگانه» توانست ده برابرهزینه ساخت خود فروش کند که موفقیتی بسیار خوب برای دومین فیلم اسکات به حساب میآمد و به گونهای با ساخت این فیلم اسکات به درون سینمای هالیوود راه یافت تا با سرمایهگذاری و پروژههای عظیم دیگری روبهرو شود و روند پیشرفت خود را در زمینه فیلمسازی و تهیهکنندگی ادامه دهد.
فیلم بلد رانر (Blade Runner) شاهکار علمی-تخیلی در زمان خودش بود و حتی بعد از گذشت سالها همواره از آن تقدیر میشود. این فیلم با بههم ریختگی بسیاری در زمان ساخت درگیر بود و باعث درگیری ریدلی و کمپانی برای تدوین و تغییر پایان این فیلم شد که در نهایت کمپانی سازنده برای ادامه روند فیلم به ریدلی اسکات رجوع کرد و با مشورتهای او این فیلم به پایان رسید. بهترین کارگردانان جهان سینما را همیشه با یک اثر بیشتر میشناسند و این فیلم برای اسکات گلادیاتور است که به غیر از بازتاب جهانی توانست در ۱۲ بخش مراسم اسکار نامزد شود و در نهایت با ۵ جایزه توانست مراسم اسکار را ترک کند تا اسکات را جهان سینما بهتر بشناسند.
گفتوگو با ریدلی اسکات: از جوایز متنفرم
ریدلی اسکات سه بار نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین کارگردانی برای تلما و لوییز، گلادیاتور و سقوط شاهین سیاه شده است. گلادیاتور جایزه اسکار بهترین فیلم را کسب کرد و فیلم مریخی در سال ۲۰۱۵ نامزد دریافت همین جایزه شد. اسکات و برادرش تونی در سال ۱۹۹۵ جایزه بفتا برای مشارکت برجسته بریتانیایی کسب کردند. او در سال ۲۰۰۳ عنوان شوالیه را برای خدماتش در صنعت فیلم بریتانیا کسب کرد. در نظرسنجی سال ۲۰۰۴ بیبیسی، اسکات در رتبه دهم فهرست تأثیرگذارترین افراد در فرهنگ بریتانیا قرار گرفت. او در سال ۲۰۱۵ دکتری افتخاری کالج سلطنتی هنر لندن و در سال ۲۰۱۸ بفتا فلوشیپ برای یک عمر دستاورد را کسب کرد. ریدلی اسکات را بیش از هر چیز در جهان با فیلم «گلادیاتورها» میشناسند.
گلادیاتور فوق العاده بود
اما قلمرو بهشت چیز دیگریست. تکرار نشدنی،کم نقص ، واقعی
هر کسی جرئت همچین فیلمی را ندارد.
و البته گلادیاتور … فیلمی برای همیشه
ریدلی اسکات جایزه بهترین فیلم اولی رو با فیلم دوئل کنندگان در کن کسب کرد ۱۹۷۷ . حتا فیلمهای شکست خورده اسکات هم از نظر فنی و بصری درجه یک هستند . فتح بهشت ، هجرت ، حکومت بهشتی ، رابینهود … امسال هم با فیلم بزرگ ناپلئون دوباره خون تازه ای به رگهای ژانر تاریخی حماسی تزریق میکنه . شاهکارهای بزرگ و بلاک بسترهایی چون بیگانه ، بلیدرانر، تلما و لوئیز ، سقوط شاهین سیاه ، گانگستر آمریکایی ، مریخی و ملکوت آسمانها تا شاهکارهای کوچکتر مثل کلاهبرداران ، یک سال خوب ، یک مشت دروغ و… چه کارنامه ی درخشانی ، بی تردید جزو سه اسطوره زنده سینمای معاصر ماست