مسعود اطیابی: ممیزی‌ها دستمان را بسته است
«تلویزیون رسانه ملی است و دلم می‌سوزد که دارد مسیر غلطی را طی می‌کند»
سینما را خوب می‌شناسد و رگ خواب مخاطب دستش است. در سینما فیلم‌های بفروشی همچون اخلاقتو خوب کن، شرط اول، خروس جنگی، تگزاس یک و ۲ و دینامیت را ساخته است و همین هفته گذشته «انفرادی»اش به عنوان دومین فیلم پرفروش تاریخ سینما معرفی شد. مسعود اطیابی که برای تلویزیون سریال‌های سهمی برای دوست و کامیون را ساخته، اکنون در حال انجام مراحل فنی فیلم جدیدش، بخارست، است. سریال جادوگر او از پلتفرم فیلیمو در حال پخش است و در تدارک ساخت فیلم جدید سینمایی‌اش تا پایان سال است. فیلیموشات به بهانه تجربه سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی با وی گفت‌و‌گویی انجام داد.
اطلاعات و خبرهای سریال کمدی جادوگر
- شما فیلم پرفروش دینامیت را ساخته‌اید و اکنون هم با انفرادی و جادوگر در سینما و شبکه نمایش خانگی حضور دارید. علاقه‌تان به کار در ژانر کمدی از کجا آمده است؟
مسعود اطیابی: اولین فیلم سینمایی کمدی که کار کردم، خروس جنگی بود که می‌خواستم فیلمی خانوادگی بسازم اما جنبه طنازانه داشته باشد و تاثیر مثبت و خوبش را روی مردم بگذارد. باورم این بود که فیلم‌های کمدی و خانوداگی می‌تواند پایه‌های خانواده‌ها را محکم کند. اکنون جامعه بحران‌های مختلفی را پشت سر می‌گذارد و نیاز است استحکام روانی‌اش بیشتر شود، بنابراین آثار طنز و کمدی یکی از کارهای موثر و کمک کننده است. در ژانرهای مختلف سینما فیلم‌های کمدی شاید موثرتر هستند و در عین حال بعضی از حرف‌های مردم را در پوسته فیلم‌های کمدی می‌توان مطرح کرد.
- رمالی یا دعانویسی، اخاذی و… در جادوگر ایده جذابی است. چه زمانی در جریان ساخت این سریال قرار گرفتید؟
نام قبلی این سریال، ناجورها بود. ابتدا قرار بود همایون اسعدیان آن را کارگردانی کند. سپس توسط ایرج محمدی به من پیشنهاد کار داده شد و دیداری با آقایان اسعدیان و محمدی داشتم. آقای اسعدیان درگیر سریال دیگری شده بود و کارگردانی را به من واگذار کرد و حضور آقای محمدی برایم غنیمتی بود تا کارگردانی را بپذیرم.
مسعود اطیابی: خیلی وقت‌ها شرایط ممیزی‌ها دستمان را بسته است و من به عنوان کارگردان در دایره‌ای هستم که هرروز تنگ‌تر می‌شود و باید یواشکی پاهایم را از این دایره عبور دهم و گزمه‌هایی که دور این دایره نشسته‌اند هر روز تعدادشان زیاد می‌شود و محیط را احاطه کرده‌اند. این محیط این قدر تنگ شده که نویسنده می‌ترسد بنویسد
- هنگام پذیرش کارگردانی، فیلمنامه آماده بود و با دیدگاه‌تان همخوانی داشت؟
وقتی می‌خواستم کار را شروع کنم چند قسمت از فیلمنامه توسط آقای کایدان نوشته شده بود که با او ادامه دادیم. چون روند تولید سریال طولانی شده و آقای کایدان هم درگیر کار دیگری بود؛ خانم تاجیک، فیلمنامه را از نو نوشت و روندش تغییر کرد. رمالی و فال قهوه‌گرفتن به شیوه‌های سنتی و مدرن در دنیا شیوع دارد و آسیب‌های زیادی به مردم وارد کرده است و گاهی مردم خیلی آن را باور می‌کنند و گاهی هم برخی به عنوان سرگرمی به آن می‌نگرند. بعضی از این داستان‌ها را دیده و شنیده بودم و حتی در نزدیکانم برخی به فالگیری اعتقاد پیدا کرده بودند. با علم به اینکه این کارها شیادی است و باید به این‌ها به صورت نمایشی و در قالبی طنز بپردازیم به سراغ ساخت این سریال رفتم. تا اینجا مردم از نظر محتوایی قصه را پسندیده‌اند و نظرشان را جلب کرده است.
- جادوگر دور جدیدی از کار شما این‌بار در شبکه نمایش خانگی در زمینه طنز است. هنگام ساخت چه جذابیتی برای شما داشت؟
جنبه سرگرمی آن برایم اهمیت داشت. بازخوردهای میدانی آن خوشبختانه خوب است. البته هم نقدها را می‌شنویم و هم نظرات مثبت را.
- یکی از ویژگی‌های سریال شما این است که با انتخاب درست بازیگران، قصه را شیرین روایت می‌کنید. قبول دارید متاسفانه این روزها کمبود فیلمنامه‌نویس طنز داریم و اگر قصه شما درست روایت نمی‌شد به لودگی کشیده می‌شد؟
اتفاقاً فیلمنامه‌نویس خوب داریم اما شرایط فیلمنامه‌نویسی و فیلمسازی سخت شده است و با ۲۰ سال پیش اختلاف دارد. یعنی خیلی وقت‌ها شرایط ممیزی‌ها دستمان را بسته است و من به عنوان کارگردان در دایره‌ای هستم که هرروز تنگ‌تر می‌شود و باید یواشکی پاهایم را از این دایره عبور دهم و گزمه‌هایی که دور این دایره نشسته‌اند هر روز تعدادشان زیاد می‌شود و محیط را احاطه کرده‌اند. این محیط این قدر تنگ شده که نویسنده می‌ترسد بنویسد. دور عوامل سینما، تلویزیون و شبکه نمایش خانگی گزمه‌هایی با چوب و چماق گذاشته‌اند و اصلاً نمی‌توانیم تکان بخوریم. برای همین به نظرم باید از نویسنده‌ها برای کار در چنین شرایطی تشکر کنیم. اکنون شیوه نظارتی غلط و بد شده است و در این شرایط اصلاً نمی‌توان خلاقیت ایجاد کرد و کار کردن خیلی سخت است.
- با وجود همه فشارها و خط قرمزها شما فیلم‌های بفروش و آثار پربیننده‌ای می‌سازید. آیا دلیلش این است که خط قرمزها را خوب می‌شناسید؟
سعی کرده‌ام در این شرایط تکانی به خودم بدهم. اکنون خط قرمزها شناخته شده نیست و خبر نداریم چه چیزهایی خط قرمز است چون هر روز تغییر می‌کند و بیشتر می‌شود. امیدوارم تغییراتی صورت بگیرد و وزارت ارشاد تغییر کند و تلویزیون روحیه خودش را تغییر دهد. از همکارانم شنیده‌ام که مدیران تلویزیون در نشست‌ها می‌گویند نمی‌خواهند مخاطب عام داشته باشند و از همان مخاطبان خاص اندکی که دارند، راضی هستند. سعی می‌کنم در این شرایط به سمت ساخت سریال برای تلویزیون نروم و اگر هم بروم به سمت کمدی نخواهم رفت.
- شما در اغلب کارهایتان از ستاره‌ها و بازیگرهای امتحان پس داده درگیشه و شبکه نمایش خانگی استفاده می‌کنید. البته در این سریال اعتماد به چند چهره جوان دیده می‌شود. انتخاب‌ها بر چه اساس بود؟
بازیگران چهره و توانا سرمایه‌های کشور هستند و از آن‌ها باید استفاده شود، از آن سو نیاز داریم برای آینده از جوان‌ها استفاده کنیم و به آن‌ها موقعیت دهیم تا خود را به چالش بکشند. درخصوص سریال جادوگر، یک ورکشاپ چند روزه برگزار و تعدادی از بازیگران را از همان ورکشاپ انتخاب کردم، برای فیلم سینمایی بخارست هم همین طور.
- چطور به انتخاب زوج هنری موفق، جواد رضویان و احمد مهرانفر (قدرت و جهانگیر) رسیدید؟
وقتی فیلمنامه را می‌نوشتیم با احمد مهرانفر صحبت کردیم. در گذشته با او کار کرده بودم و درخصوص بازی اش شناخت داشتم. او بازیگر توانایی است و درباره سینما، بازیگری و به خصوص طنز درک دارد. جواد رضویان هم استاد این رشته است. البته قبل از انتخاب جواد رضویان، علی سرابی را کاندیدا کرده بودم که بنا به دلایلی شرایط همکاری میسر نشد و به انتخاب جواد رضویان که از دوستان قدیمی‌ام است، رسیدیم. وقتی بازیگران توانا و باسابقه هستند، کار کردن با آن‌ها سخت نیست.
- با چه چالش‌هایی در تولید اثرتان، به خصوص در جنوب کشور و سکانس‌های دریایی مواجه بودید؟
کار هر چقدر سخت‌تر باشد، برایم لذت بخش‌تر است به شرطی که روحیه و همراهان خوبی داشته باشم. در این سریال همراهان خوبی داشتم که اوج گرما و شرایط سخت را تحمل و فضا را مفرح می‌کردند. اساساً من به کار به عنوان تفریح نگاه می‌کنم. برنامه‌ریزی خوب در تولید و تدارکات انجام شد و مهم‌ترین چالش ما مبارزه با گرما بود. کار کردن در جنوب را خیلی دوست داشتم، مردم جنوب بسیار خونگرم هستند. شاید باورتان نشود در جزیره قشم، بخش لافت، که کار می‌کردیم مردم و هنرمندان خوبی زندگی می‌کنند و چیزی فراتر ار تعریف است. به وجود آن‌ها افتخار می‌کنم و دوست دارم باز هم در جنوب کار کنم.
- یکی از سکانس‌های جذابتان، قسمت رها شدن مارها در کامیون بود که فوبیای ترس از مار را هم به تماشاگران منتقل کرد…
سکانسی بود که بازیگران‌مان خوب بازی کردند، البته این سکانس اندکی دچار ممیزی شد و اگر ممیزی آن کمتر می‌شد، سکانس بهتری در می‌آمد. دوست داشتم همان‌گونه که گرفته بودیم، باشد اما به خاطر برخی ملاحظات تغییر کرد. اینکه این حس منتقل شده، خوب است، البته سکانس سختی نبود و به لحاظ تکنیکالی سعی می‌کنم کار را سخت نکنم. مونتاژ، بازی خوب بازیگران و فیلمبرداری خوب توانست فضای درستی را ایجاد کند.
مسعود اطیابی: واقیتش این است که من برای سریال ساخته نشده‌ام و روحیه‌ام در واقع روحیه پذیرش نظارت‌ها در هنگام تولید محصول نیست. من باید محصولم را تولید کنم و بعد نظارت شود و در حین تولید وقتی نظارت می‌شود، مسیرم را گم می‌کنم. تصمیم ساخت سریال را ندارم مگر این که کمدی نباشد و اگر کار کنم سریالی با تعداد قسمت‌های کم و غیرکمدی است
- چه تعاریف و انتقادهایی از سریال شما می‌شود؟
واکنش منفی نداریم، البته بدشانسی آوردم که ۲، ۳ اثرم پشت سر هم پخش و اکران شد و تصور می‌شود که پشت سر هم ساخته‌ام در صورتی که اینگونه نیست و دینامیت، محصول سال ۱۳۹۶-۱۳۹۷، انفرادی محصول سال ۱۳۹۸ و جادوگر محصول سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ است و پشت سر هم پخش شدن‌شان سبب می‌شود بعضی‌ها انتقادهای مقرضانه به من داشته باشند. نظرات مردم را که دریافت می‌کنم بالای ۹۰ درصد تشکر و نشان دهنده رضایت آن‌هاست و از ۵، ۶ درصد مخالف، یک درصدشان مردم واقعی و بقیه افرادی هستند که همه جا سعی می‌کنند آثار من را بکوبند، خدا حفظ‌شان کند و بودن شان خوب است.
- شما دو اثر نمایشی کمدی سهمی برای دوست وکامیون را برای تلویزیون ساختید و سپس به سمت سریال سازی در شبکه نمایش خانگی رفتید. دلیل این کوچ‌تان باز بودن فضا نسبت به تلویزیون و بحث خوب مالی بود؟
برایم فرقی نمی‌کند، البته فعالان در شبکه نمایش خانگی خوش حساب‌تر هستند. تلویزیون رسانه ملی است و دلم می‌سوزد که دارد مسیر غلطی را طی می‌کند. سیستم اداره متمرکز تلویزیون غلط است و خلاقیت در آن ایجاد نخواهد شد و دایره وسیع مخاطب را از دست می‌دهد. اگر کاری در تلویزیون پیش بیاید که احترام متقابل من و مدیران و مردم حفظ شود، دوست دارم بر حسب وظیفه کار کنم ولی واقعیت این است که مدیران دچار سوءتفاهم شده‌اند و از سویی نفوذ در سازمان اتفاق افتاده و تا پاکسازی نشود بعید است بگذارند هنرمندان دیگری جذب تلویزیون شوند. فقط الان می‌توانم برای تلویزیون متاسف باشم.
- برنامه بعدی‌تان چیست؟ منظورم این است که آیا دوباره برای تلویزیون و شبکه نمایش خانگی سریال می‌سازید یا به سینما باز می‌گردید و فیلم بعدی‌تان را خواهید ساخت؟
واقیتش این است که من برای سریال ساخته نشده‌ام و روحیه‌ام در واقع روحیه پذیرش نظارت‌ها در هنگام تولید محصول نیست. من باید محصولم را تولید کنم و بعد نظارت شود و در حین تولید وقتی نظارت می‌شود، مسیرم را گم می‌کنم. تصمیم ساخت سریال را ندارم مگر این که کمدی نباشد و اگر کار کنم سریالی با تعداد قسمت‌های کم و غیرکمدی است. از سویی هم کار طنز خیلی سخت است و در کار داستانی ملودرام، درام، تاریخی یا عاشقانه شما با ضعف و قوت‌های خاصی می‌توانید مخاطبان خوبی داشته باشید. بیشتر برای سینما فیلم می‌سازم و اکنون برنامه‌ریزی می‌کنم تا یکی، ۲ کاری را که در دست دارم، یکی را تا پایان سال و دیگری را در سال آینده بسازم.
- حرف پایانی‌تان با خوانندگان فیلیموشات؟
امیدوارم مردم لحظه لحظه‌شان شاد و کار برایشان تفریح باشد. توصیه می‌کنم به فضای رسانه‌ای که حملات روانی به مردم می‌شود، توجه نکنند و به آینده امیدوار باشند. با شرایط سخت باید مبارزه کرد و دلتان را خوش کنید که مبارزه خودش لذتبخش است.
فیلم نامه خوبه جالبه کارگردانی زیاد به دل نیست