حقایق خواندنی فیلم دلیجان
۱۰ فوریه هشتاد و سومین سالگرد اکران اولین فیلم مشترک جان فورد و جان وین است
ژانر وسترن، مهمترین سهم آمریکا در سینما، در سال ۱۹۰۳ با فیلم سرقت بزرگ قطار اثر ادوین اس. پورتر معرفی شد و تا اواخر دهه ۶۰ هم یکی از محبوب ترین ژانرها باقی ماند. مضامین مردان اخلاقی درستکار که عدالت را اجرا میکنند و مسیر مرزهای آمریکا را هموار میکنند، به شدت در بین مخاطبان طنین انداز شد و تأثیر عمیقی داشت. با این حال، هیچ کس به اندازه کارگردان تحسین شده، جان فورد در تحقق ژانر وسترن سهیم نبود. چرا که خیلیها معتقدند فورد با ساخت فیلم دلیجان در ۱۹۳۹ این ژانر در حال مرگ را به مظهر سینمای آمریکا تبدیل کرد. مردی که آنقدر با این ژانر مرتبط بود، که یک بار خود را اینگونه معرفی کرد: «اسم من جان فورد است. من وسترن میسازم.» در سالگرد اکران این فیلم تماشایی و مهم، حقایق و حواشی آن را مرور کردهایم.
۲۰ نمونه از بهترین فیلمهای وسترن
اولین وسترن مصوت فورد از هر نظر انقلابی بود. کلیشهها را به چالش کشید و در عین حال قراردادهای ژانر را رد کرد. او برخلاف جریان پیش میرفت و کارش را متفاوت از آنچه انتظار میرفت انجام میداد. این ویژگی بارز فورد چیزی است که به فیلم دلیجان اجازه داد تا وسترن را دوباره تقویت کند، استانداردها و ایدهآلهای جدیدی را تعیین کند و جایگاه خود را به عنوان اولین نمونه این ژانر تثبیت کند.
فیلم دلیجان اولین فیلم وسترنی بود که جان فورد دره یادبود را در جنوب غربی آمریکا در مرز آریزونا-یوتا به عنوان لوکیشن فیلمبرداری انتخاب کرد. بعد از آن بیشتر فیلمهایش را درهمین مکان ساخت که در اغلب آنها جان وین نیز نقشآفرینی کرد.
دره یادبود به دلیل ماسه سنگهای باورنکردنیاش که ارتفاع آنها به هزار فوت میرسد، قابل توجه است. هری گولدینگ با درک اینکه مکان برای یک عکس غربی چقدر باشکوه خواهد بود به سراغ جان فورد رفت تا فیلم بعدی خود را در آنجا فیلمبرداری کند. فورد پس از پیشنمایش منظره از طریق تصاویری که گولدینگ با خود آورده بود، مطمئن بود که میخواهد از دلیجان در آنجا فیلمبرداری کند. برخی از انگیزههای آن دور بودن مکان بود.
جان فورد ابتدا از دیوید سلزنیک خواست که این فیلم را تهیه کند. سلزنیک هم تمایل داشت، اما به شرطی که بتواند گری کوپر را در نقش رینگو کید و مارلین دیتریش در نقش دالاس داشته باشد. والتر وانگر، تهیه کننده هم گری کوپر را برای نقش رینگو میخواست، اما دستمزد کوپر خیلی زیاد بود. قبل از اینکه جان فورد به آرزویش برسد و جان وین را انتخاب کند، بروس کابوت آزمایش ناموفقی برای آن انجام داد. جوئل مک کریا و ارول فلین هم نقش بچه رینگو را رد کردند و همه چیز دست به دست هم داد تا جان وین این نقش را بازی کند.
- بودجه این فیلم در ابتدا ۳۹۲ هزار دلار بود، اما هزینه ساخت آن بیش از۵۰۰ هزار دلار شد. فروش خوبی که داشت جبران این عدم همخوانی را کرد. دلیجان تا پایان سال ۱۹۳۹ نزدیک به یک میلیون دلار فروخت و بیشترین سود را در میان تولیدات والتر وانگر تا آن تاریخ به دست آورد.
- کلاهی که جان وین در فیلم بر سر دارد مال خودش است. او قبل از بازنشستگی پس از ریو براوو هاوارد هاکس، آن را در بسیاری از وسترنها در طول دو دهه بعد هم میپوشید. بعدها این کلاه زیر شیشه در منزل وی به نمایش گذاشته شد.
- در سال ۱۹۹۵، این فیلم توسط کتابخانه کنگره ایالات متحده «از نظر فرهنگی، تاریخی یا زیبایی شناختی» مهم شناخته شد و برای نگهداری در فهرست ملی فیلم آنها انتخاب شد.
- اورسون ولز درباره دلیجان گفته: دلیجان کتاب درسی کاملی برای فیلمسازی است و ادعا کردهاست که این فیلم را بیش از ۴۰ بار در هنگام آماده سازی برای ساخت همشهری کین تماشا کردهاست.
- سرخپوستان محلی ناواهو نقش آپاچیها را در فیلم بازی میکردند. تولید این فیلم یک تقویت اقتصادی بزرگ برای جمعیت فقیر محلی بود و به صدها نفر از مردم محلی به عنوان افراد اضافی و دستاندر کار شغل داد.
- جان فورد ابتدا میخواست «وارد باند» نقش باک راننده صحنه را بازی کند، اما وقتی متوجه شد که باند نمیتواند آن کالسکه را براند و زمان کافی برای آموزش به او وجود ندارد، نقش را به اندی دیوین سپرد.
- هاستین تسو، یکی از محلیهای آنجا، به جان فورد قول دقیقی از تشکیل ابرهای مورد نظر او را داد. و در عمل هم موقع کار این ابرها به درستی ظاهر شدند.
- بیشتر بازیگران دلیجان قرضی بودند. اندی دیوین از یونیورسال، جان کارادین از فاکس قرن بیستم و جان وین از ریپابلیک قرض گرفته شده بودند.
- جان فورد از روشی که یاکیما کانوت مشکل تیراندازی ایمن از رودخانه کالسکه را حل کرد به قدری راضی بود که به یاکیما در ساختن تمام بدلکاریهای فیلم فرصت داد.
- لوئیز پلات، در نامهای که تجربه ساخت این فیلم را بازگو میکند، از جان فورد در مورد آینده جان وین در فیلم نقل قول کرد: «او بزرگترین ستاره تاریخ خواهد بود، زیرا او انسان کاملی است.»
- دلیجان هشتادمین فیلم جان وین بود و اولین فیلم از ۳ فیلمی است که در آن با کلر ترور به عنوان پارتنرعاشق کنار هم قرار گرفتهاند.
- جان فورد به قدری مکان دره یادبود را دوست داشت که سه بار در واقعیت با دلیجان این راه را طی کرد و به آنجا رفت.
- در سال ۱۹۳۹ که دلیجان ساخته شد، کلر ترور بزرگترین ستاره فیلم بود و بالاترین دستمزد را دریافت کرد.
- دستمزد جان وین بهطور قابلتوجهی کمتر از همه همبازیهایش بهجز جان کارادین بود.
خط داستانی دلیجان
یک سفر ساده با کالسکه با این واقعیت که جرونیمو در تنگنا در منطقه قرار دارد، پیچیده است. مسافران این دلیجان عبارتند از یک دکتر مست، دو زن، یک مدیر بانک که با پول مشتری خود پرواز کرده است، و رینگو کید معروف و دیگران.
- کارگردان: جان فورد
- نویسنده: دادلی نیکولز
- براساس: داستان کوتاهی از ارنسن هایکاکس
- کلر تراور در نقش دالاس
- جان وین در نقش رینگو کید
- اندی دوین در نقش باک
- جان کارادین در نقش هتفیلد
- ژانر : وسترن
- تاریخ انتشار: ۲ فوریه ۱۹۳۹ در لس آنجلس
- محصول کشور: آمریکا
- زبان: انگلیسی
- کمپانی فیلمساری: والتر وانگر
- زمان فیلم: یک ساعت ۳۶ دقیقه