کاریکاتور گلادیاتور
فیلم آخرین دوئل ساخته تازه ردیلی اسکات اثری کاملا مد روز است بر بستری از رخدادهای تاریخی و صحنه‌پردازی‌های باشکوه نبرد و دوئل که از حیث فضا و شمایل صحنه‌های نبرد کاملا یادآور گلادیاتور ساخته شهیر این کارگردان است. سوال اینجاست که آیا این فیلم همان توان و قوامی که گلادیاتور داشت را داراست؟ پاسخ منفی است. آیا فیلم متوسط و معمولی‌ای ساخته شده است؟ پاسخ مثبت است. فیلم آخرین دوئل تمام ملزومات یک فیلم قوام‌یافته و ماندگار را دارد به جز فیلمنامه. بر کسی پوشیده نیست که فیلمنامه استخوان‌بندی اصلی اثر را شکل می‌دهد و فقدانش تمام داشته‌های فیلم را به خطر می‌اندازد.
فیلم یک بن افلک با سر و شکل تازه و اجرای به‌اندازه دارد، یک مت دمون که در نقشی درست انتخاب شده و تمام سردی و نچسب بودن ذاتی‌اش به کار نقش آمده است و البته یک «آدام درایور» خوب و پخته دارد و همزمان یک جودی کامر باورپذیر و همراهی‌برانگیز. در کنار این همه سر شکل اجرایی اثر از نظر رنگ و نور و فیلمبرداری و طراحی صحنه و کارگردانی قابل قبول است اما در بخش فیلمنامه‌نویسی و داستان‌گویی سراسر شعار است و درشت‌گویی و با هدف باب میل مخاطب روز بودن و در جشنواره‌ها مقبول افتادن ساخته شده است.
آخرین دوئل داستانش را حول ماجرای مردسالاری و باور غلط جنس دوم بودن زن قرار داده است. اصل ماجرا معطوف به طرح این سوالت است که زن کالاست؟ زن با سایر دارایی‌های یک مرد چه تفاوت‌هایی دارد؟ زن‌ها چه میزان حق دارند و باور که می‌توانند از حقوق خودشان دفاع کنند؟ اصولا سیطره مردان بر زنان تماما به واسطه رفتار مردان رقم خورده یا پذیرش زنان برای جنس دوم بودن به این ماجرا بیشتر دامن زده است؟
این ویژگی آخر به خودی خود ایراد محسوب نمی‌شود و هر فیلمی احتمالا بیشترین میزان مخاطب و بالاترین افتخارآفرینی در جشنواره‌ها را آرزو دارد، اما این همه نباید به قیمت غفلت از نگارش فیلمنامه‌ای در خور و داستان‌گو که دور است از شعارزدگی و درشت‌گویی تمام شود.
فیلم آخرین دوئل داستانش را حول ماجرای مردسالاری و باور غلط جنس دوم بودن زن قرار داده است. اصل ماجرا معطوف به طرح این سوالت است که زن کالاست؟ زن با سایر دارایی‌های یک مرد چه تفاوت‌هایی دارد؟ زن‌ها چه میزان حق دارند و باور که می‌توانند از حقوق خودشان دفاع کنند؟ اصولا سیطره مردان بر زنان تماما به واسطه رفتار مردان رقم خورده یا پذیرش زنان برای جنس دوم بودن به این ماجرا بیشتر دامن زده است؟ این همه دغدغه‌های هر انسان آزاده‌ای محسوب می‌شود اما وقتی سراغ از سینما می‌گیریم، ابتدا باید فیلم تماشا کنیم و سرگرم شویم و بعد سراع مفاهیم و مضامین برویم.
فیلم آخرین دوئل بر پایه جنگ قدرت میان دو مرد یعنی ژاک (با بازی آدام درایور) و ژان (با بازی مت دمون) شکل گرفته. ۲ سردار جنگ‌آور که در ابتدا با هم دوستند اما بعدتر بر سر کسب مقامی والاتر درگیر رقابت می‌شوند و در این میان ژاک در تلاش است نه تنها پست و منصب بلکه داریی‌های ژان را از چنگ او در بیاورد. از سوی دیگر ژان در تلاش است تا انتقامی سخت از ژاک بگیرد. در این میان همسر ژان دختری است زیبا و متمول که ژاک به او هم چشم طمع دارد…
کلیت فیلم بر مبنای دعوای قدرت و ثروت میان ۲ مرد است که زن را هم به مثابه دارایی و مایملک می‌بینند و نه انسان. نکته تلخ‌تر ماجرا آنجاست که «مارگارت» تنها زنی تحصیلکرده و اهل مطالعه است که حس می‌کند حق آنسان بودن دارد. در کنار او تمام زنان در تمام طبقات اجتماعی بر این باور نیستند که می‌توانند از حیثیت و حقوق شان دفاع کنند. کلیت فیلم بر اساس ۳ روایت از سه منظر یعنی نظرگاه ژان، ژاک و مارگارت به شکلی اپیزودیک تصویر می‌شود.
نکته اما اینجاست که فضای کلی فیلم کاملا ۲ قطبی و صفر و یکی ترسیم شده است. مردان در تمام سطوح بی‌خرد، منفعت‌طلب، نادان، بی‌درایت، سودجو، نادان و حتی ابله تصویر شدهاند و زنان همگی مظلوم و مطیع اما همزمان باهوش‌تر و با ذکاوت‌تر از مردان تصویر شدهاند. در کنار اینکه این دو شکل از شخصیت که نگاه جنسیت زده دارد با چاشنی عدم شخصیت‌پردازی و حرکت به عمق به جای حرکت در سطح حال و روز بدتری پیدا کرده‌اند. در این شرایط اغلب شخصیت‌ها کاملا باسمه‌ای و تیپیکال و نمایشی ترسیم شدهاند. حتی پرداختن به هسته اصلی داستان یعنی تجاوز هم به شکلی کلی و درشت مطرح شده و مناسبات و مقدمات وقوع چنین موقعیتی چندان پرداخت نشده است.
گویی بنا بوده یک تجاوز و بعد عواقب بیرونی آن مطرح شود تا مضمون مد روز فیلم کاملا عریان و عیان و نخراشیده فهم شود. در نهایت تمام داشته‌های فیلم در سبد دوئل نهایی و هیجان و شکوه بصری آن قرار داده است. فصلی از فیلم که با شکوه است اما عقبه‌ای نه چندان پر و پیمانی در فیلم و فیلمنامه ندارد. گویی همه چیز به شکلی رو و زورکی چیده شده تا سکانس نهایی فیلم توجیه شود.
فیلم آخرین دوئل حتما ارزش تماشای یکباره را دارد از یک طرف برای اینکه بدانیم کارگردان «گلادیاتور» و «مریخی» در اثر تازه‌اش چه کرده و از طرف دیگر محض سرگرمی و هیجانی سطحی، ورنه فیلم قطعا اثر ماندگاری نخواهد بود.
