اکران آنلاین فیلم «طلا» آخرین ساخته پرویز شهبازی؛ تصویری واقعی از بحران یک نسل
با ادامه پیدا کردن طرح اکران آنلاین فیلم‌های سینمای ایران، این‌بار نوبت به نمایش فیلم «طلا» در سینمای آنلاین فیلیمو رسیده است.
با ادامه پیدا کردن طرح اکران آنلاین فیلم‌های سینمای ایران، این‌بار نوبت به نمایش یکی از آثار تحسین‌شده در سی‌و‌هفتمین جشنواره فیلم فجر در سینمای آنلاین فیلیمو رسیده است؛ فیلمی که پیش‌تر با واکنش مثبت از سوی اکثر منتقدان نیز مواجه شده: اکران آنلاین فیلم «طلا» آخرین ساخته پرویز شهبازی که آثار مهمی چون «نفس عمیق»، «عیار ۱۴»، «دربند» و «مالاریا» را در کارنامه دارد. در فیلیمو شات به بررسی فیلمی پرداخته‌ایم که در عین اجرای جذاب و حساب‌شده، تصویری واقعی از جامعه امروز ایران و یک نسل بحران‌زده به نمایش می‌گذارد.
چهار جوان می‌خواهند در تهران سوپ‌فروشی بزنند؛ این تک‌خطِ به‌ظاهر بی‌کشمکش، نقطه‌عطف جدیدترین فیلم پرویز شهبازی است. تو به‌عنوان یک جوان ایرانی در تهرانِ امروز فقط کافی است بخواهی یک سوپ‌فروشی بزنی و آن‌وقت با چنان حجمی از مشکلاتِ دانسته و ندانسته مواجه می‌شوی که نتیجه‌اش می‌شود یک فیلم پرهیجان و درگیرکننده مانند «طلا».
شهبازی دو دهه است که ثابت کرده نبض تفکر جوان‌های کلان‌شهری ایران را زیر انگشت ذهنش دارد و در شرایطی که دیگران در سینمای ایران مشغول پرداختن به بحران‌های ظاهراً “بغرنج” شخصیت‌های میانسال در این دو دهه بوده‌اند (که نمونه درخشانش فیلم‌های اصغر فرهادی است)، شهبازی قصه‌هایش را بر دغدغه‌های جوان‌هایی سوار کرده که سهم بسیار کمی از این سینما دارند. اینکه چرا کمتر پیش می‌آید تصویری واقعی از نوجوان‌ها و جوان‌های ایران بر پرده سینما ببینیم، بحثی است جدا (سانسور مظاهر سبک زندگی این نسل، شناخت کم فیلمسازان از جوان‌ها و گاهی از فنّ سینما)، اما آنچه بحث را به «طلا» گره می‌زند، بازگشت فیلمسازی است که با «نفس عمیق» جای پایش را در سینمای ایران و همین‌طور ذهن جوان‌های متولد دهه شصت محکم کرد و حالا بعد از حدود ۲۰ سال، دوباره با فیلمی برگشته است که چهار جوان ایرانی “واقعی” را به تصویر می‌کشد؛ این واقعی یعنی «وابسته به واقعیت امروز ایران»، یعنی جوان‌هایی که پول دارند اما عملاً پول ندارند، جاه‌طلبند اما مجال جاه‌طلبی نمی‌بینند، برای بقای آرزوهایشان می‌جنگند اما نه بقایشان برای کسی مهم است نه جنگیدنشان، نه آرزوهایشان. شاید به همین خاطر است که وقتی به‌عنوان جوانی ایرانی «طلا» را می‌بینید گره‌ای به گلویتان می‌افتد و بغضی فروخورده سر باز میکند که هرگز به فریاد تبدیل نشده و حالا آن فریاد را شهبازی و شخصیت‌هایش به جای تو می‌کشند.
«طلا»ی شهبازی اگر درباره چهار جوان ایرانی حرف می‌زند این را هم بلد است که “چطور” قصه این جوان‌ها را روایت کند. شاید این چگونگی در روایت قصه است که در این دو دهه، حساب شهبازی را از خیل فیلمسازانِ به‌اصطلاح «اجتماعی» ایران جدا کرده. شهبازی، خودش فیلمنامه آثارش را می‌نویسد و از معدود «کارگردان-فیلمنامه‌نویس»های ایران است که توهم فیلمنامه‌نویس بودن به صِرف کارگردان بودن ندارد و حقیقتاً فیلمنامه‌نویس متبحری است. نیمه اول «طلا» نشانه‌ای واضح از این تبحر است. معرفی جوان‌ها و نوع رابطه‌شان با همدیگر، پیشبرد قصه تلاش جمعی برای افتتاح سوپ‌فروشی و نوع دیالوگ‌نویسی در صحنه‌هایی مانند صحنه دریافت وام و صحنه دریافت امضا از کارمندهای اداره دولتی به بهترین شکل انجام شده‌است. فیلمنامه «طلا» یک پرده اولِ درجه‌یک داشته و احتمالاً همین موضوع در کنار سابقه درخشانش باعث شده است رامبد جوان به‌عنوان تهیه‌کننده پشت این فیلم بایستد. و احتمالاً همین دو دلیل باعث شده است شهبازی بتواند چهار نقش اصلی‌اش را به هومن سیدی، طناز طباطبایی، نگار جواهریان و مهرداد صدیقیان بسپرد و چهار جوان متفاوت با آن‌ها بسازد که نه نماینده قشرهای مختلف بلکه فقط نماینده “خود”شان هستند؛ چهار جوان منحصربه‌فرد که قرار نیست مانند بسیاری از جوان‌های دیگر در فیلم‌های ایرانی، کارکردی نمادین داشته باشند و در نگاهی شبه‌مارکسیستی، هر کدام نماینده یک طبقه باشند. جوان‌های فیلم‌های شهبازی با خصوصیات شخصی‌شان تعریف می‌شوند نه خصوصیات اجتماعی‌شان؛ به یاد بیاورید پسر جوان ظاهراً پولدار «نفس عمیق» را یا دختر شهرستانی «دربند» را یا حالا همین پدر جوانی که نقشش را هومن سیدی در فیلم «طلا» بازی میکند. شخصیت‌های فیلم‌های شهبازی در یاد می‌مانند چون نماینده و نماد و کلیشه‌ای نیستند؛ بلکه انسان‌هایی با نقاط قوت و ضعف مشخص‌اند که یا نمی‌دانند هدف زندگی‌شان چیست یا اسیر آدم‌های بی‌هدف می‌شوند.
این نقاط قوت در فیلمنامه و شخصیت‌پردازی را اگر در کنار کارگردانی یکدست و تدوین سروشکل‌دار فیلم «طلا» بگذارید، چشم‌پوشی از نقاط ضعفی مانند پرده دوم فیلمنامه، سیر حرکت ناتمام دوتا از شخصیت‌ها و اجرای متوسط بعضی از صحنه‌ها مثل صحنه پایانی، کار سختی نیست. «طلا» فیلم امروز است؛ کسی نمی‌داند چند دهه بعد آدم‌ها چه نظری نسبت به آن خواهند داشت اما در آخرین سال از قرن چهاردهم خورشیدی و در سینمای خنثی و سانسورزده این روزهای ما، «طلا» غنیمت است.
اکران اینترنتی فیلم «طلا» آخرین ساخته پرویز شهبازی به تهیه‌کنندگی محمد شایسته و رامبد جوان، با نقش‌آفرینی هومن سیدی، طناز طباطبایی، نگار جواهریان و مهرداد صدیقیان از چهارشنبه دهم اردیبهشت بر روی فیلیمو آغاز می‌شود.
البته طلا سبک زندگی و دغدغه های برخی از جوانان دهه شصت و هفتاد را بیان میکند نه همه را؛ چون سبک زندگی انسانها با هم متفاوت است؛ خیلی از جوانان امروزی هنوز به ازدواج و دوستی با جنس مخالف بدون اطلاع خانواده تن نمیدهند.
سلام.
ممنون بابت نوشته ی خوبتون.
نکته ای در نوشتتون هست که فکر میکنم نیاز به اصلاح داره و اون اینکه هومن سیدی در طلا عموی طلاست نه پدرش.البته اگر منظورتون از پدر جوان اشاره به فرزند به دنیا نیومدش هم باشه اون اصلا نمی دونست که داره پدر میشه.