به اندازه کافی بامزه و سرگرم‌کننده
«دور دنیا در ۸۰ روز» جدیدترین اقتباس از رمان محبوب نویسنده فرانسوی ژول ورن، به همین نام است که اولین بار در سال ۱۸۷۲ منتشر شد. این فیلم انیمیشن، محصول مشترک فرانسه و بلژیک، را ساموئل تورنو کارگردانی کرده است که بیش از ۲ دهه فعالیت کرده ولی این اولین انیمیشن بلند او به شمار می‌رود. البته تورنو در جوایز آکادمی سال ۲۰۰۸ برای انیمیشن کوتاه «حتی کبوترها هم به بهشت می‌روند» (Même les Pigeons Vont au Paradis) نامزد دریافت جایزه اسکار شد. «دور دنیا در هشتاد روز» هم که در جوایز لومیر ۲۰۲۲ نامزد دریافت جایزه بهترین انیمیشن بود، با ۱۶۹۲۳ نقاشی (و شاید حتی بیش‌تر) ساخته شده و جهان داستانی‌اش را ۳۱ گونه جانوری و ۳۴ دکور، چنین بامزه و جذاب کرده‌اند.
خلاصه داستان انیمیشن دور دنیا در ۸۰ روز
پاسه‌پارتو یک میمون کم‌سن‌وسال اما درس‌خوان است در انیمیشن دور دنیا در ۸۰ روز که در رویای سیاحت و کاوش جهان به‌سر می‌برد؛ اما مادر بیش از حد مراقب او، می‌خواهد وی را در خانه نگه دارد تا در امان باشد. وقتی او با فیلیس قورباغه که هنرمند-شیاد خوش‌صحبتی است آشنا می‌شود، ناگهان خودش را در میان یک شرط‌بندی میلیون‌دلاری می‌بیند با ایده سفر به دور جهان در ۸۰ روز و ثبت رکوردی جدید.
بهترین انیمیشن های جهان تا ۲۰۲۲
فهرست عوامل و بازیگران
کارگردان: ساموئل تورنو، فیلمنامه‌نویسان: دیوید میشل و جری اِسوالو با همکاری دِرِک درِسلِر، تدوین: بِنژامَن ماسوبره، آهنگساز: نوربِر ژیلبِر، صداپیشگان نسخه فرانسوی: فیلیس (دامیان فرِت)، پاسه‌پارتو (ژولیان کرامپو)، اودا (کایسی چِیس) و…
منتقدان درباره دور دنیا در ۸۰ روز چه گفته‌اند؟
گاردین | امتیاز ۶۰ از ۱۰۰
لِزلی فلپرین | با در نظر گرفتن اقتباس‌های سینمایی پرشماری که از داستان ماجراجویانه سده نوزدهم ژول ورن صورت گرفته است، شاید این سؤال برای شما مطرح شود که چرا گروه تولید فرانسوی-بلژیکی این نسخه، احساس نیاز به ساخت و افزودن اقتباسی تازه به این مجموعه کرده‌اند. خب، جواب چندان دشوار نیست و از همان ظاهر انیمیشن «دور دنیا در هشتاد روز» می‌توان به پاسخ رسید: پیش از این یک نسخه انیمیشنی وجود نداشت که شخصیت‌های اصلی آن، یک قورباغه و میمون باشند؛ جانورانی که در ضمن، ساکن یک جزیره هستند که بیش‌تر جمعیت آن را میگوها تشکیل می‌دهند!
اگر منصف باشیم، سخت می‌شود از این اقتباس مهرآمیز و خنده‌دار بی‌زار شد؛ اقتباسی که مملو از شخصیت‌های حیوانی است که ساده طراحی شده‌اند و ویژگی‌های اغراق‌شده‌ای دارند؛ به عنوان مثال، نسخه قورباغه فیلیس فاگ، پاهای خیلی بلندی دارد ولی این باعث نمی‌شود که او یک موج‌سوار درجه‌یک نباشد. وقتی فیلیس (که صداپیشه نسخه انگلیسی‌اش راب تینکلِر است) در ساحل خودنمایی می‌کند، یک بچه‌مدرسه‌ای که نوعی بوزینه است به نام پاسه‌پارتو (به‌نوعی همان پاسپورت!) در بهت و حیرت فرو می‌رود. این بچه که در آرزوی فرار از دست مادر بیش از حد مراقبش (مخلوقی که شگفت‌انگیز طراحی شده و هم مثل یک بانوی بورژوای محترم و باشکوه است و هم مثل یک بوزینه که رگه‌ای سفید در بین موهایش دیده می‌شود) با فیلیس پا به فرار می‌گذارد؛ آن هم زمانی که فیلیس چالش دور زدن «جهان»شان (که در پایان مشخص می‌شود فقط جزیره خود آن‌هاست) را در ۸۰ روز می‌پذیرد.
سفر دو شخصیت اصلی انیمیشن، به طور اجتناب‌ناپذیری شامل دیدن مکان‌های زیاد و متفاوتی می‌شود که هر یک بر اساس قراردادها و قالب‌های فرهنگی آشنا شکل گرفته‌اند؛ اما موضوع مهم این است که هیچ‌یک از آن‌ها، بار منفی یا تحقیرآمیزی ندارند. ترکیب رنگ‌های فیلم در طول داستان، به شکل غافلگیرکننده‌ای برای این نوع از کارتون‌های کودکانه، زیرکانه به نظر می‌رسد؛ انیمیشن با گستره‌ای از رنگ‌های گرفته و خفه شروع می‌شود که به‌تدریج و با پیشرفت داستان، روشن‌تر می‌شوند؛ اما نه به‌قدری زننده که به قرنیه‌های در حال رشد تماشاگران کم‌سن‌وسال خود آسیبی بزنند. ناراحت‌کننده است که در صحنه‌های سفر دریایی، آب که همیشه ساخت نسخه انیمیشنی آن کاری سخت و دشواری بوده است، تقریباً مثل ژله دیده می‌شود. با وجود این، مشکل اصلی فیلم، کمبود بودجه تولید و به‌کارگیری نیروهای ارزان‌قیمت است که از جذابیت «دور دنیا…» کاسته و آن را تا سطح فیلمی تقریباً معمولی پایین آورده است.
سینه‌راما فیلم | امتیاز ۶۰ از ۱۰۰
نیل بِیکر | آن‌هایی که سن‌وسال‌شان می‌خورد احتمالاً یک سریال ماجراجویانه انیمیشن را از اوایل دهه ۱۹۹۰ به خاطر می‌آورند که شبکه «بی‌بی‌سی بچه‌ها» پخش می‌کرد؛ مجموعه‌ای که یک موسیقی جذاب داشت با یک ترکیب رنگی متنوع و کلی مجری از حیوانات که نقش‌های اصلی را بر عهده داشتند؛ و اتفاقاً اسمش «دور دنیا در هشتاد روز با ویلی فاگ» بود؛ نسخه‌ای متفاوت از رمان کلاسیک ژول ورن که در آن، یک شیر و یک گربه نقش‌های اصلی را در محصولی اسپانیایی-ژاپنی ایفا می‌کردند که به انگلیسی دوبله شده بود. در نتیجه، این فیلم فرانسوی، نخستین اقتباس انیمیشن از کتاب محبوب ژول ورن نیست و سال‌ها پیش از این، «دور دنیا…» صاحب اولین نسخه انیمیشنی خود شده بود که اتفاقاً آن هم در قلمروی حیوانات می‌گذشت.
این‌جا فیلیس فاگ، یک قورباغه بزرگ‌شده‌ی کف خیابان است که هر جا می‌رود انگار شادی را همراه خود می‌برد. پاسه‌پارتو همراه او در سفر بزرگش است، بوزینه‌ای مشتاق که می‌خواهد رشته‌های علاقه افراطی مادرش را قطع کند. این دو بر خلاف کتاب، خودشان را در ماجرایی می‌بینند که به‌واسطه‌اش یکی از دست رییس‌پلیس محلی – که یک موش است – می‌گریزد و دیگری از دست مادرش.
سفر شخصیت‌های اصلی، سرگرم‌کننده و رنگارنگ و درگیرکننده است و شوخ‌طبعی فیلم، می‌تواند برای گروه‌های مختلف سنی جذابیت داشته باشد. در واقع سخت می‌شود چیزی دوست‌نداشتنی را در این انیمیشن ماجراجویانه پیدا کرد. با وجود این، «دور دنیا…» ایده‌ی جدید و خاصی هم ندارد بجز ترکیبی که از انیمیشن دوبعدی و سه‌بعدی برای ساخت آن در نظر گرفته شده است. شوخی‌ها استاندارد هستند و سفر خودیابی و اثبات رفاقت، طبق قراردادها پیش می‌رود؛ اما آشکار است که گروه تولید فرانسوی-بلژیکی فیلم واقف بوده که فیلم‌نامه‌ی سبک و سرزنده‌شان، بر اساس کلیشه‌های جواب‌پس‌داده شکل گرفته است و پیش می‌رود؛ و با اینکه فیلم، گاهی وقت‌ها کمی جذابیتش را از دست می‌دهد و یکنواخت به نظر می‌رسد، داستان به‌قدری کشش و گرما دارد که حتی جانِ سردترین تماشاگرانش را هم گرم کند!
انیمیشن دور دنیا در ۸۰ روز کار جدیدی در عرصه انیمیشن‌سازی انجام نداده است و در رتبه خاصی از این صنعت هم قرار نمی‌گیرد اما به اندازه کافی شوخی و گرما دارد که یک اثر سرگرم‌کننده به حساب بیاید؛ و با اینکه شاید خیال‌انگیز نباشد اما برای ۸۲ دقیقه، تماشاگرش را از دنیای واقعی دور می‌کند و تجربه‌ای مفرح را برایش رقم می‌زند؛ و البته که ما باید با دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم چنین روبه‌رو شویم چون همه ما به گریز از واقعیت، خنده و بی‌آلایشی در زندگی‌های خود نیاز داریم.
شَدوآن‌دِوال | امتیاز ۶۰ از ۱۰۰
ریچ کلاین | این اقتباس نامتعارف از اثر کلاسیک ژول ورن، آشکارا برای کودکان ساخته شده است اما به اندازه‌ای هم شوخی دیوانه‌وار دارد که تماشاگران بزرگ‌تر نیز با آن سرگرم شوند. کیفیت تصویرسازی‌ها بالای متوسط است و شخصیت‌های کوچولوی داستان، به گونه لذت‌بخشی غیرعادی‌اند. به‌علاوه، سادگی این انیمیشن، نیروبخش است و چون فیلم هرگز تلاش نمی‌کند کار عمیق یا پیچیده‌ای انجام بدهد، احتمالاً برای بچه‌های کم‌سن‌وسال، تجربه دیدنی‌تر و لذت‌بخش‌تری هم باشد.
کمدی بزن‌بکوب (اسلپ‌استیک) افسارگسیخته و چرند فیلم، بار پویایی این انیمیشن را به دوش می‌کشد و داستان را پیش می‌برد. ارجاع به دیگر فیلم‌های محبوب نیز در گوشه و کنار این نسخه از «دور دنیا…» دیده می‌شود، مثل دارودسته عقرب‌ها در صحرا که به سبک فیلم‌های «مد مکس» (Mad Max) طراحی شده‌اند. جان‌بخشی شخصیت‌ها و کار صداپیشگان آن‌ها نیز سرگرم‌کننده است و شخصیت‌های بزرگی را خلق کرده که برخی سفرهای ماجراجویانه آن‌ها به شکل غافلگیرکننده‌ای درگیرکننده است. دو شخصیت اصلی فیلم نیز زوج سرزنده‌ای از کار درآمده‌اند.
درست است که فیلمنامه انیمیشن دور دنیا در ۸۰ روز ما را با یک دزد همراه و همدل می‌کند اما مضامین لذت‌بخشی را هم در بر می‌گیرد که همه چیز را سرپا نگه می‌دارند، از جمله پیام‌های ساده‌ای درباره اهمیت کنجکاوی، تحصیل و صداقت. «دور دنیا…» از هیچ جهت فیلم عمیق و غنی‌ای نیست اما به اندازه کافی بامزه و سرگرم‌کننده است.
