استقبال از نسخه سیاه و سفید کوچه کابوس
نویسنده و کارشناس تحلیل گیشه در سایت «ایندی‌وایر»، در این مقاله به چرایی تصمیم هوشمندانه پخش‌کنندگان جدیدترین اثر گیرمو دل تورو با نام «کوچه کابوس» پرداخته است که پس از فروشی کم‌تر از ده میلیون دلار، نسخه متفاوتی از فیلم را به صورت گسترده در سینماهای امریکای شمالی اکران کردند که تا حدودی مورد استقبال تماشاگران قرار گرفت.
فرار از کابوس با نسخه سیاهوسفید؟
فیلم کوچه کابوس Nightmare Alley یا گذرگاه کابوس که از هفدهم دسامبر ۲۰۲۱ (۲۶ آذر) در سینماهای امریکای شمالی اکران شده، پس از حدود یک ماه و نیم و شکست در گیشه، از اواخر ژانویه ۲۰۲۲ (اوایل بهمن) تعداد سینماهایش به ۱۱۰۰ سالن افزایش یافت! (فیلم کارش را با اکران در ۲۱۴۵ سالن شروع کرده بود و به‌تدریج به ۳۹۰ سالن کاهش پیدا کرده بود) البته با این تفاوت که این بار ۹۰۰ سینما، نسخه سیاهوسفید فیلم را اکران کردند؛ نسخه‌ای که پس از استقبال تماشاگران لس‌آنجلسی و نیویورکی در چند نمایش، و پس از شکست نسخه رنگی که پس از ۵ هفته اکران کم‌تر از ۱۰ میلیون دلار فروخته بود، به صورت گسترده در سینماها عرضه شد.
نقد یحیی نطنزی بر فیلم گذرگاه کابوس
نمایش نسخه سیاهوسفید شامل سانس‌هایی با ظرفیت کامل هم می‌شد که گیرمو دل تورو و بازیگر اصلی فیلم یعنی بردلی کوپر در آن‌ها حاضر شدند. وجود چنین نسخه‌ای از فیلم، نخستین بار در گفت‌وگوی کارگردان با اریک کوهن در «ایندی‌وایر» (که بخشی از سری ویدیوهای ویژه فصل جوایز بود) برملا شد. دل تورو در این باره به رسانه‌ها توضیح داد که فیلمش را جوری نورپردازی کرده بود که انگار سیاهوسفید است، درست مثل فیلم نوآر اصلی کمپانی «فاکس قرن بیستم» با بازی تایرون پاور. پس به طور طبیعی امکان تهیه نسخه سیاهوسفید و نمایش آن از ابتدا وجود داشته است.
نسخه سیاهوسفید گذرگاه یا کوچه کابوس در حالی روی پرده سینماها رفته است که نسخه رنگی همچنان در حدود ۳۰۰ سالن به نمایش درمی‌آید (و البته بعضی سالن‌ها هر دو نسخه را نمایش می‌دهند). وقتی نمایش نسخه‌های سه‌بعدی و آی‌مکس یک فیلم را در نظر بگیریم می‌بینیم که اکران فرمت‌های متفاوت از یک فیلم، اتفاق غیرمعمولی نیست اما این احتمالاً اولین بار در تاریخ سینما است که همزمان نسخه‌های سیاهوسفید و رنگی فیلمی در سینماها روی پرده رفته است
نسخه سیاهوسفید با عنوان «کوچه کابوس: چشم‌اندازهای ظلمت و روشنایی» Nightmare Alley: Visions of Darkness and Light در حالی روی پرده سینماها رفته است که نسخه رنگی همچنان در حدود ۳۰۰ سالن به نمایش درمی‌آید (و البته بعضی سالن‌ها هر دو نسخه را نمایش می‌دهند). وقتی نمایش نسخه‌های سه‌بعدی و آی‌مکس یک فیلم را در نظر بگیریم می‌بینیم که اکران فرمت‌های متفاوت از یک فیلم، اتفاق غیرمعمولی نیست اما این احتمالاً اولین بار در تاریخ سینما است که همزمان نسخه‌های سیاهوسفید و رنگی فیلمی در سینماها روی پرده رفته است.
سابقه تاریخی و وضعیت گیشه در روزگار کرونا
در دهه‌های گذشته و زمانی که فرایند تهیه نسخه رنگی فیلم‌ها گران تمام می‌شد، بعضی فیلم‌ها به صورت رنگی فیلمبرداری می‌شدند ولی به صورت سیاهوسفید روی پرده سینماها می‌رفتند. به عنوان مثال، «گیدیئن از اسکاتلند یارد»/ Gideon of Scotland Yard با بازی جان وین و محصول ۱۹۵۸ که در انگلیس ساخته شد، در ایالات متحده با قالب ارزان‌تر یعنی سیاهوسفید اکران شد؛ بماند که آن زمان در پخش تلویزیونی هم کسانی که گیرنده سیاهوسفید داشتند، چاره‌ای جز دیدن فیلم به این صورت نداشتند.
علاوه بر این، اکران گسترده هر نسخه و فرمتی از فیلمی که در گیشه انتظارها را برآورده نکرده است، اتفاقی نیست که با عقل سلیم جور دربیاید ولی در این بازار، نشانه‌ای از این روزگار است یا به‌اصطلاح همان رسم زمانه. فیلم ابرقهرمانی «موربیوس» Morbius قرار بود اواخر ژانویه اکران شود (پس از چند تعویق در اکرانش) ولی کمپانی «سونی» یک بار دیگر نمایش عمومی‌اش را تا اول آوریل (دوازدهم فروردین) به تعویق انداخته است. به هر حال، همزمان با اکران نسخه سیاهوسفید «کوچه کابوس» هیچ اکران جدیدی هم در گیشه امریکای شمالی اتفاق نیفتاد و سه عنوان مهمی هم که از قبل در اکران بودند، کمی بیش از چهار میلیون دلار فروختند؛ و بیش‌تر فیلم‌های مهم فصل جوایز هم افزایش تعداد سینماهای‌شان را به پس از اعلام نامزدهای اسکار موکول کردند. در این شرایط، اکران فیلمی مثل «دختر پادشاه» The King’s Daughter با بازی پیئرس برازنِن – که سال ۲۰۱۵ فیلمبرداری و ساخته شده ولی اکران نشده بود – در بیش از ۲۱۰۰ سالن، فروشی ۷۲۳ هزار دلاری را برایش به همراه آورد که به معنی میانگین فروش ۳۳۳ دلار در هر سالن است!
طرفدار هر تمهید و ایده‌ای برای جذب سینماروها
با چنین رقم‌های فروشی، طبیعی و منطقی است که پخش‌کننده‌ها، نهایت تلاش خود را به کار بگیرند تا از فیلم‌سوزی جلوگیری کنند و نمایش عمومی فیلم‌های خود را به ماه‌های بعد موکول کنند. علاوه بر این، اعداد و آمار رند مثل همیشه توجه رسانه‌ها را به خود جلب می‌کنند؛ مثل اینکه «کوچه کابوس» با بودجه‌ای شصت میلیون دلاری تولید شد و در فروش داخلی سیصد هزار دلار کم‌تر از ده میلیون دلار فروش داشت. البته پیش‌بینی می‌شد که فیلم در جوایز آکادمی یا همان اسکار در رشته‌های فنی نامزدی‌هایی را کسب کند که این موضوع می‌توانست تا حدودی بر فروش فیلم در گیشه تاثیر بگذارد که باید دید این تاثیرگذاری تا چه میزان است.
اگر این سوال برای شما نیز مطرح شده است که ۹۰۰ سالن برای نمایش نسخه سیاهوسفید «کوچه کابوس» زیاد نیست؟ باید گفت که طبق اعلام کمپانی «سرچ‌لایت»، آن‌ها هم چنین فکری می‌کردند اما ظاهراً این تعداد سالنی است که پخش‌کننده در پاسخ به علاقه‌مندی سینمادارها به این فیلم اختصاص داده است. بنابراین می‌شود به این جمع‌بندی رسید که سینمادارها در این روزگار، از هر پتانسیل و ایده خاصی استقبال می‌کنند که بتواند هر تعداد سینمارویی را جذب سالن‌های تاریک سینما بکند!
اگر این سوال برای شما نیز مطرح شده است که ۹۰۰ سالن برای نمایش نسخه سیاهوسفید «کوچه کابوس» زیاد نیست؟ باید گفت که طبق اعلام کمپانی «سرچ‌لایت»، آن‌ها هم چنین فکری می‌کردند اما ظاهراً این تعداد سالنی است که پخش‌کننده در پاسخ به علاقه‌مندی سینمادارها به این فیلم اختصاص داده است. بنابراین می‌شود به این جمع‌بندی رسید که سینمادارها در این روزگار، از هر پتانسیل و ایده خاصی استقبال می‌کنند که بتواند هر تعداد سینمارویی را جذب سالن‌های تاریک سینما بکند!
کم‌وکیف فروش «کوچه کابوس» در گیشه
فیلم جدید دل تورو از نمایش‌های افتتاحیه‌اش در روز پنج‌شنبه به فروشی ۲۲۵ هزار دلاری رسید و در اولین روز اکران هم حدود یک میلیون و ۱۹۰ هزار دلار فروخت. این فروش افتتاحیه پایین که دست‌کم به دلیل ترکیب پرستاره بازیگران فیلم شامل بردلی کوپر، کیت بلانشت، رونی مارا، تونی کولت، ویلم دِفو، ریچارد جنکینز، ران پرلمن و دیوید استراترن خیلی عجیب بود، چنین تعبیر شد که فیلم مناسب تماشاگرانی از گروه‌های سنی بالاتر است که به دلیل شیوع کووید-نوزده و موج جدید ناشی از سویه اُمیکرون، از دیدن فیلم‌ها در سالن سینما اجتناب می‌کنند. دلیل دیگری که برای این شکست مورد اشاره قرار گرفت، اکران همزمان «اسپایدرمن: راهی به خانه نیست»/ Spider-Man: No Way Home اعلام شد که به پدیده اکران در روزگار کرونا بدل شد. در هر صورت، «کوچه کابوس» در پایان اولین آخرهفته نمایش عمومی‌اش به فروشی دو میلیون و هشتصد هزار دلاری رسید و در رتبه پنجم از جدول پرفروش‌های هفته جای گرفت. در این مدت ۵۶ درصد از تماشاگران فیلم را مردان تشکیل دادند و گروه سنی ۲۵ تا ۵۴ حدود ۵۵ درصد بلیت‌ها را خرید. ۶۳ درصد تماشاگران فیلم، سفیدپوست، ۱۱ درصد اسپانیولی یا از امریکای لاتین، ۹ درصد امریکایی‌های آفریقایی‌تبار و ۱۷ درصد آسیایی و از دیگر اقلیت‌های نژادی بودند. «کوچه کابوس» در هفته دوم اکرانش یک میلیون و دویست هزار دلار فروخت و در هفته سوم نمایش عمومی‌اش، اصلاً در میان ده فیلم پرفروش هفته جای نگرفت.
در این شرایط نامزدی فیلم در چهار رشته از جوایز اسکار (بهترین فیلم، فیلمبرداری، طراحی لباس و طراحی صحنه) در کنار عرضه نسخه سیاهوسفید که دلیل اصلی بود، باعث شد تا فروش فیلم در سینماهای امریکای شمالی تغییری محسوس (اما در نهایت نه‌چندان موثر) بکند و رقمی حدود یک‌ونیم میلیون دلار به فروش داخلی «کوچه کابوس» اضافه شود. این فیلم تا سیزدهم فوریه (۲۴ بهمن) بیش از یازده میلیون دلار در سینماهای امریکای شمالی و بیش از ۲۲ میلیون و پانصد هزار دلار در سینماهای سراسر جهان فروش کرده؛ و رقم فروش کل آن بیش از ۳۳ میلیون و پانصد هزار دلار شده است.
منبع: ایندی‌وایر – تام بروئگمان
