فیلم های ابرقهرمانی و اسکار؛ آیا ۲۰۲۰ سال شکسته شدن طلسم خواهد بود؟
آکادمی اسکار در سال ۲۰۰۹ مرتکب اشتباه بزرگی شد.
آکادمی اسکار در سال ۲۰۰۹ مرتکب اشتباه بزرگی شد. رقابت بر سر عنوان بهترین فیلم سال، بین فیلم‌هایی مانند «میلیونر زاغه‌نشین» از دنی بویل (که برنده جایزه هم شد) و «میلک» از گاس ون سنت بود که زندگی‌نامه یک فعال حقوق همجنسگرایان را روایت می‌کرد؛ اما در بین پنج نامزد نهایی، هیچ اثری از «شوالیه تاریکی» کریستوفر نولان نبود. این فیلم در چند رشته نامزد بود و هیث لجر هم پس از مرگش برنده جایزه شد اما با نهایت تاسف این فیلم موفق، از نظر داورها در جمع برترین فیلم‌های سال ۲۰۰۸ جایی نداشت که اشتباه بزرگی به نظر می‌رسد. آکادمی اسکار در واکنش به این موضوع، سنت ۶۴ ساله خود را تغییر داد و حداکثر تعداد فیلم‌هایی که می‌توانند نامزد نهایی عنوان بهترین فیلم سال شوند را به ۱۰ رساند تا به گفته رییس سابق آکادمی، سید گانیس، از حذف شدن فیلم‌های شایسته تقدیر جلوگیری شود. اما ماجرای فیلم های ابرقهرمانی و اسکار به کجا رسید؟
طی یک دهه بعد، تنها چند فیلم ابرقهرمانی توانسته‌اند در زمینه‌هایی غیر از موارد فنی، توجه داوران را به خود جلب کنند؛ درحالی‌که آثار این ژانر، به‌صورت مداوم مشغول فتح گیشه‌های بلیط‌فروشی بودند و ارقامی نجومی را به نمایش می‌گذاشتند. سال ۲۰۲۰ می‌تواند متفاوت باشد؛ چراکه به‌عنوان مثال، در فستیوال فیلم ونیز، «جوکر» به کارگردانی تاد فلیپس موفق شد جایزه بهترین فیلم فستیوال را برنده شود و شیر طلایی ونیز را با خود ببرد. با گذاشتن این جایزه در کنار نقد و بررسی‌های بسیار مثبت از سوی منتقدان مختلف، بازی درخشان واکین فینیکسوا که سه بار نامزد جایزه اسکار شده است و استقبال کم‌نظیر مردم از آن، می‌توان این‌طور فرض کرد که در سال ۲۰۲۰ شاهد آغاز رابطه‌ای جدید بین فیلم های ابرقهرمانی و اسکار خواهیم بود.
اگر شیر طلایی ونیز، تضمینی برای بردن جایزه اسکار نباشد، حداقل شانس آن را کمی افزایش می‌دهد. این جایزه، دو سال پیش به «شکل آب» از گیرمو دل تورو رسید که مدتی بعد، جایزه «بهترین فیلم» و «بهترین کارگردانی» را هم در بزرگ‌ترین فستیوال فیلم هالیوود برنده شد. بردن جایزه برای «شکل آب» هم به دلایلی بعید بود؛ «شکل آب» فیلم معتبری بود اما داستانی خیالی داشت که در آن یک زن، عاشق یک مرد ماهی می‌شد. «کوهستان بروکبک» از انگ لی هم قبل از این که در اسکار نامزد عنوان «بهترین فیلم» شود و جایزه «بهترین کارگردانی» را ببرد، شیر طلایی ونیز را برنده شده بود. اگر نشانه‌ای برای فیلم‌های پیشرویی که قرار است وارد اسکار شوند وجود داشته باشد، شیر طلایی ونیز را می‌توان همان نشانه دانست.
البته بسیار بعید است که معیارهای فیلم های ابرقهرمانی و اسکار چنان به هم نزدیک شوند که جایزه «بهترین فیلم» نقطه تلاقی آن‌ها باشد؛ اما «جوکر» فیلمی است که تا جای ممکن از منبع اصلی خود فاصله دارد و چندین دهه روایت کتاب‌های مصور را نادیده گرفته است. «جوکر» یک فیلم جدی با فضای تاریک و رده‌بندی سنی بزرگسالان است که درواقع، زندگی یک مرد رنگ‌پریده بیچاره را روایت می‌کند که بیشتر به مارتین اسکورسیزی مدیون است تا تیم برتون یا جوئل شوماخر. همین موضوع می‌تواند برای داوران سنتی آکادمی، جذاب باشد؛ به‌خصوص که پیش از این، «شوالیه تاریکی» کریستوفر نولان با چنین ویژگی‌هایی باعث شده بود که آکادمی به اشتباه خود اعتراف کند.
فیلم دیگری که باید به‌عنوان گامی روبه‌جلو برای رابطه بین فیلم های ابرقهرمانی و اسکار در نظر گرفته شود، «انتقام‌جویان: پایان بازی» است؛ این احتمال وجود دارد که «اونجرز» در اسکار جدی گرفته شود. تاریخ به ما نشان داده است که آکادمی، برای موفقیت تجاری ارزش زیادی قائل است؛ چه فیلم «تایتانیک» که بعد از تبدیل‌شدن به پرفروش‌ترین فیلم تاریخ، نامزد دریافت ۱۴ جایزه و برنده ۱۱ جایزه شد، چه «آواتار» که پس از تلاش زیاد جیمز کامرون، نامزد دریافت ۹ جایزه شد و البته در رقابت برای عنوان «بهترین فیلم» و «بهترین کارگردانی» به «مهلکه» از کاترین بیگلو باخت. از فروش جهانی ۲.۷۹ میلیارد دلاری «انتقام‌جویان: پایان بازی» نمی‌توان به‌راحتی چشم‌پوشی کرد، چون این عنوان پر سروصدا به فیلمی تعلق دارد که نقاط اوج احساسی و روایتی عالی حول محور ابرقهرمانان آمریکایی دارد. با وجود این که فیلم‌های دنیای سینمایی مارول به‌ندرت به بحث محفل اسکار تبدیل می‌شوند، به نظر می‌رسد «پایان بازی» قرار است پا جای پای «بازگشت پادشاه» بگذارد که وضعیتی مشابه داشت و تمام قله‌های زمان خود را فتح کرد.
نشانه‌ها حاکی از این است که آکادمی، از مدت‌ها پیش در حال آماده‌سازی برای این ماجرا بوده است. در سال ۲۰۱۸، «لوگان» با بازی هیو جکمن، کاملا به حق برنده جایزه «بهترین فیلم‌نامه اقتباسی» شد و همین امسال هم «پلنگ سیاه» اولین عنوان مهم استودیو مارول بود که با نامزد شدن در زمینه «بهترین فیلم»، وارد این قلمرو شد. البته سه جایزه‌ای که «پلنگ سیاه» برنده شد، همگی به موارد فنی مانند «بهترین موسیقی»، «بهترین طراحی لباس» و «بهترین طراحی صحنه» مربوط بودند اما تمایل آکادمی را برای پرداختن بیشتر به فیلم‌های ابرقهرمانی آشکار کردند.
دلیل این رویکرد جدید، می‌تواند تغییرات ساختار آکادمی هم باشد؛ در سال‌های ۲۰۱۶، ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸، ۲۳۵۸ داور جدید به مجموعه افزوده شده‌اند که شامل زن‌ها و رنگین‌پوستان بیش‌تری هستند. این اقدام، تلاشی در جهت ایجاد تعادل در سازمانی است که از نظر خیلی‌ها، در اصل از پیرمردهای سفیدپوست تشکیل شده است. در پی این تغییرات، شاهد به رسمیت شناخته شدن فیلم‌هایی مانند «برو بیرون»، «شکل آب»، «بلکککلنزمن» و «پلنگ سیاه» بودیم که فیلم‌هایی با چهره‌های جدید (چه جلوی دوربین، چه پشت آن)، بودند و هنر فیلم‌سازی را به‌گونه‌ای به نمایش گذاشتند که شاید در سال‌های گذشته نادیده گرفته شده بود.
برای کسانی که به احتمال آشتی فیلم های ابرقهرمانی و اسکار خوش‌بین نیستند، تصور برنده شدن «جوکر» یا «پایان بازی» ممکن است خنده‌دار به نظر برسد اما در ماه فوریه معلوم خواهد شد که چه کسی باید بخندد.
منبع: Empire Online