بهترین تا بدترین فیلم های مرد عنکبوتی

بهترین فیلم و انیمیشن با حضور مرد عنکبوتی بر اساس کیفیت مرتب شده‌اند

فیلم مرد عنکبوتی: در میان دنیای عنکبوتی | Spider-Man: Across the Spider-Verse | 2023

در میان دنیای عنکبوتی همه چیزی است که ما از این دنباله انیمیشنی می‌خواستیم: یک فیلم بزرگ‌تر، جاه‌طلبانه‌تر که مملو از داستان‌های فرعی جذاب و خنده‌دار و چیزهای مورد علاقه طرفداران است. در این گشت و گذار در سراسر مولتی‌ورس، مایلز مورالز را می‌بینیم (که اکنون بیش از یک سال از قعالیتش به عنوان مرد عنکبوتی نیویورک می‌گذرد) که با جامعه عنکبوتی، گروهی از افراد عنکبوتی که وظیفه پاکسازی ناهنجاری‌ها در جهان‌های مختلف را به عهده دارند، روبرو می‌شود.

مایلز یک آشفتگی در زمان و مکان خود ایجاد کرده و با شخصیت شرور جدیدی به نام اسپات که توانایی جابجایی در سراسر چند جهانی را دارد، ارتباط برقرار کرده است. هر لحظه از در میان دنیای عنکبوتی به زیبایی طراحی شده و با بهره‌گیری از انبوهی از سبک‌های اعجاب‌انگیز و جذاب، یک انیمیشن فوق‌العاده است. اما چرا این فیلم در صدر این لیست قرار ندارد؟ زیرا هنوز یک داستان ناکامل است – ورای دنیای عنکبوتی (Beyond the Spider-Verse) در سال ۲۰۲۴ به سینماها می‌آید – و زمان طولانی آن نیز به این معنی است که به اندازه فیلم قبلی پرجنب و جوش و به هم فشرده نیست. با اینحال فیلمی که در نهایت دریافت می‌کنیم یک نامه عاشقانه واقعی به تاریخ عنکبوتی است.

همه چیز درباره فیلم مرد عنکبوتی: در میان دنیای عنکبوتی

فیلم مرد عنکبوتی: راهی به خانه نیست | Spider-Man: No Way Home | 2021

سومین و آخرین قسمت از سه گانه پیتر پارکر تام هالند، قهرمان ما را در مواجهه با تنهایی ابرقهرمان بودن و رنج شکست کسانیکه دوستشان دارد، نشان می‌دهد. جایی که راز او بر دنیا آشکار می‌شود و پیتر با پیامدهای اینکه همه معتقدند او شرور داستان میستریو است روبرو می‌شود و ملاقات او با دکتر استرنج تنها همه چیز را بدتر می‌کند. پیتر در طول فیلم دائما با نوعی موقعیت عاطفی سروکار دارد.  این درس‌ها برای قوس شخصیتی قهرمانانه‌ پیتر ضروری‌اند و راهی به خانه نیست موفق می‌شود به شیوه‌ای تازه و اغلب تکان‌دهنده، نحوه تبدیل شدن پیتر از یک نوجوان به یک آدم بالغ را به تصویر بکشد.

این فیلم مولتی‌ورس با حضور تعدادی نقش فرعی غافلگیرکننده از فرانچایزهای قبلی مرد عنکبوتی، فوق‌العاده لذت‌بخش عمل می‌کند، اما گاهی اوقات فیلم آنقدر در این غافلگیری‌ها غرق می‌شود که جلوی پیشروی خود را می‌گیرد. در واقع، فیلم آنقدر به جلب رضایت مخاطبان فکر می‌کند که فراموش می‌کند به لحظاتی که منعکس‌کننده تغییرات اساسی زندگی مرد عنکبوتی هالند هستند، بیشتر بپردازد.

همه چیز درباره مرد عنکبوتی راهی به خانه نیست

فیلم مرد عنکبوتی: دور از خانه | Spider-Man: Far From Home | 2019

پس از اتفاقات تروماتیک انتقام‌جویان: جنگ ابدیت و انتقام‌جویان: پایان بازی از ام‌سی‌یو، پیتر پارکر تام هالند چیزی جز یک تعطیلات تابستانی آرام در اروپا با همکلاسی‌هایش نمی‌خواست. با اینحال، نیک فیوری ساموئل ال جکسون ایده‌های دیگری داشت و تهدیدی جدید و خطرناک در قالب میستریو دغل باز جیک جیلنهال، ظاهر شد. پس از یک شروع قدرتمند با مرد عنکبوتی: بازگشت به خانه،  دومین فیلم جان واتس در فرانچایز مرد عنکبوتی دنیای سینمایی مارول، کمی طول می‌کشد تا به اکشن برسد.

اما کارگردانی جسورانه‌تر و پخته‌تر واتس، باعث ایجاد سکانس‌های اکشن تماشایی‌تر و موقعیت‌های شخصیت‌پردازانه جذاب‌تری می‌شود که اغلب با سلف خود رقابت می‌کنند. جیلنهال به عنوان شخصیت شرور مرموز فیلم، عملکرد درخشانی ارائه می‌دهد که یکی از قدرتمندترین تفسیرهای اجتماعی-سیاسی موجود در یک فیلم مرد عنکبوتی را تجسم می‌بخشد. با اینحال، مرد عنکبوتی برای تغییر دنیای پیتر پارکر بعد از پایان بازی به سختی تلاش می‌کند که این مسئله منجر به این می‌شود که اغلب کمتر شبیه یک داستان مرد عنکبوتی محور باشد.

فیلم مرد عنکبوتی: به درون دنیای عنکبوتی |Spider-Man: Into the Spider-Verse | 2018

کریستوفر میلر و فیل لرد، دو مغز متفکر پشت فیلم لگو و خیابان جامپ شماره ۲۱، فیلمی هتاکانه و لذت‌بخش ساخته‌اند. در اینجا برای یکبار هم که شده، قربانی عنکبوت پیتر پارکر نبود، بلکه در عوض مایلز مورالز، یک نوجوان دو رگه نیمه سیاه نیمه اسپانیایی ساکن بروکلین (با صداپیشگی شامیک مور) بود. هنگامیکه عنکبوتی رادیواکتیوی مایلز را نیش می‌زند، نگرش او نسبت به جهان تغییر می‌کند. این ماجرا به او کمک می‌کند که افراد عنکبوتی دیگر را شناسایی کند. همچنین او خوش‌شانس است که شخصیت شروری حفره‌ای در زنجیره فضا-زمان ایجاد می‌کند و در نتیجه چندین عنکبوتی دیگر به جهان مایلز سرازیر می‌شوند.

در میان مربیان مایلز می‌توان به پیتر پارکر چهل ساله که مایلز او را به عنوان یک مرد عنکبوتی آس و پاس، پیر و منسوخ، توصیف می‌کند و پیتر پورکر مقلب به Spider-Ham اشاره کرد. به درون دنیای عنکبوتی به عنوان اولین فیلم جریان اصلی که مفهوم مولتی‌ورس را به فیلم‌های ابرقهرمانی مدرن وارد کرد، یکی از تاثیرگذارترین فیلم‌های دهه اخیر است. همچنین به درون دنیای عنکبوتی به عنوان اولین اقتباس کمیک مارول که جایزه اسکار بهترین انیمیشن را تصاحب کرده است نام خود را در تاریخ مارول ثبت کرد. فیلمی با نوآوری‌های بصری و داستانی که این ژانر را احیا کرد و استاندارد تازه‌ای برای فیلم‌های ابرقهرمانی آینده به وجود آورد و آینده‌ای را نوید داد که در آن شخصیتی جز پیتر پارکر نقاب را به چهره می‌زند.

فیلم مرد عنکبوتی: بازگشت به خانه | Spider-Man: Homecoming | 2017

در حالیکه گارفیلد یک مرد عنکبوتی خوب/پیتر پارکر بد و مگوایر یک پیتر پارکر عالی/مرد عنکبوتی متوسط بود، تام هالند به تعادلی عالی در هر ۲ نقش دست می‌یابد. اگرچه این فیلم مملو از ارجاعات به دنیای سینمایی مارول است – بازگشت به خانه اولین همکاری سونی و مارول استودیوز از زمانی است که سونی حقوق مرد عنکبوتی را از مارول در دهه ۱۹۹۰ خریداری کرد -، اما بطرز هوشمندانه‌ای از داستان پیدایش بارها گفته شده پیتر چشم‌پوشی می‌کند. زیرا آن‌ها فهمیدند هر مخاطبی که بلیط یک فیلم مرد عنکبوتی را می‌خرد، از قبل می‌داند که این شخصیت چگونه قدرت‌های فوق‌العاده خود را به دست آورده است. در نتیجه با داستانی روبروییم که از فیلم‌های ابرقهرمانی عبوس و جدی اخیر، مفرح‌تر و بامزه‌تر به نظر می‌رسد.

در واقع، این سرخوش‌ترین مرد عنکبوتی‌ای است که تاکنون دیده‌ایم. در اینجا پیتر پارکر، یک نوجوان ۱۵ ساله مشتاق اما مضطرب است که هنوز چیزهای زیادی باید از مربی خود، تونی استارک/مرد آهنی، یاد بگیرد. استفانی زاکارک، منتقد تایم، درباره این تجسم مجدد از مرد پشت نقاب می‌نویسد:«دیدن اینکه یک ابرقهرمان درگیر فعالیت‌های عمیقا انسانی است، مانند آماده شدن برای ملاقات با دختری که واقعا دوستش دارد، لذتبخش است». اما صبر کنید، چیزهای بیش‌تری وجود دارد: مایکل کیتون با یک اجرای تاثیرگذار در نقش کارگری که بطور تصادفی قدرتمند می‌شود و با خشم طبقاتی علیه آدم‌های ثروتمندی مانند تونی استارک طغیان می‌کند، جایگاهی برجسته در پانتئون شخصیت‌های شرور مرد عنکبوتی به دست می‌آورد.

فیلم مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز ۲ | The Amazing Spider-Man 2 | 2014

دومین مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز مارک وب این فرصت را داشت تا مشکلات نسخه قبلی خود را برطرف کند، اما متاسفانه آخر سر مانند آن از آب درآمد. مانند فیلم قبلی، جنس رابطه میان پیتر پارکر و گوئن استیسی، عالی است، اما علی‌رغم انتخاب بازیگران قدرتمند، دنباله همچنان نسبت به شخصیت‌های شرور خود ناشیانه عمل می‌کند. جیمی فاکس در نقش الکترو و دین دی‌هان در نقش هری آزبورن هر دو برای فراتر رفتن از مصالح کلیشه‌ای، تقلا می‌کنند و راینوی دیوانه پل جیاماتی چیزی بیشتر از یک نفش فرعی تزئینی نیست.

ملال و یکنواختی‌ای در کل فیلم وجود دارد، گویی هیچکس نمی‌تواند بطور کامل بفهمد که چگونه به آن انرژی تزریق کند. این موضوع برای هر فیلم مرد عنکبوتی‌ای که رنگارنگ و سرگرم‌کننده نباشد، مشکل‌ساز است. باکس آفیس خوب بود، اما استقبال از این محصول شرکتی بی‌مزه و بی‌خاصیت آنقدر کمرنگ بود که سونی را مایوس کرد و باعث پیوستن آن‌ها به دنیای سینمایی مارول شد.

فیلم مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز | The Amazing Spider-Man | 2012

تنها ۵ سال پس از پایان سه گانه مرد عنکبوتی سم ریمی (و تنها ۲ سال بعد از اینکه برنامه‌های‌ ریمی برای کارگردانی فیلم چهارم متوقف شد)، سونی این فرانچایز را دوباره راه‌اندازی کرد. مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز یکبار دیگر تمام داستان پیدایش شخصیت اصلی خود را مرور می‌کند. عنکبوت رادیواکتیوی؟ مرگ عمو بن؟ و البته قدرت‌های فوق بشری؟ قدرت‌هایی که ظاهرا قرار است با مسئولیت‌هایی بزرگ به همراه باشند.

در واقع مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز مانند یک راه‌اندازی مجدد بنظر می‌رسید که هیچکس نیازی به آن نداشت. اگرچه اندرو گارفیلد در نقش پیتر پارکر یکی از بهترین تجسم‌های سینمایی از این شخصیت‌ را به نمایش می‌گذارد، اما مارک وب کارگردان آشکارا به جنبه‌های عاشقانه داستان عنکبوتی (شیمی گارفیلد با گوئن استیسی اما استون) بیش‌تر از اکشن فوق‌العاده قدرتمند، مسلط است. بهرحال او قبل از اینکه سکان هدایت مرد عنکبوتی را به عهده بگیرد با فیلم کمدی رمانتیک ۵۰۰ روز سامر (۵۰۰ days of summer) نام خود را به عنوان یک فیلمساز مطرح کرده بود.

فیلم مرد عنکبوتی ۳ | Spider-Man 3 | 2007

آخرین فیلم مرد عنکبوتی سم ریمی با بهره‌گیری از میان پرده‌های موزیکال ایمو (یکی از زیر شاخه‌های موسیقی راک)، بسیاری را شگفت‌زده کرد. اما مرد عنکبوتی ۳ که شاید بیش‌تر بخاطر لباس‌های تیره پیتر پارکر به یاد می‌آید، چیز زیادی به سه گانه اضافه نمی‌کند. پیتر اجازه می‌دهد که شهرت مرد عنکبوتی او را مغرور کند. این فیلمنامه با شرورهای بسیار زیادش، نیاز داشت تا شبکه پیچیده درگیری‌ها و تضادهایش را باز کند؛ مرد عنکبوتی در برابر سندمن، مرد عنکبوتی در مقابل ونوم، مرد عنکبوتی در مقابل هری و مرد عنکبوتی در برابر خودش.

پیتر پارکر توبی مگوایر در این فیلم که داستانش یک سال بعد از مرد عنکبوتی ۲ اتفاق می‌افتد، سرانجام توازنی میان مرد عنکبوتی بودن و پیتر پارکر بودن، ایجاد کرد و حتی قصد داشت از مری جین کیرستن دانست خواستگاری کند. معروف بود که سم ریمی از ونوم به عنوان یک شخصیت شرور بدش می‌آمد، اما سونی و آوی آراد تهیه‌کننده برای گنجاندن او در فیلم به ریمی فشار آوردند. در نتیجه، شخصیت ونوم بطرز غم‌انگیزی در فیلم پرداخت نشده است. با اینحال اگرچه نارضایتی ریمی در سراسر مرد عنکبوتی ۳ مشهود است، اما فیلم حداقل به لطف برخی سکانس‌های همچنان هیجان‌انگیز و میان پرده‌های موزیکالش، آنقدرها هم که با واکنش‌های منفی روبرو شده، اثر بدی نیست.

فیلم مرد عنکبوتی ایتالیایی | Italian Spiderman | 2007

مرد عنکبوتی ایتالیایی یک فیلم کوتاه استرالیایی و پارودی‌ای از فیلم‌های ماجراجویی ایتالیایی دهه‌های ۶۰ و ۷۰ است که اولین‌بار در سال ۲۰۰۷ در یوتیوب منتشر شد. علی رغم اینکه مرد عنکبوتی ایتالیایی در زیر مجموعه مارول قرار نمی‌گیرد و به عنوان تقلیدی از شخصیت معروف مارول کامیکس عمل می‌کند، همچنان جایگاه مهمی در تاریخچه مرد عنکبوتی دارد. این فیلم به کارگردانی داریو روسو، یکی از اولین فیلم‌های مستقلی بود که به موفقیتی ویروسی در دنیای آنلاین دست پیدا کرد.

اگرچه این فیلم هرگز یک پروژه رسمی مارول نبود، اما خالقان مختلف مارول از پارودی به گرمی استقبال کرده‌اند. از جمله فیل لرد و کریس میلر و حتی خود استن لی تحت تاثیر آن قرار گرفتند. نسخه دیوید اشبی از مرد عنکبوتی ایتالیایی، هیچ ارتباطی با پیتر پارکر مارول کامیکس ندارد و همین موضوع بخشی از جذابیت‌های فیلم روسو را تشکیل می‌دهد. موتورسواری، استفاده از تفنگ‌های ساچمه‌ای و سیگار کشیدن‌های متوالی، ویژگی‌هایی هستند که بسیاری از مرد عنکبوتی انتظار ندارند. همچنین لباس این مرد عنکبوتی ایتالیایی به لباس مشهور مرد عنکبوتی شبیه نیست. با اینحال، مرد عنکبوتی ایتالیایی همچنان به عنوان یکی از خلاقانه‌ترین و خنده‌دارترین برداشت‌های مرد عنکبوتی تا به امروز شناخته می‌شود و حتی این امکان وجود دارد که در آینده در یک ماجراجویی مرد عنکبوتی مولتی‌ورس ظاهر شود.

فیلم مرد عنکبوتی ۲ | Spider-Man 2 | 2004

دومین فیلم مرد عنکبوتی سم ریمی نه تنها یکی از بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی تا به امروز است، بلکه یکی از بهترین نمونه‌های دنباله‌ یک فیلم ابرقهرمانی محسوب می‌شود. فیلمی که بر انسان پشت نقاب تمرکز می‌کند و همه چیزهایی که نسخه اصلی ارائه می‌داد را گسترش می‌دهد، در حالیکه یک شرور جدید قدرتمند را به تصویر می‌کشد. رابطه پیتر با مری جین، بغرنج و پیچیده شده و با بهترین دوستش  هری نیز به مشکل خورده است. زیرا هری می‌خواهد بخاطر مرگ پدرش از مرد عنکبوتی انتقام بگیرد.

مرد عنکبوتی ۲ میان اضطراب‌ها و تشویش‌های دوران بلوغ در فیلم اول و جلوه‌های ویژه چشمگیر، توازن به وجود می‌آورد و پرسشی را مطرح می‌کند که درام را پیش می‌برد: چه می‌شود اگر پیتر پارکر قدرت‌های بزرگ عنکبوتی یا مسئولیت‌های بزرگی که به همراه دارد را نخواهد؟ مرد عنکبوتی ۲ به لطف مایکل شیبن، رمان‌نویس شیفته کتاب‌های کمیک که به نوشتن فیلم کمک کرد، یک فیلم اکشن کمیاب با دیالوگ‌های هوشمندانه بود. فیلمی که راجر ایبرت آن زمان در وصفش نوشت:«سرانجام این همان چیزی است که یک فیلم ابرقهرمانی باید باشد». مرد عنکبوتی ۲ داستانی بزرگ از پیتر است که سعی می‌کند میان هویت خود به عنوان پیتر و کارش به عنوان مرد عنکبوتی تمایز قائل شود.

فیلم مرد عنکبوتی | Spider-Man | 2002

در آن زمان، هنوز سم ریمی به طور علنی یک کارگردان بلاکباستری نبود. ریمی در سال‌های پس از فیلم‌های مرده شریر (Evil Dead) و مرد تاریکی (Darkman)، با تریلر جنایی کوئنی یک نقشه ساده (A Simple Plan) و قصه روحی هدیه (The Gift)، مسیر فیلمسازی خود را دنبال کرد. در حالیکه این اولین برداشت ریمی از جواهر مارول نسبتا محتاطانه بود، اما لحظاتی وجود دارد که می‌توان در آن‌ها رد و نشان سبک فیلمسازی هیجان‌انگیز ریمی را پیدا کرد.

بطوریکه برخی سکانس‌های مرد عنکبوتی ریمی بعد از گذشت دو دهه هنوز به همان اندازه هیجان‌انگیز هستند. اما برای درک جایگاه واقعی مرد عنکبوتی سم ریمی، باید به این نکته توجه کرد که تا قبل از اینکه توبی مگوایر لباس او را به تن کند، تنها مردان ایکس و بتمن اصلی می‌توانستند این ادعا را مطرح کنند که یک فیلم ابرقهرمانی ارزشمند را به نمایش گذاشته‌اند. اما مرد عنکبوتی موفق شد که این ادعا را زیر سوال ببرد. فیلمی خنده‌دار و در عین حال صمیمانه که یک داستان پیداش جذاب و درگیرکننده را روایت می‌کند. دنیای سینمایی ماورل هنوز هم نتوانسته است دینامیکی به اندازه شیمی پویای میان پیتر پارکر مگوایر، مری جین کیرستن دانست و ویلم دفو فوق‌العاده جذاب در نقش نورمن آزبورن/گرین گابلین، ایجاد کند.

فیلم مرد عنکبوتی ژاپنی | Japanese Spider-Man | 1978

از میان تمام فیلم‌های مرد عنکبوتی، فیلم مرد عنکبوتی ژاپنی سال ۱۹۷۸ (که طرفداران و استودیوی مارول آن را به عنوان مرد عنکبوتی ژاپنی ترجمه کردند) در مقایسه با منبع اصلی، قطعا عجیب‌ترین فیلم است. در اینجا موتورسوار حرفه‌ای به نام تاکویا یاماشیرو با بازی شینجی تودو، مرد عنکبوتی می‌شود. او در چندین کمیک اسپایدر-ورس ظاهر شده است. تاکویا دقیقا مانند مرد عنکبوتی ایتالیایی، اشتراکات بسیار کمی با پیتر پارکر دارد.

تغییرات در پیش داستان مرد عنکبوتی برای بازگویی ژاپنی، عمدی بود. به لطف همکاری میان مارول کامیکس و شرکت توئی، مرد عنکبوتی به ژاپن معرفی شد. از این تصمیم تجاری، تاکویا یاماشیرو متولد شد و این مرد عنکبوتی ژاپنی گروهی از تبهکاران خود را داشت که عمدتا شامل هیولاهای عجیب و غریب در اندازه گودزیلا بودند.

فیلم مرد عنکبوتی و دنباله‌ها | Spider-Man & Sequels | 1977/1981

تقریبا ۳۰ سال قبل از اینکه توبی مگوایر در مرد عنکبوتی سال ۲۰۰۲ در نقش پیتر پارکر ظاهر شود، نیکولاس هاموند در نقش پیتر پارکر در تله فیلم مرد عنکبوتی محسول سال ۱۹۷۷، درخشید. این تله‌فیلم به عنوان پایلوت (اپیزود پایلوت) برای مجموعه مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز در سال ۱۹۷۸ ایفای نقش کرد و همچنین دو دنباله در پی داشت: مرد عنکبوتی ضربه متقابل می‌زند (Spider-Man Strikes Back) در سال ۱۹۷۸ و مرد عنکبوتی: چالش اژدها (Spider-Man: The Dragon’s Challenge) در سال ۱۹۸۱. هاموند در هر ۲ دنباله، نقش پیتر پارکر را تکرار کرد که در آن‌ها مرد عنکبوتی مقابل گانگسترها و مجرمان شرکتی قرار می‌گرفت. مرد عنکبوتی در سال ۱۹۷۷ توانست ۹ میلیون دلار فروش جهانی داشته باشد که با تعدیل تورم برابر ۴۵ میلیون دلار اکنون است.

مرد عنکبوتی ۱۹۷۷ بطور جدی کهنه و تاریخ گذشته است و قطعا نمی‌تواند با تفسیرهای امروزی از این شخصیت رقابت کند. البته این مسئله تعجب‌آور نیست، زیرا پروژه‌های معاصر بودجه‌های چند صد میلیون دلاری دارند و از طیف گسترده‌ای از جلوه‌های ویژه بهره می‌برند که هر لحظه از ماجراجویی‌های مرد عنکبوتی را ارتقا می‌دهند. با اینحال، مرد عنکبوتی ۱۹۷۷ و دنباله‌های آن نقش مهمی در تاریخ فیلم‌های مرد عنکبوتی دارند. هاموند ثابت کرد که ماجراجویی‌های پیتر پارکر می‌توانند روی پرده سینما جذاب باشند و به این ترتیب راه را برای اقتباس‌های آینده از این شخصیت هموار کرد.

بررسی دنیای سینمایی مارول و ۶ فاز آن تا سال ۲۰۲۵