قوانین صنعت نمایش خانگی به‌روز نیست
محمدجواد شکوری مقدم: ما شرکتی صددرصد خصوصی هستیم با سهامداران مشخص و وضعیت روشن
فیلیمو قدیمی‌ترین و پرمخاطب‌ترین پلتفرم نمایش فیلم و سریال در ایران، زیرمجموعه سایت سرویس اشتراک ویدئوی «آپارات» است که به تعبیری «یوتیوب ایرانی» خوانده می‌شود. تصمیم گرفتیم با محمدجواد شکوری‌مقدم، مدیرعامل هلدینگ صبا ایده (مالک آپارات و فیلیمو) گفت‌وگویی مفصلی درباره سازوکار پلتفرم‌های عرضه فیلم و سریال و به‌ویژه موفق‌ترین‌شان فیلیمو انجام دهیم اما درگیری با چند پرونده حرفه‌ای مانع از انجام این گفت‌وگو شد. در نهایت، آن ایده به گپی کوتاه و کتبی با طرح چند سؤال کلی انجامید و گفت‌وگوی مفصل حضوری، ماند برای شاید فرصتی دیگر.
- در سال‌های اخیر به‌ویژه از ۳ سال پیش و شیوع ویروس کرونا که توأم با تعطیلی یا نیمه‌تعطیل شدن سینماها و کاهش تولید فیلم بود، پلتفرم‌های عرضه فیلم و سریال بیش‌تر مورد توجه قرار گرفتند و ساخت سریال برای این پلتفرم‌ها رونق گرفت. ابتدا می‌خواهیم ارزیابی کلی‌تان از موقعیت پیش‌آمده را بشنویم تا پرسش‌هایی را در جزییات موضوع مطرح کنیم.
محمدجواد شکوری مقدم: این یک فرصت جهانی است که شاید حتی ما دیرتر از سایر کشورها به آن رسیدیم. به هر حال صنعت سینما در سال‌های اخیر مانند سایر صنایع فرهنگی دچار تحولات بسیاری شده است. موقعیت جدید با توجه به فضای تلویزیون و اوضاع اقتصادی سینما، یک فرصت عالی برای اهالی سینما و مردم محسوب می‌شود؛ چون اولاً خودشان برای سبد فرهنگی سینمایی خود تصمیم می‌گیرند و این انتخاب برای سینماگران و مدیران پلتفرم‌ها بسیار ارزشمند است و ثانیاً به خاطر فضای تعاملی موجود در پلتفرم‌ها، بازخورد و واکنش مردم به تولیدات، قابل‌لمس‌تر است.
محمدجواد شکوری مقدم: «حجم شکایات، مشکلات و فشارهایی که در این سال‌ها برای ما به وجود آمده شاید به خاطر استقلال و عدم وابستگی به نهادهای دولتی باشد. ضمن این که معتقدم اتصال و وابستگی شرکت‌های حوزه فناوری و تولید محتوا به هر شرکت یا نهاد دولتی، در بلندمدت باعث افت کیفی و کمّی فعالیت‌ها و تولیدات و در نهایت شکست شرکت می‌شود»
محمدجواد شکوری مقدم: «حجم شکایات، مشکلات و فشارهایی که در این سال‌ها برای ما به وجود آمده شاید به خاطر استقلال و عدم وابستگی به نهادهای دولتی باشد. ضمن این که معتقدم اتصال و وابستگی شرکت‌های حوزه فناوری و تولید محتوا به هر شرکت یا نهاد دولتی، در بلندمدت باعث افت کیفی و کمّی فعالیت‌ها و تولیدات و در نهایت شکست شرکت می‌شود»- سریال‌سازی برای پلتفرم‌های وی‌اودی به نظر می‌رسد که بر خلاف تولید فیلم، یک سرمایه‌گذاری تضمین‌شده است. آیا این تصور درستی است؟
لزوماً این طور نیست. به هر حال مانند هر صنعت دیگری، به‌ویژه در بخش خصوصی، حیات و ممات این سرویس‌ها بر پایه تولید و تقاضا، یا تولید و فروش شکل می‌گیرد. به عبارتی با توجه به تنوع محتوا در فضای مجازی، فرصت و قدرت انتخاب مردم و همچنین وجود رقیبان، اگر نتوان مخاطب را راضی نگه داشت یا تولید را بر اساس ذائقه مخاطب طراحی کرد، بقا و ارتقا، خیلی کار سختی می‌شود.
- منابع مالی این سریال‌ها چه هستند؟ آیا خود پلتفرم‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند یا تهیه‌کنندگان پس از تولید وارد مذاکره با پلتفرم‌ها می‌شوند؟ لطفاً در مورد سازوکار و سرمایه‌گذاری تولید این سریال‌ها توضیحی بدهید.
هر دو مورد وجود دارد. هم بر اساس سفارش و سرمایه‌گذاری ما، کارها تولید و پخش می‌شود و هم گاهی پس از تولید، پیشنهاد پخش به دست ما می‌رسد. البته ما در فیلیمو یک سازمان تولید داخلی منسجم داریم که برای تولیدات خود از ایده و طرح تا فیلمنامه و گروه سازنده، در آن‌جا تصمیم‌سازی می‌کنیم.
- شیوه کار پلتفرم‌ها از آغاز ظهور ساترا چه تغییری کرده؟ اوضاع بهتر شده یا بدتر؟
قطعاً اوضاع بهتر نشده چون معتقدیم همکاری با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به دلیل تجربه ارتباط موفق‌تر با بخش خصوصی و درک محترمانه‌تر و حرفه‌ای‌تر از بدنه هنری کشور، راحت‌تر بود اما مشکل اصلی در مواجهه با ساترا، نبودن چارچوب دقیق قانونی در ابعاد نظارتی و صدور مجوز است. البته الان با همراهی قوه قضاییه، مشکلات تا حد زیادی کم شده اما همچنان چالش چارچوب نظارت بین ما و ساترا وجود دارد.
- مهم‌ترین چالش فیلیمو از آغاز فعالیتش چه بوده؟
مهم‌ترین چالش ما و در مجموع صنعت نمایش خانگی، قانون و به‌روزرسانی قوانین است. به هر حال این صنعت فضای جدیدی است که با نگاه و رویکرد سنتی و قوانین گذشته نمی‌توان مدیریتش کرد؛ چه در موضوع نظارت و چه در بحث مدیریت و توسعه.
- مهم‌ترین دشواری پلتفرم‌ها، اکنون و در آینده چیست؟
نبود حکمرانی واحد و قوانین به‌روزشده متناسب با توسعه فضای مجازی و ظهور رسانه‌های نوین.
- رونق تولید سریال‌ها باعث جلوگیری از بحرانی عمیق در تأمین معیشت بخشی از دست‌اندرکاران سینما شد. آمار و اطلاعاتی درباره جزییات این موضوع دارید؟
در سالی که گذشت به طور مستقیم و غیرمستقیم حدود ۱۵ هزار نفر در کنار صنعت سینمای خانگی حضور داشتند و به‌نوعی معیشت‌شان به این پلتفرم‌ها گره خورده بود. از سویی میزان مخاطبان ما نیز نشان می‌دهد مردم هم این تنوع تولید و برنامه‌ریزی برای سبد فیلم و سریال را پسندیده‌اند و با ما همراهی کرده‌اند.
- تا به حال چند شکایت از فیلیمو در زمینه‌های مختلف شده. این پرونده‌ها اکنون در چه وضعیتی هستند؟
حدود ۷ شکایت از فیلیمو ثبت شده که بیش‌ترشان به صدور قرار منع تعقیب ختم شده است.
- تصور عمومی این است که تشکیلات مهم و حساسی مانند آپارات، و فیلیمو که زیرمجموعه آن است، قاعدتاً برای ایمنی خود باید به یکی از نهادهای قدرت متصل باشد. وضعیت شما از این حیث چه‌گونه است؟
ما شرکتی صددرصد خصوصی هستیم با سهامداران مشخص و وضعیت روشن. اتفاقاً حجم شکایات، مشکلات و فشارهایی که در این سال‌ها برای ما به وجود آمده شاید به خاطر همین استقلال و عدم وابستگی به نهادهای دولتی باشد. ضمن این که معتقدم اتصال و وابستگی شرکت‌های حوزه فناوری و تولید محتوا به هر شرکت یا نهاد دولتی، در بلندمدت باعث افت کیفی و کمّی فعالیت‌ها و تولیدات، و در نهایت شکست شرکت می‌شود. به همین دلیل در تمام این سال‌ها، مجموعه را خصوصی حفظ کردیم تا طراوت، انرژی، سرعت، خلاقیت و استقامت لازم برای توسعه را از دست ندهیم.
شکوری مقدم: یا ما باید محتوا تولید کنیم یا رسانه‌هایی در منهتن
سوالی که برای من پیش اومده اینه که فیلیمو فیلم و سریال های خارجی رو از کجا تهیه می‌کنه؟آیا اون هارو از شرکت سازنده میخره؟
فیلیمو و همه پلتفرم ها باید صد در صد خصوصی بمونند.
کاشکی نظارت برگرده به وزارت فرهنگ.
فیلیمو بهترین پلتفرم نمایش خانگی است.