مصاحبه با همایون اسعدیان؛ از مجمع عمومی خانه سینما چه خبر؟
در اولین برنامه به مجمع عمومی خانه سینما می‌پردازیم. از همایون اسعدیان رییس هیئت‌مدیره خانه سینما دعوت کرده‌ایم تا موضوع را باز کنیم.
مهم‌ترین مسئله روز ما در این هفته، مجمع عمومی خانه سینما است. امروز در اولین برنامه به مجمع عمومی خانه سینما می‌پردازیم. از همایون اسعدیان رییس هیئت‌مدیره خانه سینما دعوت کرده‌ایم تا موضوع را باز کنیم. مجمع عمومی خانه سینما دوشنبه برگزار می‌شود.
همایون اسعدیان : بعد از ماجرای بستن خانه سینما که خود شما در جریان هستید که کم‌کم به یک معضل بزرگ مملکتی تبدیل شد و همه کاندیداهای ریاست جمهوری یکی از وعده‌هایشان باز شدن خانه سینما بود.درواقع زیادی خانه سینما را بزرگ کرد. این بستن محاسنی هم برای دوستانمان در سینما داشت. متوجه نقاط ضعف‌هایی در خودمان شدیم که پاشنه اشیل های صنوف سینمایی و خانه سینما بود. پاشنه اشیل ها این بود که خانه سینما خودش ثبت قانونی و روزنامه‌های رسمی را اعلام کرده است، اما صنوف زیرمجموعه خانه سینما هیچ‌کدام هویت حقیقی نداشتند. ۲۰ سال پیش صنوفی را تشکیل دادیم و برایشان اسامی گذاشته‌ایم. زیرمجموعه خانه سینما خود را قایم کرده بودیم و می‌گفتیم ما هویت داریم.در حالی که هویت حقوقی هیچ‌کدام نداشتند.
حساب‌های بانکی صنوف عموما به نام ۲ نفر از اعضا بودند.
جیرانی : تا به حال این هویت حقوقی زیر سوال نرفته بود؟
اسعدیان : نه هیچ‌کس مشکلی با این قضیه نداشت. خانه سینما مورد اعتبار بود. همه صنف‌ها کنار یکدیگر شکل می‌گرفتند و کار می‌کردند و مشکلی هم نبود. در حالی که هیچ‌کدام هویت حقوقی نداشتند. دوستان در بررسی‌های متعدد کانال‌های مختلف را بررسی کردند که چطور و کجا می‌توانیم به هویت حقوقی صنوف برسیم. اول از همه وزارت ارشاد بود که امکان ثبت صنف را ندارد. کاری که شمقدری می‌خواست انجام بدهد می‌گفت بیایید انجمن فرهنگی بشوید. انجمن فرهنگی صنف نیست. کارگردان‌های متعدد با سلیقه‌های متعدد می‌توانند ۱۰ کانون کارگردان‌ها راه بیندازند. انجمن‌های فرهنگی عضو محور نیستند. وزارت کار تنها می‌تواند صنف ثبت‌نام کند. مجمع عمومی خانه سینما به این نتیجه رسید و اکثر اعضا رای دادند که همه صنوف بروند ثبت قانونی وزارت کار بشوند. وزیر کار وقت آقای ربیعی آن زمان همکاری کردند.
ما قواعد صنفی را طبق قانون وزارت کار باید رعایت کنیم. برخی هنرمندان بهشان برمی‌خورد که شان هنرمند حفظ نمی‌شود و کارگر نامیده می‌شوند. نباید بهمان بربخورد چون همه صنف‌ها همین‌طور هستند. این مصوب شد و مجمع عمومی بعدی دو سال بعد همین مسیر را تایید کردند تا رسید به هیئت‌مدیره‌ای که ما هستیم و به ما ابلاغ شد همین مسیر را ادامه بدهیم. برخی چون آقای مختاری مردد شده بودند اما مصوبات آن موجود است که ما تنها می‌توانیم همین راه را برویم.
طبق معمول ما که همیشه دست‌دست می‌کنیم. پروسه‌ای که بسیاری از صنوف به‌سرعت آن را طی کردند، بین ما به دلیل اختلاف معطل ماند. برخی‌ها علاقه‌ای به ثبت قانونی نداشتند چون مکانیزم‌هایشان به هم می‌خورد. ما به بی‌نظمی عادت داریم. ۲۲ سال است در خانه سینما کار می‌کنیم و هیچ‌کس نیامده بگوید چه می‌کنید. ما صنوفی داریم که شورای مرکزی آن ۲۰ سال در آن حرفه کار نمی‌کند و این افراد طبق قوانین صنفی باید کنار بروند. می‌توانند در صنف باشند، اما در هیئت‌مدیره نمی‌توانند باشند.
صنوف هیئتی تشکیل شده‌اند و گفته‌اند دورهمی خوش می‌گذرد. اساسنامه‌هایی نوشته‌اند که اصلا طبق قوانین کشوری نیست.
در گذشته خانه سینما مجمع عمومی را تعیین می‌کرده و اسامی را می‌داده است. از ۴ سال پیش سیستم مکانیزم شده است و می‌گوید اگر حقوقی هستید شماره ثبت‌های صنوفتان را بدهید. اگر شماره ثبت دارید می‌توانید هیئت‌مدیره جدیدتان را ثبت کنید در غیر این صورت ممکن نیست. این مشکلی است که در دوره ما پیش آمده است. در صورتی که برای اصناف به‌عنوان تشکیلات قانونی شماره ثبت نداشته باشید قانونی نیستید. ما از ۲ سال پیش به این نتیجه رسیدیم که هیئت‌مدیره را با صنوفی تشکیل بدهیم که ثبت قانونی وزارت کار شده و پروانه گرفته‌اند و این را بارها و بارها اعلام کردیم. بعد از گرفتن پروانه باید در ثبت شرکت‌ها صنف خود را ثبت کنیم. به همه اصناف در طی این ۲ سال اعلام کردیم که باید پروانه داشته باشید. در کانون کارگردان‌ها بارها اعلام کردم باید ثبت شوید و خوشبختانه این اتفاق افتاد. یک سری از صنوف رفتند و ثبت قانونی شدند که تعدادشان ۲۱ صنف است. چند صنف هم در شرف هستند و به این انتخابات نمی‌رسند. عده‌ای جوسازی می‌کنند اما ما می‌خواهیم مجمع عمومی تشکیل بدهیم که قانونی باشد. شاید عده‌ای ناراحت شوند اما مجبور به این کار هستیم.
برخی‌ها اساسا علاقه‌ای ندارند، مثل کانون آهنگسازان که دوست ندارند در کنار کارگران باشند. اما آیا یک صنف می‌تواند سرنوشت خانه سینما را روی هوا ببرد؟ برخی انجمن‌ها در شرف دریافت پروانه هستند. تهیه‌کنندگان امسال در مجمع نماینده‌ای ندارند. در آخرین جلسه‌ای که با روسای صنوف داشتیم و به همه توضیح دادیم و جوسازی‌ها را برطرف کردیم. به‌محض اینکه هرکدام از صنوف پروانه خود را دریافت کنند در مجمع عمومی بعدی شرکت داده خواهند شد. هیچ‌چیزی از آنها ساقط نمی‌شود. اگر عضوی از صنوفی که دارای پروانه نیستند حتی برای تماشا در مجمع بیاید مجمع باطل می‌شود.
جیرانی : الان پروانه لازم است یا شناسه هم مهم است؟
اسعدیان : خدمتتان عرض می‌کنم. ما با وکیل خانه سینما بررسی کردیم. می‌گوید مجمع عمومی که با پروانه خانه سینما تشکیل بدهید قانونی نیست و برای ثبت کردنش نیاز به شناسه دارید. ۷ صنف امروز شناسه گرفته‌اند. به‌محض اینکه ۲۱ صنف شناسه خود را دریافت کنند به سازمان ثبت شرکت‌ها می‌رویم و هیئت‌مدیره تشکیل می‌شود.
دلیل اینکه انتخابات انجام می‌شود این است که موعد ۲ ساله من و دوستانم اسفندماه به پایا ن می‌رسد. ما مشکلی داریم که همیشه در گزارش‌های مالی خانه سینما با آن مواجه بوده‌ایم. همیشه وقتی گزارش مالی داده‌ایم گزارش آن سال نبود و تا یک ماه قبلش بود. با هم تطبیق نداشت. مجمع را ۳ ماه عقب انداختیم و به خردادماه بردیم تا گزارش مالی و حسابرسی وزارت ارشاد یکسان باشد و ۲ تا عدد درنیاید که بعدا تناقض وجود داشته باشد. بنابراین انتخابات را به خردادماه بردیم. ما نمی‌خواهیم بمانیم و خلاف قانون هم هست. هیئت‌مدیره به این نتیجه رسید که ما ۵ ماه اضافه مانده‌ایم و دیگر وقتش است که انتخابات را قانونی برگزار کنیم. بالاترین رکن خانه سینما مجمع عمومی است و باید تصمیم بگیرد که با همین ۲۱ صنف انتخابات برگزار کنید یا اینکه تصمیم دیگری بگیرند.
گزارش‌های مالی خود را می‌دهیم تا کمی از جوسازی‌ها کم کنیم. آقای انتظامی در راستای شفاف‌سازی گزارشی از خانه سینما اعلام کرد و گزارشی بود که ما به او داده بودیم.آقای انتظامی اعلام کرد که مثلا ۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون به خانه سینما پول داده‌ایم. سه روز بعد یکی از سایت‌های زرد، که به شکل وحشتناکی زیاد هستند نوشتن وامصیبتا چه نشسته‌اید که ببینید در خانه سینما چه خبر است. آمار و ارقام را اعلام کرد و نوشت ۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون پول گرفته است، یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون پول خرج جشن کتاب کرده‌اند، یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون خرج نشست‌های تخصصی کرده‌اند، یعنی نصف بودجه خانه سینما خرج مواردی شده است که اصلا مهم نیست. نهایت پلیدی و شیطنت این بود که در این مطلب ریال و تومان را نگفته بودند. پاسخی دادم و نوشتم جمع ارقام کمتر از ۴۰۰ میلیون بوده است. شنبه نشست مطبوعاتی داریم و همه اینها را ریزش پاسخ می‌دهیم. تمام مسائل مالی صورت و وضعیت دارد. بحث دادگاه‌های فساد اقتصادی مطرح است، اما من می‌خواهم بپرسم که آیا مبلغ کل بودجه خانه سینما جای اختلاس دارد؟
با آمار اعلام کردیم که یک‌سوم از بودجه خانه سینما، کمک‌های بلاعوضی بوده است که به خانه سینما شده است. وضع بچه‌های سینما بسیار بد است. عده‌ای اوضاع خوبی دارند اما عده‌ای لنگ یک کمک ۵۰۰ هزار تومانی بلاعوض هستند. ما حتی وقتی بیمه تکمیلی خانه سینما را اعلام کردیم. گفتیم خانه سینما پول کسانی که ندارند را می‌دهد. شب عید یک کارت‌هایی توزیع کردیم و از ارشاد بودجه‌اش را گرفتیم. شیطنت‌ها این است. یک میلیارد اعتبار گرفتیم و به کارت‌های هدیه ۲۰۰ هزار تومانی تبدیل کردیم و به‌عنوان کمک به اعضای نیازمند خانه سینما دادیم. با آقای شاهسواری چهار صنف نیازمند بدلکاران، دستیاران صحنه و دو صنف دیگر را انتخاب کردیم و گفتیم به اینها دو برابر می‌دهیم. به همه صنوف گفتیم مدیریت کنید. ما این توزیع کردیم. شروع به جوسازی کردند که عیدی میلیاردی چه شد. از صداوسیما آمدند و به آنها توضیح دادیم اما درنهایت باز در گزارش خود شیطنت کردند.
جیرانی : چرا بیانیه و جوابیه نمی‌دهید؟
اسعدیان : هر روز که قرار نیست بیانیه و جوابیه بدهیم. قبل از مجمع عمومی مخصوصا نشست خبری گذاشته‌ایم تا به مطبوعات توضیح بدهیم.بازرسی ارشاد خانه سینما را هر سال بررسی می‌کند و گزارش آنها را می‌خواهیم در مجمع ارائه کنیم. ما علاوه بر ۶ میلیارد ارشاد، ۲ میلیارد هم از جاهای دیگر مثل شهرداری و یا کمک‌های اشخاص پول گرفته‌ایم.
جیرانی : حساب خانه سینما به اسم چه کسی است؟
اسعدیان : خانه سینما امضاکننده حساب الان من و آقای شاهسواری یا آقای رزاق کریمی هستیم. پای هر چه امضا کرده‌ایم هستیم. ما در شرایطی هستیم که برخی اعضایمان لنگ ۱۰۰ هزار تومان هستیم. ما در سینما طرح تکریم و مستمری داریم و ۲۰۰ هزار تومان می‌دهیم! ما خرج اعضای بیمار که از دنیا رفته‌اند را تقبل می‌کردیم. حتی کسانی که ریشه خانه سینما را می‌زدن وقتی متاسفانه دچار بیماری شدند به او رسیدگی کردیم. خدا رحمت کند ضیاءالدین دری را که به شیراز بابت پیوند رفته بود افرادی را برای تقویت روحیه او فرستادم. نمی‌خواهم رقمی که بابت آقای مشایخی هزینه کردیم و وظیفه خانه سینما بود اعلام کنم. نه فقط برای بزرگانم بلکه برای گمنامان هم کمک‌رسانی می‌کنیم.
جیرانی : باید وقتی جوسازی می‌کنند شفاف‌سازی کنید.
اسعدیان : وقتی نیت جوسازی است و شیطنت و به‌عمد این کار را می‌کنند چه باید کرد؟ یکی از سایت‌هایی که مدافع صنوف شده است سایتی است که آقای شمقدری با پولشان راه انداختند تا خانه سینما را بزند. حالا دلسوز این شده‌اند که چرا صنوف از بین می‌روند؟
جیرانی : وقتی ثبت وزارت کار شدید مسئله بیمه بیکاری را می‌توانید دنبال کنید؟
اسعدیان : مشکل ما می‌دانی چیست؟ دوستان ما امروز وقتی بازنشست می‌شوند با حداقل حقوق می‌شوند. چون شغل ما در وزارت کار تعریف نشده است و کدی نداریم. ما با سرفصل صیادان فصلی دریای جنوب بیمه شدیم. باید برویم دنبال اینکه حرفه‌مان کد بگیرد و دنبال بقیه حقوقمان برویم.
دولت گفت مقداری را برای بیکاری اهالی سینما در نظر می‌گیریم اما باید تعریف کرد بیکاری یک کارگردان یک تهیه‌کننده یا یک دستیار فیلم‌بردار متفاوت است. برخی صنوف ۵ سال بیکار هستند یا برخی چند ماه.
بایستی همه قانونی شویم. امروز در خانه سینما فراوان صنف‌هایی داریم که مجمع عمومی‌اش تشکیل نشده است. این انضباط برای ما سخت است و از آن فرار می‌کنیم. اما وزارت کار می‌گوید اگر انضباط نداری صنف تو را ملغی می‌کنیم.
جیرانی : ریشه آن این بی‌انظباطی است که در خون صنف ما است.
اسعدیان : باید از اتفاق بدی که برایمان افتاد نتایج مثبت بگیریم. ما ۲۰ سال کار می‌کردیم و کسی با ما کاری نداشت. آقای شمقدری روی ما دست گذاشت و ضعف‌هایی بیرون زد. جنگیدیم و خداروشکر موفق هم شدیم. درس این اتفاق این بود که کاری کنیم دیگر این اتفاق تکرار نشود. هویت من اسعدیان در کانون کارگردان‌ها تعریف می‌شود. دوتا از صنوف ما که وقتی ثبت قانونی وزارت کار شدند و بینشان اختلاف افتاد. دو نفری که حساب مالی به اسمشان است نمی‌آیند پول را بدهند. این یعنی وقتی حساب به اسم من است می‌توانم آن را به حساب شخصی‌ام ببرم و سود بگیرم.
جیرانی : و هیچ‌کس تا به امروز متوجه این خلا قانونی نبود.
اسعدیان : اگر آقای شمقدری موفق نشد ما را زمین بزند، به دلیل اتحاد و حرکت زیبای اهالی سینما نبود. به این دلیل بود که آقای شمقدری مقلوب حاکمیت نبود و با او همراه نشدند. وگرنه شاید آن اتفاق می‌افتاد. اهالی سینما نباید روی جلد باشند تا بتوانند کار کنند.
با آقای انتظامی که با روسای صنوف در ابتدای ساختمان پیرنیا داشت، رسما اعلام کرد از نظر ما مجمع عمومی قابل‌اعتنا است که ثبت وزارت کار شده باشد. معاون سینمایی کاملا با ما همراه بود.
جیرانی : الان صنوف نمایندگانشان را اعلام کرده‌اند؟
اسعدیان : نامه‌هایشان دارد می‌آید. دستور جلسه دوشنبه ۲۸ مرداد انتخاب هیئت مدیره است. امیدواریم خیلی بهتر از قبل باشد.
جیرانی : نبود تهیه‌کنندگان تأثیری ندارد و کاری نمی‌توانیم بکنیم؟
اسعدیان : تهیه‌کنندگان یک راه برای حضور داشتند و این بود که از قالب یکی از تشکل‌ها بیایند که این برمی‌گشت به اختلافات خودشان.
جیرانی : قبول نکردند که یکی‌شان بیاید؟
اسعدیان : نه. حتی گفتیم یک نماینده از تشکل‌های مختلف از جمله کانون تهیه‌کنندگان بیاید و در نهایت یک نفر کاندید شود. اما نشد.از نظر من دو رکن اصلی خانه سینما تهیه‌کنندگان و کارگردان‌ها هستند. این حرف را قبلا زدم و به عده‌ای برخورد، اما این‌طور است. این نه توهین به صنوف و نه تقسیم صنوف به بالادستی و پایین‌دستی است. باید در مجمع نماینده داشته باشند. تهیه‌کنندگان برای گفت‌وگو آمده‌اند و همکاری می‌کنند، اما نماینده‌ای ندارند.
باور من این است که ساختار خانه سینما کاملا غلط است. باید به ۹ اتحادیه تبدیل شویم و زیرمجموعه‌های ما قرار بگیرند. اگر صنوف زیرمجموعه مجمع قرار بگیرند، دیگر انتخاباتی نخواهیم داشت. از هرکدام از این تشکل‌ها یک نماینده به مجمع می‌آیند.یکی از کارهای هیئت‌مدیره قبلی کردیم که حاصلش را می‌بینیم از گروهی تحقیقی دعوت کرده‌ایم تا ساختار خانه سینما را طراحی کنند.
جیرانی : طبق این پیشنهاد از ارشاد جدا می‌شویم؟
اسعدیان : نه این‌طور نیست. ساختار خانه سینما را تعریف می‌کند.
جیرانی : باید همچنان بودجه‌مان را ارشاد بگیریم یا می‌توانیم این وابستگی را کم کنیم؟
اسعدیان : یا باید منابع مالی دیگری را برای خود تامین کنیم یا همچنان به این تن بدهیم که از ارشاد پول بگیریم. چه کسی می‌تواند به قاطعیت بگوید که در چهار سال گذشته ارشاد برای ما تعیین تکلیف کرده است یا ما به یک شکلی تعیین تکلیف کرده‌ایم. ما به تعاملی رسیده‌ایم که در بسیاری از موارد در گفت‌وگو با یکدیگر مسائل را پیش برده‌ایم. این‌قدر نگوییم سینمای دولتی. مگر سینمای غیردولتی داریم؟
جیرانی : نه ما الان یک سینمای حکومتی داریم و یک سینمای دولتی. یک جورهایی همه‌جا دولت نقش دارد.
اسعدیان: سردمداران سینمای ضد دولت با بودجه دولتی کار می‌سازند.
جیرانی : به هر حال ما دعوایی در داخل سینما داریم که خود را متعلق به سینمای مستقل می‌دانند و کسانی که سینمای دولتی و خصوصی می‌دانیم.
اسعدیان : سینمای مستقل از چه؟
جیرانی : مستقل از تهیه‌کنندگان دولتی و بودجه حکومت.
اسعدیان : پس طبق این تعریف، حسین فرح‌بخش مستقل‌ترین فیلم‌ساز ما است؛ درحالی‌که آنها این تعریف را قبول ندارند. مستقل از ذهن دولتی.
جیرانی : وقتی پروانه ساخت وجود دارد چنین چیزی معنی ندارد.
اسعدیان : سینمای مستقل امروز به یک پز تبدیل شده است. اگر به آنها بگویی سینمای مستقل از چه نمی‌دانند.
جیرانی : اگر مستقل بشوید و در وزارت کار ثبت شوید، بودجه‌تان تغییری می‌کند؟
اسعدیان : اصلا، ما فقط تابع قوانین آنها خواهیم بود.
جیرانی : روز مجمع عمومی ۲۸ مرداد است، تعداد صنوفی که گفتید شرکت می‌کنند و از چه ساعتی شروع می‌شود؟
اسعدیان : از ۲ بعدازظهر با حضور نماینده وزارت کار و وزارت ارشاد شروع می‌شود و انشا الله بتوانیم به یک هیئت‌مدیره خوب برسیم. خواهشم این است که منافع کلی سینمای ایران را در نظر بگیریم و جایگاهش را مستحکم‌تر کنیم. به فکر تثبیت جایگاه اهالی سینما باشیم.