گفتگو با مخاطبان درباره انتخاب فیلم
انتخاب فیلم های سینمایی برای مخاطبان سینما معیارهای زیادی دارد و هر فرد دریچه متفاوتی را به‌عنوان ملاک انتخاب فیلم برمی‌گزیند.
انتخاب فیلم های سینمایی برای مخاطبان سینما معیارهای زیادی دارد و هر فرد دریچه متفاوتی را به عنوان ملاک انتخاب فیلم برمی‌گزیند. این موضوع در سینمای معاصر به ترفندهای تبلیغاتی هم تبدیل شده و در دهه اخیر وقتی مخاطبان با انواع این ترفندها مواجه شدند و بر مبنای هر کدام فیلمی را برای تماشا انتخاب کردند، تازه با پدیده ابهام در آنچه تبلیغ می‌شود و آنچه دیده می‌شود روبه‌رو شدند.
آنچه از تبلیغات فیلم و نشانگان تبلیغی آن حاصل می‌شود با آنچه در واقع روی پرده به نمایش درمی‌آید تفاوت دارد. در واقع پروسه تبلیغ فیلم انتظاراتی از محتوا را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند که کاملا متفاوت از واقعیت فیلم است. از این رو به‌دنبال بررسی معیارهایی هستیم که مخاطب سینمای امروز آن‌ها را به عنوان راهنمای انتخاب فیلم برمی‌گزیند. یکی از این معیارها، نقدهایی است که منتقدان از فیلم مورد نظر در رسانه‌ها منتشر می‌کنند. درباره اینکه مخاطبان چقدر این نقدها را به عنوان معیار انتخاب یک فیلم جدی می‌گیرند با چند تن از مخاطبان سینما در میان گذاشتیم تا پاسخ‌های آن‌ها را بررسی کنیم:
محمد، خود در عرصه فیلمسازی فعال است و چند فیلم کوتاه هم ساخته‌است. با او که برای دیدن فیلم به پردیس سینمایی باغ کتاب آمده بود به گفتگو نشستیم. محمد پیش از دیدن فیلم هیچ نقدی نمی‌خواند و معتقد است خواندن نقد فیلم قبل از دیدن فیلم، می‌تواند نگاه مخاطب را تغییر داده و باعث شود مخاطب فیلم را با نگرشی خاص ببیند. اما بعد از فیلم تلاش می‌کنم چند نقد را که در رسانه‌های معتبر نوشته شده باشد بخوانم و نظر آن‌ها را با برداشتی که خودم از فیلم داشتم مقایسه کنم. وی معیارهایش برای انتخاب فیلم را با شناخت از نویسنده و کارگردان منطبق دانست. محمد فیلم‌هایی را برای دیدن ترجیح می‌دهد که با کارگردان آن آشنا باشد و کارهای قبلی او را بپسندد اما درباره کار اولی‌ها، گاهی پیش آمده که قبل از دیدن فیلم نقدهای مرتبط به آن را خوانده باشد.
در همان مجموعه با سارا صحبت کردیم که تنها یک مخاطب عام است و پیش از دیدن فیلم اقدام به خوانش هیچ نقدی نمی‌کند اما از مشاوره یکی از دوستانش که خبرنگار حوزه سینماست استفاده می‌کند. سارا می‌گوید دوستش بیشتر فیلم‌ها را در زمان برگزاری جشنواره‌ها می‌بیند و موضوع اغلب آن‌ها را می‌داند. سارا اگر بخواهد فیلمی را ببیند با مشاوره دوستش آن را انتخاب می‌کند، البته بعد از مشاوره دوستش درباره فیلم در اینترنت هم تحقیق می‌کند و اگر انتقادات منفی از آن فیلم زیاد باشد ترجیح می‌دهد اصلا سینما نرود چون برای انتخاب فیلم با مشکل مواجه خواهد شد.
احسان خودش خبرنگار است و منتقد سینما، برای او فرقی نمی‌کند قبل از دیدن فیلم یا بعد از آن نقدهای مرتبط با فیلم را بخواند چرا که به گفته خودش می‌تواند هنگام دیدن فیلم کاملا عاری از پیش‌فرض باشد. برای او بیش از رسانه‌ای که نقد را منتشر می‌کند نام منتقد اهمیت دارد. او نقدهای چند منتقد خاص را پیگیری می‌کند و نظرات آن‌ها را درباره فیلم می‌پسندد اما تلاش می‌کند از آن‌ها الهام نگیرد تا بتواند دیدگاه خود را به صورت مستقل درباره فیلم ارائه دهد. البته احسان معتقد است مخاطب عام برای انتخاب فیلم نقدهای منتشر شده از آن را به عنوان معیار در نظر نمی‌گیرد. بسیاری از نقدها ممکن است در شرایط خاصی نوشته شده باشند، ممکن است منتقد در شرایط بدی یک فیلم را دیده باشد و همین موضوع بر جزئیات نقدش اثر بگذارد یا به دلیل دوستی‌هایی که بین یک منتقد و عوامل یک فیلم وجود دارد محتوای نقد تأثیر پذیرفته باشد.
اما در سینماها، دیگر انگار طیف مخاطبان متفاوت بود به عنوان مثال هوتن که در سینما سپیده با او آشنا شدیم رتبه‌بندی‌هایی که از جانب منتقدان به فیلم داده می‌شد را برای انتخاب یک فیلم معیار قرار می‌داد، اما خود او هم معتقد بود مخاطب عام اعتنایی به نقدهای فیلم نمی‌کند تا بر مبنای آن‌ها انتخاب کند کدام فیلم را ببیند یا نه، بلکه تبلیغات شفاهی را عامل اصلی انتخاب فیلم می‌دانست و معتقد بود وقتی برای یک فیلم تبلیغات شفاهی خوبی وجود دارد؛ یعنی فیلم با معیارهای عامیانه در تطابق است و حتی اگر انتقادات زیادی به ساختار و محتوای فیلم باشد باز هم مردم برای دیدن همان فیلم را انتخاب می‌کنند. مگر اینکه تعداد این نقدها به جایی برسد که بر همان تبلیغات شفاهی که ذکر شد تأثیر بگذارد.
زهرا که همراه دوستانش از دانشگاه برای دیدن فیلم به سینما بهمن آمده بود با خنده دلیل انتخاب فیلمی که بلیطش را خرید بود نزدیکی به دانشگاهش بیان کرد و می‌گفت بعضی وقتها مخاطب تنها انتخاب می‌کند به سینما برود و وقتی به در سینما می‌رسد تنها نگاه می‌کند که سانس دیدن کدام فیلم با زمانی که می‌خواهد برای سینما رفتن بگذارد همخوانی دارد و همان فیلم را می‌بیند.
البته این نظر زهرا همان دلیلی است که فیلمسازان برای گلایه از زمان‌بندی اکران بیان می‌کنند چرا که همین زمان‌های طلایی است که می‌تواند حتی سرنوشت فروش یک فیلم را تعیین کند، مخاطبان زیادی بودند که در گفتگو با آن‌ها متوجه شدیم تنها زمانی را برای دیدن فیلم انتخاب کرده‌اند و دیگر اینکه چه نوع فیلمی است زیاد برایشان مطرح نبوده است.