۵ فیلم مهم برای ورود به دنیای ژان لوک گدار
این فهرست، لزوما بهترین فیلم های گدار نیست
یکی از بزرگترین فیلمسازان تاریخ سینما پس از ۹۱ سال عمر، به مرگی خودخواسته و از طریق «اتانازی» درگذشت. تاثیر او و رفقای همنسلش بر فرم و زبان سینما در طول ۶۰ سال اخیر بنیادین و غیرقابل انکار بوده است. فیلمهای او سرزنده، پرانرژی، پر از رنگ و دود و سایههای نامنظمی است که سریع بیننده را احاطه میکند و تحت تاثیر قرار میدهد. دوام فیلمهای گدار بر جریده عالم سینما ثبت شده، هرچند خودش امروز زنده نباشد.
این فیلمساز زاده سوئیس یکبار جوهره سینما را در یک جمله خلاصه کرد: «تنها چیزی که برای قصهگویی نیاز دارید، یک تفنگ و یک زن است.» منظور او این بود که سینما به تحرک و لطافت احتیاج دارد و خود در بهترین فیلمهایش این گزاره کلیدی را در حد اعلا رعایت میکرد.
به مناسبت درگذشت ژان لوک گدار میخواهیم ۵ فیلم مهم او را به شما معرفی کنیم. اگر تابهحال فیلمی از او تماشا نکردهاید، این فیلمها بهترین دریچه برای ورود به دنیای یکی از مهمترین فیلمسازان تاریخ خواهند بود.
از نفس افتاده | ۱۹۶۰ | Breathless
اولین قدم برای ورود به دنیای بهترین فیلم های ژان لوک گدار، تماشای مهمترین شاهکارش است. علیرغم گرایشهای شدیدا ضدآمریکایی کارگردان، فیلم آشکارا از آثار جنایی و نوآر سینمای آمریکا الهام گرفته شده است. فیلم درباره یک سارق-قاتل فرانسوی به نام «میشل» است که بعد از قتل یک پلیس میرود سراغ دوستدختر آمریکاییاش به اسم «پاتریشیا» و او را هم درگیر دردسرهای خودش میکند.
فیلم یکی از نخستین فیلمهای جنبش موج نوی سینمای فرانسه بود و به همین دلیل از تاثیرگذارترین آثار تاریخ سینما محسوب میشود. از نفسافتاده علاوه بر تاثیری که روی سینمای فرانسه گذاشت، بهخاطر سبک بصری منحصربهفردش و استفاده خلاقانه گدار از جامپکات، روی سینما دنیا هم تاثیرگذار بود.
پییرو خله | ۱۹۶۵ | Pierrot Le Fou
نخستین اثر اقتباسی ژان لوک گدار، براساس رمانی به نام «وسواس» نوشته «لایونل وایت» ساخته شد. یک نوآر جنایی دیگر با حضور یکی از جذابترین زوجهای سینمایی تاریخ («ژان پل بلموندو» و «آنا کارینا») که به همه چیز پهلو میزند، از جنگ ویتنام گرفته تا مبارزات انفرادی مردم از طریق هنر!
فیلم درباره مرد میانسالی به اسم «پییرو» است که از زندگی کسالتبارش خسته شده و یک روز تصمیم میگیرد همسر و فرزندانش را ترک، و با پرستار بچههایش که قبلا باهم در ارتباط بودهاند فرار کند. این فرار عاشقانه از روزمرگی و کسالت به یک ماجرای پلیسی و جنایی تبدیل میشود. «پییرو خله» به لحاظ بصری یکی از خیرهکنندهترین فیلمهای گدار و در عین حال یکی از بهترین بازیهای ژان پل بلموندو در طول دوران پربار کارش است.
جدای از امضاهای بصری معمول ژان لوک گدار مانند شکستن دیوار چهارم توسط شخصیتها، فیلم شدیدا به جنبش تازه شکلگرفته «پاپآرت» نیز متمایل بود.
دسته جداافتادهها | ۱۹۶۴ | Band Of Outsiders / Bande À Part
گدار از این فیلمش با عنوان «دیدار آلیس در سرزمین عجایب با فرانتس کافکا» یاد کرده بود! فیلم درباره ۳ جوان است که در پاریس دست به سرقت میزنند و وارد ماجراجویی میشوند. فیلم جدای از اینکه یک اثر جنایی است، یکی از مفرحترین و سرگرمکنندهترین آثار ژان لوک گدار محسوب میشود و حاوی چند صحنه بهیادماندنی از جمله یک سکانس مشهور رقص است که در سینمای فرانسه تبدیل به نماد شده است.
دسته جداافتادهها با استقبال بسیار خوبی از سوی منتقدان مواجه شد و بسیاری توانایی گدار در ارائه یک فیلم گانگستری فوقالعاده جذاب را ستایش کردند. برخلاف انتظاری که همگان از گدار داشتند، فیلم خودش را جدی نمیگیرد و همین به بزرگترین نقطه قوتش تبدیل شده است.
آلفاویل | ۱۹۶۵ | Alphaville
نگاهی به سال ساخت فیلمهای حاضر در فهرست که میاندازیم، متوجه میشویم دهه ۶۰ مهمترین برهه زندگی هنری ژان لوک گدار و دوره اوج خلاقیتش بوده. «لمی کوشن» در پوشش خبرنگار روزنامه فیگارو به شهر اسرارآمیز آلفاویل که پروفسوری دیوانه با کمک کامپیوترهایش آن را اداره میکند، نفوذ میکند تا او را ربوده و بکشد.
آلفاویل یکی از بهترین فیلم های ژان لوک گدار و سرشار از نشانههای پاپآرت است. فیلم را میتوان یک کمیکبوک سینمایی دانست که سعی در هجو کلیشههای فیلمهای ژانر علمی-تخیلی دارد.
مذکر، مونث | ۱۹۶۶ | Masculin, Féminin
فیلمی خیرهکننده درباره یاغیگریها و مبارزات فرهنگی نسل جوان فرانسه در قرن بیستم با اشارات واضح به فرهنگ عامه، فیلمهای «جیمز باند»، «باب دیلن» و «شارل دوگل». ستاره فیلم مذکر، مونث کسی نیست جز «ژان پیر لئو»، همان کودک عاصی فیلم «۴۰۰ ضربه» که توسط «فرانسوا تروفو» رفیق و همکار قدیمی ژان لوک گدار کارگردانی شده بود.
گدار فیلمش را برای نسل نوجوان و جوان فرانسه ساخته بود، اما تماشای آن به دلیل محتوای بزرگسالانهاش برای افراد زیر ۱۸ سال ممنوع شد! فیلم درباره جوانکی ایدهآلیست است که تازه از خدمت سربازی فارغ شده و از زندگی اجتماعی ناامید است و رابطهاش با نامزدش که میخواهد خواننده باشد هم زیروبمهای زیادی دارد.