حسن فتحی توقعم را از کارم بالا برده است

همه چیز درباره سریال جیران

• تولدتان مبارک. تولد امسال‌تان چه تفاوتی برای‌تان با سال‌های قبل دارد؟

کتانه افشاری نژاد: ممنون از توجه شما. تولد هر سالم با سال‌های قبلش تفاوت دارد چون آدم برای سالی که در پیش دارد، هزاران نقشه می‌کشد. خوشحالم که اینقدر خوش شانس بودم و اتفاقات عجیب و غریبی در سال گذشته برایم افتاد که مهم ترینش بازی در سریال جیران بود. فکر می‌کنم امسال حال خوبی داشته باشم به دلیل این که یکی از آرزوهایم برآورده شد که آن هم بازی در یکی از کارهای آقای فتحی بود.

• پس بعد از این همه تجربه و تلاش در این حرفه، امسال نتیجه زحمات‌تان را دیدید.

برای دیدن نتیجه هنوز زود است. بیشتر می‌توانم بگویم در یک کلاس درس شرکت کردم که آرزویش را داشتم زیرا سال‌ها احساس می‌کردم در زمینه تصویر درجا می‌زنم. طی سال‌ها فعالیتم هیچ زمانی به دنبال کسی نرفتم که بگویم دوست دارم در کارتان بازی کنم و آقای فتحی تنها کارگردانی است که با کمال میل پیگیرش شدم و از طریق دوست خوبم، امیرحسین رستمی، به دفتر فیلمسازی او رفتم. در آن مقطع تازه سریال شهرزاد تمام شده بود. به آقای فتحی گفتم که دوست دارم در یکی از کارهایتان بازی کنم. من هیچ شناختی از او نداشتم و از کارهایی که دیده بودم احساس کردم به شدت کاراکتر را می‌شناسد. او شرافتی در کار و دید درستی به عشق و زن داشت که این مورد را در کمتر کارگردان مردی دیدم. واقعاً برایم سریال جیران یک تجربه بسیار جدید بود.

• پس نام حسن فتحی ترغیب‌تان کرد تا نقش خدیجه چهریقی را بازی کنید؟

همین طور است. البته آن مقطع که به دفترش رفتم، نمی‌دانستم در آینده قرار است چه کاری بسازد. اگر آقای فتحی نقش دیگری را هم پیشنهاد می‌داد، قطعاً می‌پذیرفتم. این را هم بگویم که او از هیچ نقشی نمی‌گذرد، یعنی از نقش تک سکانس گرفته تا نقش اصلی فرقی برایش ندارد و همان قدر زمان می‌گذارد و نگران است و من خوش شانس بودم که این نقش را برایم در نظر گرفته بود.

• وقتی نقش خدیجه چهریقی پیشنهاد داده شد، چه شناختی از او پیدا کردید؟

متاسفانه در تاریخ‌مان آن چنان به زنان دوره قاجار پرداخته نشده و در حد چند خط است. موقعی که این نقش به من پیشنهاد داده شد با توجه به منابعی که آقای فتحی معرفی کرد، جست و جو کردم و دیدم در تاریخ بیشتر به پدر او پرداخته شده است که یک سردار بود. خدیجه برای صلح و این که حمایت دولت مرکزی را بگیرد به عقد شاه در می‌آید ولی پدرش بسیار برای اقلیم کردستان زحمت کشیده است. گویی خدیجه دنبال رو پدرش بوده و ظاهراً خانواده خوشنامی بودند ولی از کاراکتر او اطلاعات خاصی نبود. به نظرم وقتی نقش یک شخصیت تاریخی را بازی می‌کنیم باید به سرفصل‌های برجسته این شخصیت در تاریخ وفادار بمانیم و بقیه آن را بر اساس توانایی بازیگر، نویسنده و کارگردان طوری طراحی کنیم که ویژگی‌هایی که در تاریخ بود، به کاراکتری که می‌سازیم، بیاید. به همین خاطر سعی کردم با توجه به ویژگی‌های او که عاشق فرزندش است و قدرت می‌خواهد و در عین حال شاید مردمی است، شخصیتی بسازم که حاضر است برای پسرش هر کاری بکند تا او به حقش برسد.

کتانه افشاری نژاد: برای رسیدن به شخصیت خدیجه چهریقی، نقش کارگردان بسیار مهم بود چون بازیگر هر چقدر هم که فکر کند درست کار می‌کند، از بیرون خودش را نمی‌بیند و هرکارگردانی هم این نگاه را ندارد که شما را درست ببیند و این که چه کار می‌خواهید بکنید و آیا آن کار نتیجه بیرونی‌اش درست است یا نه؟ آقای فتحی به شدت راهنمایی‌های درستی داشت. او حتی از نگاه و طرز نفس کشیدن بازیگر هم نمی‌گذرد

• با توجه به توضیحاتتان چقدر خودتان در خلق آن شخصیت دخیل بودید و چقدر از متن کمک گرفتید؟

صد درصد متن و طراحی گریم که روی بازیگر در وهله اول انجام می‌شود، پایه و بستر کارش است. البته تغییر چهره و گریم آن چنانی نداشتیم. من بازیگری را تجربی می‌دانم شاید چون سوادش را ندارم که بگویم بر اساس فلان سبک بازی می‌کنم. برای من انسان باتمام خصوصیاتش جذاب و مهم است. معمولا برای بازی در یک نقش، یک شخصیت کلی در ذهنم می‌سازم و بعد به دنبال رفتارهایی در اطرافیان و آدم‌ها می‌گردم و سعی می‌کنم آن‌ها را در نقش پیاده کنم.

• تعامل‌تان با حسن فتحی چگونه بود؟

برای رسیدن به شخصیت خدیجه چهریقی، نقش کارگردان بسیار مهم بود چون بازیگر هر چقدر هم که فکر کند درست کار می‌کند، از بیرون خودش را نمی‌بیند و هرکارگردانی هم این نگاه را ندارد که شما را درست ببیند و این که چه کار می‌خواهید بکنید و آیا آن کار نتیجه بیرونی‌اش درست است یا نه؟ خیلی جاها شاید اغراق کردم یا چیزهایی را پنهان کردم که نباید می‌کردم. آقای فتحی به شدت راهنمایی‌های درستی داشت. او حتی از نگاه و طرز نفس کشیدن بازیگر هم نمی‌گذرد. آرزوی من و شاید هر بازیگریست که با کارگردانی کار کند که این قدر دقیق باشد و بر متن و روند داستان احاطه کامل داشته باشد. البته آقای فتحی هیچ وقت نمی‌گوید درست بود (می‌خندد) یعنی وقتی پلان تمام شود و او چیزی نگوید متوجه می‌شویم که کار درست بوده ولی اگر اخم و آن را تکرار کند، یعنی اشتباه بوده است.

• در سریال جیران جمعی از بازیگران تئاتری، سینمایی، تلویزیونی و کمتر دیده شده، بازی دارند. این موضوع نشان می‌دهد که حسن فتحی در انتخاب‌ها درست عمل و به بازیگران کمتر دیده شده‌ای همچون شما اعتماد کرده است و اهمیت می‌دهد.

آقای فتحی خیلی تئاتر می‌بیند، البته من کارم را با تئاتر شروع نکردم و ورودم با قاب تصویر بود. بازیگری یک بحث و ستاره شدن بحث دیگری است اما متاسفانه ما در کشورمان ستاره بودن را با بازیگری یکی می‌دانیم. هر بازیگری دوست دارد شناخته و دیده شود، نه به خاطر خودش بلکه به خاطر بازیگر خوب بودنش و دوست دارد در بین مخاطبان شناخته شده باشد. آقای فتحی به‌ دلیل پشتوانه تئاتریشان این تمایز را برای بازیگران قائلند و برای هر نقشی به دنبال بازیگر مناسب می‌گردند فارغ از ستاره بودن یا نبودنش و دیدن تئاتر این فرصت را برای ایشان فراهم می‌کند. اینکه من با توجه به سال‌های طولانی کارم کمتر دیده شده ام، مقدار زیادیش به خودم بر می‌گردد.

برقراری ارتباط جزو خصوصیات این حرفه است و بازیگر پرکار هم که باشی باید ارتباطت را با همه کارگردان‌ها حفظ کنی، به دفاتر مختلف بروی و صحبت کنی؛ حداقل تا مدتی که مطرح و به ستاره تبدیل نشده‌ای اما من، برای خلوت و آرامشم خیلی ارزش قائل هستم و از هیاهو دوری می‌کنم. انتخاب اولم این است که در خانه‌ام به دل مشغولی‌های شخصی‌ام بپردازم. به همین خاطر شاید فرصت کافی را خودم به خودم نداده‌ام تا توسط کارگردانی دیده یا انتخاب شوم. برخی کارها پیشنهاد داده شده ولی من انجام ندادم و از سویی کارگردان‌هایی که با آن‌ها کار کردم، شاید به اندازه‌ای که توقع داشتم، عاشق کارشان و جاه طلب نبودند. ابتدا برای بازیگر احساس خوبی دارد که هر پلانی که کار می‌کند، کارگردان تعریف کند ولی از یک جا به بعد احساس می‌کند رهاست و هیچ نظارتی بر کارش نمی‌شود.

این که آقای فتحی حتی از پلک زدن بازیگرش هم نمی‌گذرد، ممکن است سخت باشد اما این حس را به بازیگر می‌دهد که یک نفر بازی را از او بیرون می‌کشد و حتی چیزهایی هم که خودش نمی‌داند که در او وجود دارد را می‌بیند. شاید دیده نشدن کارهای گذشته‌ام تقصیر کسی نباشد و در وهله اول تقصیر خودم است چون در کار به عنوان بازیگر چلانده نشدم و خودم هم بعد از مدتی انگیزه‌ام را از دست دادم، به همین دلیل سال‌ها از بازی در قاب تصویر کناره‌گیری کردم چون فیلم‌ها برایم جذابیت نداشت و سراغ تئاتر رفتم، البته بسیار دلتنگ دوربین بودم.

• پس بازی در جیران تاثیر به سزایی در بازیگری‌تان گذاشته است.

قطعاً همین طور است، حداقل، توقع خودم را از بازی‌ام بیشتر کرده است و سبب شده است که سخت‌گیری بیشتری در انتخابم داشته باشم.

• در مجموعه جیران آیا سکانسی بود که به آن حساس باشید و برای‌تان سخت باشد؟

بازی در تمام این سریال برایم سخت بود. یک سکانس هست که هنوز پخش نشده و توضیح کاملی درباره آن نمی‌دهم. در آن سکانس با پسرم درگیری لفظی دارم و باید به صورتم در موقع حرف زدن سیلی می‌زدم که اندکی برایم ترسناک بود که تصنعی شود. یکی از خصوصیات مثبت آقای فتحی این است که با تمام سختگیری‌هایی که به متن و کاراکتر دارد، از پیشنهاد درست استقبال می‌کند. من به جای سیلی زدن، پیشنهاد دیگری دادم که موافقت کرد و امیدوارم نتیجه کار درست درآمده باشد.

• اگر چه خدیجه جزو شخصیت‌های اصلی قصه نیست اما یکی از نقش‌های تاثیرگذار است آیا برای شما کوتاهی نقش تفاوت می‌کند؟

خیر، چون خودم پیشنهاد و تقاضای همکاری دادم، قطعا کوتاهی نقش نباید برایم اهمیتی میداشت هرچند که مسلماً هر بازیگری دوست دارد بیشتر فرصت داشته باشد تا خودش را نشان دهد. بخصوص در یک سریال طولانی.

• دوست داشتید کدام نقش این قصه را بازی کنید؟

مسلماً نقش مهدعلیا بسیار جذاب است ولی وقتی دیدم مریلا زارعی، مثل همیشه چنین قدرتمند و عالی این نقش را اجرا کرده، گفتم چه بهتر که من بازی نکردم چون قطعاً نمی‌توانستم این گونه بازی کنم. نقره یکی دیگر از نقش‌های بسیار جذاب قصه است. در کل همه نقش‌ها را دوست دارم و از نقش خودم راضی هستم.

• چقدر به ماندگاری‌تان در تاریخ هنر ایران فکر می‌کنید؟

قطعاً فکر می‌کنم. چون تمام تلاش انسان، حتی بچه دار شدنش، به عشق ماندگاری است. دلم می‌خواهد به عنوان یک بازیگر خوب و نه به عنوان ستاره دوره‌ای، ماندگار شوم.

• حرف پایانی‌تان با خوانندگان فیلیموشات.

خیلی نقدهای سریال را پیگیری نمی‌کنم چون می‌خواهم پخش سریال به پایان برسد و دید کلی ایجاد شود، اما در کل امیدوارم نظر منتقدین و مخاطبان فارغ از هر جهت گیری و کمال گرایی مثبت و در خور عشق، هزینه و زحماتی باشد که یک گروه بزرگ برای ساخت جیران کشیده‌اند و صد البته امیدوارم که همانقدر که ما در روند ساخته شدن لذت بردیم، بینندگان هم از تماشای کار لذت ببرند.