«وقتی مردم ازم میپرسن آیا تو رشته فیلم تحصیل کردم بهشون میگم نه، من فیلم دیدم!» این نقل قول احتمالا بهترین راه برای شناخت کوئنتین تارانتینوست. حتی اگر از پیشینه او (چند سال کارمند یک ویدیوکلوپ بود و تقریبا تمام فیلمهای موجود در آنجا را درو کرده بود!) خبر نداشته باشید و ارجاعات متعدد سینمایی در آثارش را ندیده باشید، با این نقل قول میفهمید که ستاره نوظهور دهه ۹۰ هالیوود یک فیلمبین حرفهای است.
وقتی کسی با هوش و ذائقه سینمایی تارانتینو دایرهالمعارف فیلم باشد، مگر میشود سلیقه و پیشنهاداتش را نادیده گرفت؟ ما که چنین قصدی نداریم. پس میخواهیم در این مطلب، ۱۵ فیلم مورد علاقه کوئنتین تارانتینو از هر دهه تاریخ سینما را به شما معرفی کنیم. خوبی این فهرست آن است که بعضی از فیلمهای موجود در آن برای عموم سینمادوستان شناختهشده نیست و تماشای آن میتواند تجربه بکری برایتان رقم بزند.
فیلم راننده تاکسی | ۱۹۷۶ | Taxi Driver
راننده تاکسی تنها یکی از آثار اسکورسیزی است که تارانتینو آن را دیوانهوار دوست دارد. در این فیلم که خیلیها آن را بهترین فیلم کارگردانش میدانند، رابرت دنیرو نقشآفرینی خیرهکنندهای در نقش یک راننده تاکسی پریشاناحوال به نام تراویس بیکل داشته است. تارانتینو عاشق شوق اسکورسیزی برای فیلمسازی و شتاب خلاقانه این فیلمساز بزرگ بین اواسط دهه ۷۰ و دهه ۸۰ میلادی است.
فیلم جادوگر | ۱۹۷۷ | Sorcerer
ویلیام فردکین یکی از پرشورترین و خلاقترین فیلمسازان تاریخ سینماست و جادوگر در کنار جنگیر یکی از مهمترین آثار او. فیلم دومین اقتباس سینمایی از رمان مزد ترس نوشته ژرژ آرنو است و میتوان آن را بهنوعی بازسازی فیلم مزد ترس به کارگردانی هانری ژرژ کلوزو دانست.
فیلم روایتگر داستان دستهای از رانندگان به رهبری روی شایدر است که میخواهند کامیونهایی انباشته از ماده خطرناک نیتروگلیسیرین را به جنگلی در آمریکای جنوبی منتقل کنند.
فیلم دانکرک | ۲۰۱۷ | Dunkirk
به تارانتینو میآید که طرفدار سینمای پرادا و متکلف کریستوفر نولان باشد؟ نه! ولی دانکرک در رده فیلمهای محبوب استاد قرار دارد و حتی آن را به عنوان دومین فیلم برتر دهه ۲۰۱۰ انتخاب کرده است. تارانتینو بهعنوان طرفدار سرسخت جلوههای ویژه میدانی، سختگیری نولان را در ساختن صحنههای شگفتانگیز جنگ به شیوهای معتبر تا حد امکان تحسین میکند.
فیلم خوب، بد، زشت | ۱۹۶۶ | The Good, the Bad and the Ugly
تاثیر بسیار عمیقی که سرجیو لئونه روی تارانتینو گذاشته غیرقابل انکار است. تارانتینو یکی از عشاق ژانر وسترن اسپاگتی است (فیلمهای وسترنی که توسط کارگردانان ایتالیایی ساخته میشد) و همه میدانیم که شاهبیت فیلمهای این ژانر، «خوب، بد، زشت» است.
فیلمهای روزی روزگاری در غرب و روزی روزگاری در آمریکا هم تاثیرات مهمی روی تارانتینو گذاشتهاند، اما تارانتینو فیلم خوب، بد، زشت را در کنار فیلمهای بلک سبث و ابوت و کاستلو فرانکنشتاین را ملاقات میکنند، جزو ۳ فیلمی دانسته روی سبک فیلمسازی او تاثیر گذاشتهاند.
وقتی از تارانتینو خواسته شد بهترین فیلمهای هر دهه را انتخاب کند، او برای دهه ۲۰۱۰ یکراست و بدون تردید رفت سراغ شبکه اجتماعی، این اثر پیچیده و پردیالوگ دیوید فینچر که یکی از بهترین فیلمنامههای تاریخ سینما را دارد (آرون سورکین نویسنده فیلم، تمام جایزههای پرتعداد سینمایی آن سال آمریکا را در رشته فیلمنامهنویسی درو کرد!)
او برای انتخاب این فیلم به عنوان بهترین فیلم دهه یک دلیل ساده داشت: «این فیلم شماره یکه، چون که بهترینه! و تمام رقباش رو له میکنه!» تارانتینو طرفدار باشگاه مشتزنی یکی دیگر از آثار فینچر نیز هست.
فیلم منشی همهکاره او | ۱۹۴۰ | His Girl Friday
کری گرانت و رزالیند راسل با شیمی عالی بینشان دست به دست هم دادهاند تا یکی از بهترین کمدی-رمانتیکهای تاریخ سینما، تحت کارگردانی هاوارد هاکس کبیر ساخته شود.
فیلمنامه فیلم حتی با استانداردهای امروزی هم عالی است و قطعا از دیالوگهای محشر و شلاقی ردوبدل شده بین بازیگران لذت وافی خواهید برد!
فیلم فرار بزرگ | ۱۹۶۳ | The Great Escape
قطعا تارانتینو تاثیرات زیادی از این فیلم گرفته. مثلا در ساخت فیلم اراذل بیآبرو. این ساخته بینظیر و مهیج جان استرجس در مورد جنگ جهانی دوم با بازی استیو مککوئین آنقدر عالی است که تارانتینو صحنه مشهوری از آن را در فیلم روزی روزگاری در هالیوود با بازی دیکاپریو بازسازی کرد.
فیلم قصه فرار تعدادی اسیر آمریکایی با بازیهای مککوئین، جیمز گارنر، دونالد پلزنس و چارلز برانسون است که میخواهند از یک اردوگاه اسرا که متعلق به نازیهاست فرار کنند.
فیلم مات و مبهوت | ۱۹۹۳ | Dazed and Confused
یک کمدی درخشان به کارگردانی ریچارد لینکلیتر درباره تعدادی نوجوان که هرکدام روز آخر دبیرستانشان را به نحوی سپری میکنند. فیلم بازیگران جوانی دارد که بعضی از آنها بعدها به ستارههای بزرگ هالیوود تبدیل شدند؛ از جمله متیو مککانهی و بن افلک.
تارانتینو خودش بارها عشقش به فیلمهای پاتوقی و سرشار از معاشرت را ابراز کرده و فیلم مات و مبهوت را میتوان پادشاه این نوع فیلمها دانست.
فیلم کری | ۱۹۷۶ | Carrie
این انتخاب جای تعجب ندارد، چون تارانتینو یکی از مریدان برایان دیپالما کارگردان کهنهکار سینمای آمریکاست. کری شاید بین سایر آثار استاد بین سینمادوستان ایرانی خیلی مشهور نباشد، اما تارانتینو قطعا تماشای آن را به شما توصیه خواهد کرد، چرا که فیلم هم اقتباسی است از یکی از رمانهای استیفن کینگ و هم سبک منحصربهفرد دیپالما در ساخت و تدوین آن کاملا مشهود است.
تارانتینو در فیلمهایی که ساخته چند باری به سبک بصری ویژه دیپالما ادای دین کرده که چشمنوازترین گرتهبرداری او از سینمای دیپالما، تقسیم کردن صفحه به چند قسمت در فیلمهای نظیر بیل را بکش و هشت نفرتانگیز است.
فیلم ریو براوو | ۱۹۵۹ | Rio Bravo
تارانتینو در طول دوران حرفهای خود همواره در مصاحبههای زیادی ریو براوو را ستایش کرده است. از هاوارد هاکس کارگردان این فیلم اغلب به عنوان یکی از پیشگامان بزرگ هنر سینمایی یاد میشود و اوج هنر او در ساخت شماری از بهترین وسترنهای تاریخ سینما نمود پیدا کرده است.
فیلم اینک آخرالزمان | ۱۹۷۹ | Apocalypse now
حماسه جنگی چندلایه فرانسیس فورد کاپولا درباره جنگ ویتنام اثری محونشدنی بر ذهن تارانتینو برجای گذاشته و اگر شما هم فیلم را دیده باشید، حتما چنین اثری را تجربه کردهاید. تارانتینو در صحنه عبور سگها از جلوی دوربین در سکانس حضور برد پیت در آن مزرعه پر از هیپی به اینک آخرالزمان ارجاع داده است.
فیلم جنگجوی خیابانی | ۱۹۷۴ | The Street fighter
مگر میشود در فهرستی از فیلمهای مورد علاقه کوئنتین تارانتینو اثری از یک فیلم رزمی ژاپنی نباشد؟
آن هم اثری دنبالهدار که ستارهاش سانی چیبا بازیگری است که کوئنتین آنقدر او را دوست داشت که نقش مهم هاتوری هانزوی شمشیرساز در بیل را بکش را به او داد. سروکله شخصیتهای این فیلم و دو دنباله دیگرش را میتوان در فیلم رمانس واقعی به کارگردانی تونی اسکات هم پیدا کرد. رمانس واقعی نخستین اثر تارانتینو به عنوان فیلمنامهنویس بود.
فیلم جنگو | ۱۹۶۶ | Django
درباره عشق خوره فیلم به وسترنهای اسپاگتی در مطلب قبلی گفتیم و ساخت دو وسترنِ جنگوی رهاشده و هشت نفرتانگیز هم سندی بر همین علاقه دیوانهوار است. حدود ۳۰ دنباله غیررسمی بر این فیلم ساخته شد که البته فرانکو نرو بازیگر قدیمی ایتالیایی فقط در یکی از آنها در نقش نمادین خودش به عنوان جنگو ظاهر شد: در فیلم تارانتینو!
صحنهای که در آن جنگوی تارانتینو (جیمی فاکس) دارد هجی نامش را به فرانکو نرو که مشتری یک کلوپ است میگوید عالی است! فرانکو نرو پاسخ میدهد: خودم میدونم!
فیلم میزبان | ۲۰۰۶ | The host
یکی از جدیدترین آثار مورد علاقه استاد، این فیلم هیولایی کرهای به کارگردانی بونگ جون هو است.
جالب است بدانید جون هو خودش یکی از طرفداران تارانتینوست و از او به عنوان صدای قدرتمندی که باعث شده فیلمهایش در جهان دیده شوند یاد کرده. کوئنتین فیلمهای دیگر این کارگردان کرهای را نیز دوست دارد، از جمله فیلم تریلر جنایی خفن خاطرات قتل را که سال ۲۰۰۳ ساخته شده است.
فیلم رعد چرخان | ۱۹۷۷ | Rolling thunder
همانطور که عرض کردیم، یکی از خوبیهای این فهرست آن است که اکثر فیلمهای حاضر در آن فیلمهای خیلی مشهوری نیستند و دیدن آنها میتواند تجربه بکری برای انسان باشد. مثل همین فیلم رعد چرخان که چندینبار در آثار استاد به آن ارجاع داده شده و حتی نام کمپانی پخش فیلم تارانیتنو در سالهای ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۹ نیز *Rolling Thunder بود.
فیلم توسط جان فلین ساخته شده و تامی لی جونز عزیز و دوستداشتنی هم در آن بازی میکند.