۷ فیلم برتر بت دیویس که نباید تماشای آن را از دست داد
۵ آوریل سالگرد تولد این بازیگر مطرح سینماست
سالها پیش، شاید اواسط دهه ۷۰ بود که یکی از اولین مصاحبههای (شاید اولین مصاحبه) مطبوعاتی «هدیه تهرانی» را با هفتهنامه سینما میخواندم. مصاحبهگر که فریدون جیرانی بود، از تهرانی پرسیده بود آیا بین بازیگران زن تاریخ سینما به کسی علاقه دارد یا نه؟ تهرانی که خیلی تصادفی وارد سینما شده بود و بهنظر نمیرسید خیلی شیفته و دلباخته سینما باشد، از «بت دیویس» به عنوان بازیگر زن مورد علاقهاش نام برد. من تا آن زمان اسم دیویس را هم نشنیده بودم، ولی محض علاقهام به بانو تهرانی پیگیر پیدا کردن و کپی کردن فیلمهای مهم دیویس روی نوار VHS شدم و دیدم که بله! سلیقه هدیه تهرانی هم حرف ندارد!
انتخاب بهترین فیلمهای بت دیویس در تمام دوران کار آسانی نیست (او در بیش از ۱۲۴ فیلم ظاهر شده!)؛ با این حال سعی کردیم این کار را انجام دهیم. دیویس یک بازیگر برجسته (عمدتا در دهههای ۱۹۳۰، ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰) و از نخستین ستارگان زن هالیوود است. او زندگی و شخصیت جالبی داشت، میدانست چه میخواهد، و از دشمنسازی در این فرآیند نمیترسید. او با ۱۱ نامزدی، یکی از رکوردداران نامزدی جوایز بازیگری اسکار است، هرچند فقط توانست ۲ جایزه اسکار را به خانه ببرد. به مناسبت تولد ۱۱۴ سالگی او میخواهیم سری بزنیم به ۷ عنوان از بهترین فیلمهای او در دوران پربار کاریاش.
فیلم همه چیز درباره ایو | ۱۹۵۰ | All About Eve
- کارگردان: ژوزف ال.منکیهویچ
- بازیگران: بت دیویس، جرج سندرز، ان بکستر
بدون شک بهترین فیلم دیویس است! در میان نقشآفرینیهای خارقالعاده او، بازی او در نقش مارگو در این فیلم جلوهای نمادین دارد. فیلم درباره زن جوانی است به نام ایو (بکستر) که میخواهد از زندگی شخصی و حرفهای یک ستاره نمایش (دیویس) پیشی بگیرد. جالب اینجاست که ایو خودش از طرفداران مارگو بوده و مارگو با استخدام او به عنوان دستیارش در این کمدی سیاه، عملا مار در آستین پرورش میدهد!
علیرغم بازی بینظیر دیویس در این فیلم، او بابت حضور درخشانش جایزه نگرفت و رقابت را به جودی هالیدی باخت.
فیلم چه بر سر بیبی جین آمد؟ | ۱۹۶۲ | What Ever Happened to Baby Jane
- کارگردان: رابرت آلدریچ
- بازیگران: بت دیویس، جوآن کرافورد
جزو فیلمهای متاخر دیویس است، اما او همچنان میدرخشد. فیلم درباره یک ستاره دیوانه هالیوود است که خواهرش را که هردو باهم در یک عمارت قراضه در هالیوود زندگی میکنند، عذاب میدهد.
جدای از درخشش دیویس در ۶۰ سالگی، بازیاش روبروی یکی دیگر از بهترینهای سینما به نام جوآن کرافورد هم باعث شده تا این اثر آلدریچ صحنه یکی از بهترین نقشآفرینیهای دیویس باشد. او بابت این حضور هم نامزد اسکار شد، اما در کسب مجسمه طلایی ناکام ماند.
فیلم حالا، مسافر | ۱۹۴۲ | Now, Voyager
- کارگردان: اروینگ رپر
- بازیگران: بت دیویس، پل هنرید، کلود رینس
دراب شارلوت وِیل (بت دیویس) در خود فرورفته و سن ازدواجش گذشته؛ زندگیاش تحت تسلط کامل مادر مقتدرش (زنی از طبقه اشراف بوستون) است، و بدرفتاری کلامی و احساسی او با دخترش باعث نبود اعتماد به نفس در او شده. لیزا، زن برادر شارلوت، با نگرانی از در آستانه فروپاشی عصبی بودن شارلوت، او را به روانپزشکی به نام جکوئیس معرفی میکند تا مدتی را در آسایشگاه او بگذراند.
این پرشورترین و جذابترین ملودرام عاشقانه دیویس است که از پرفروشترین کتاب فراموششده الیوی هیگینز پروتی اقتباس شده. احتمالا به لحاظ فنی هم بهترین فیلم دیویس باشد و حاوی یکی از باشکوهترین سکانسهای تاریخ سینماست. نمایشی پرشور و باطراوت از دیویس در ۴۰ سالگیاش.
فیلم سال ۲۰۰۷ به خاطر «اهمیت فرهنگی، تاریخی، یا زیباییشناختی» برای نگهداری در فهرست ملی ثبت فیلم کتابخانه کنگره آمریکا انتخاب شد.
فیلم روباههای کوچک | ۱۹۴۱ | The Little Foxes
- کارگردان: ویلیام وایلر
- بازیگران: بت دیویس، هربرت مارشال، ترزا رایت
به نام کارگردانان آثار دیویس توجه کردهاید؟ او احتمالا اولین انتخاب تمام غولهای کارگردانی هالیوود در دهههای اوج فعالیتش بود! از جمله ویلیام وایلر بزرگ.
فیلم در آستانه ورود دیویس از دوره جوانی به دوره بزرگسالی ساخته شد و این بلوغ را میتوان در بازی او هم به وضوح مشاهده کرد. روباههای کوچک که اقتباسی است از نمایشنامهای نوشته لیلیان هلمن، درباره زنی است که از اینکه به اندازه برادرانش از ثروت پدرش به ارث نبرده خشمگین است و به دنبال کسب سهمی از یک کارخانه پنبهسازی موروثی برای تامین هزینههای درمان شوهر بیمارش است.
در جریان این کشمکشها او با شوهر درمانده و بیمارش درگیری زشتی پیدا میکند و در جریان این درگیری میفهمد چقدر همسرش (و در واقع خودش) را تحقیر کرده. چهره دیویس در این فیلم نقاب غمانگیزی از ترس و ناامیدی است.
فیلم پیروزی سیاه | ۱۹۳۹ | Dark Victory
- کارگردان: ادموند گولدینگ
- بازیگران: بت دیویس، جرج برنت، ویرجینیا بریساک
دیویس بهطور حیرتانگیزی پر زرقوبرق است و با چشمانی گشاد (که گویی از زرقوبرق خود شگفتزده شده) نقش جودیت تراهرن را بازی میکند: یک زن اجتماعی بیخیال که عاشق مهمانیها، سیگار کشیدن و نوشیدن است.
جودیت پس از سرگیجههای عجیب و ابتلا به فراموشیهای مقطعی، متقاعد میشود تا به متخصصی به نام دکتر استیل (با بازی جرج برنت همبازی دیرینهاش) مراجعه کند. دکتر برای او تشخیص تومور مغزی میدهد و متوجه میشود که مدت زیادی از زندگی او باقی نمانده و مرگ در انتظار او خواهد بود. بااین حال با او ازدواج میکند و وخامت حال جودیت را از او پنهان میکند.
حاصل بازی عالی دیویس در این فیلم، یکی دیگر از نامزدیهای پرتعداد و ناکام او در اسکار بود.
فیلم مردی که برای شام آمد | ۱۹۴۲ | The Man Who Came to Dinner
- کارگردان: ویلیام کایلی
- بازیگران: بت دیویس، مونی وولی، ان شریدان
به چند دلیل یکی از بهترین فیلمهای دیویس است. مهمترین دلیل این است که دیویسی که بابت نقشهای ملودرامش و بازی در فیلمهای اشکآور یا ترسناک مشهور بود، اینبار در یک کمدی تمامعیار درخشید.
فیلم داستان یک منتقد است که پس از بروز یک آسیبدیدگی در ناحیه لگنش، مجبور میشود با خانوادهای از غرب میانه آمریکا همسفر شود تا او را به مقصد برسانند. دیویس، کل بازیگران فیلم و خود فیلم در زمان اکران بهشدت مورد استقبال منتقدان قرار گرفت و تماشاگران هم فیلم را دوست داشتند و فیلم با ۲.۶ میلیون دلار فروش، به یکی از پرفروشترین فیلمهای دیویس تبدیل شد.
فیلم جزبل | ۱۹۳۸ | Jezebel
- کارگردان: ویلیام وایلر
- بازیگران: بت دیویس، هنری فوندا، جرج برنت
احتمالا میدانید که منظور از بهترین فیلم یک بازیگر در چنین فهرستهایی، امتیاز و ارزش کلی فیلم است، نه کیفیت حضور بازیگر. به عبارت بهتر منظورمان «بهترین فیلمهایی است که فلان بازیگر در آن حضور پیدا کرده»، نه «بهترین نقشآفرینیهای او»، به همین خاطر تنها اثر اسکاری بت دیویس در این فهرست، آمده ته لیست! چون خود فیلم در قیاس با سایر آثار موجود در این فهرست، اثر خیلی درخشانی نیست.
فیلم پاسخی بود از کمپانی برادران وارنر به ناکامی دیویس در گرفتن نقش بسیار مهم اسکارلت اوهارا در فیلم برباد رفته.
یک درام جنوبی است که در لوئیزیانا در دهه ۱۸۵۰ اتفاق میافتد. فیلم درباره یک بانوی جوان سرسخت (دیویس) است که نامزد خود را از دست میدهد و تلاش میکند تا یک بار برای همیشه او را بهدست آورد.
فیلم با استقبال بسیار خوبی مواجه شد، بهخصوص برای دیویس که تقریبا همه منتقدانِ فیلم را متحیر کرد. جزبل همچنین دومین و آخرین جایزهای بود که دیویس از مراسم اسکار گرفت.