فرضی فضول سریال جیران با فیلمنامه تفاوت داشت

مرجع خبرها و اطلاعات سریال جیران

• نقش فرضی فضول در سریال جیران چطور به شما پیشنهاد شد؟

من در نمایشی با نام «گرگاس‌ها» به کارگردانی آقای حمیدرضا نعیمی بازی می‌کردم و آقای فتحی با توجه به علاقه‌مندی که به هنر تئاتر و هنرمندان تئاتر دارند از این نمایش دیدن کردند و بازی من را در این نمایش دوست داشتند که بعد از مدتی با من تماس گرفتند و شخصیت فرضی فضول را در این سریال به من پیشنهاد کردند. البته آقای فتحی نمایش‌های قبلی آقای نعیمی را هم دیده بودند و چند نفر از بازیگران این نمایش‌ها نیز برای حضور در سریال جیران انتخاب شده اند.

• نقش شما در این سریال چه ویژگی در فیلمنامه اصلی داشت و چه اندازه در جریان تمرین و تولید دستخوش تغییر و تحول شد؟

تفاوت بسیاری دارد. شخصیت اولیه فرضی فضول در فیلمنامه بسیار کمرنگ بود و لحظات کوتاهی در داستان حضور داشت. من شنیده بودم که آقای فتحی زمانی که بازیگر آورده‌ای داشته باشد و بتواند کارکتر بهتری را برای نقش خود در راستای فیلمنامه خلق کند، به آن بها می‌دهد. من به آقای فتحی گفته بودم که تلاش می‌کنم بهترین فرضی فضول سریال جیران را به نمایش بگذارم تا این نقش هر چند کوتاه، به یادگار بماند و آقای فتحی هم استقبال کردند و گفتند که طرح‌ها و ایده‌هایت را بیاور. من هم با توجه به ویژگی‌هایی که این آدم از سادگی، شیرینی، کنجکاوی و فضولی و آتش بیار معرکه بودن در فضای آن سال‌های روستاهای اطراف تهران می‌توانست داشته باشد، کارکترش را پیدا کردم و برای این که این شخصیت مشابه شخصیت‌های فضول دیگر آثار نمایشی نباشد، همه این شخصیت‌ها را در نمونه‌های ایرانی و خارجی بررسی کردم تا فرضی فضول متفاوتی نسبت به همه آنها را به نمایش بگذارم. آقای فتحی با یکی دو پیشنهادم برای این شخصیت مخالفت کردند و با بقیه پیشنهادها موافق بودند و در نهایت این کارکتری که می‌بینید خلق شد و نسبت به آن چه در فیلمنامه اولیه بود بسیار متفاوت و پررنگ تر شد.

با توجه به ویژگی‌هایی که این آدم از سادگی، شیرینی، کنجکاوی و فضولی و آتش بیار معرکه بودن در فضای آن سال‌های روستاهای اطراف تهران می‌توانست داشته باشد، کارکترش را پیدا کردم و برای این که این شخصیت مشابه شخصیت‌های فضول دیگر آثار نمایشی نباشد، همه این شخصیت‌ها را در نمونه‌های ایرانی و خارجی بررسی کردم تا فرضی فضول متفاوتی نسبت به همه آنها را به نمایش بگذارم

• آقای فتحی چه اندازه دست بازیگران را در اجرای نقش‌ها باز می‌گذارد و از پیشنهادهای بازیگران برای تغییراتی در نقش‌ها استقبال می‌کنند؟

مقداری بستگی به خود بازیگر و پیشنهادهایش دارد که آن چه  خلق می‌کند چقدر در راستای فیلمنامه و نزدیک به کارکتر است. من در باره خودم خیلی سخت‌گیری شدید ندیدم و جایی که به نظرشان غلط بود، درباره غلط بودن آن توضیح می‌داد که چرا غلط است و هر جا این قابلیت را داشت، پیشنهادها را می‌پذیرفت.

در مجموع ایشان به اصل ماجرا و فیلمنامه نگاه می‌کرد که آیا کارکتر برای تغییر و گسترش جا دارد یا نه؟ فرضی فضول از کارکترهای مستقل کوچکی بود که جا داشت یکسری اتفاقات بیشتری برای آن بیفتد و برای کارکتر‌های دیگر این سریال هم بازیگران  نظراتشان را می‌گفتند و آقای فتحی درباره آنها گفت‌وگو می‌کردند.

• کار کردن با آقای فتحی چطور تجربه‌ای بود؟

تجربه بسیار خوبی بود.  من در این ۲۳ سالی که کار تئاتر کردم، همیشه آرزو داشتم کارگردان‌هایی که من را برای دنیای تصویر انتخاب می‌کنند از روی صحنه تئاتر انتخاب کنند.  از همان زمان سریال «شب دهم» و پس از آن «مدار صفر درجه» و «شهرزاد» دوست داشتم که جلوی دوربین آقای فتحی باشم اما دلم نمی‌خواست که سفارش بشوم بلکه دوست داشتم خودش بازی من را ببیند و انتخابم کند که این اتفاق افتاد.

آقای فتحی در کار به شدت جدی است و روی تصویربرداری، فیلمنامه، حلقه‌های اتصالی، هدایت بازیگران و در مجموع مدیریت پروژه به شدت متمرکزند. گاهی بین بازیگران این صحبت پیش می‌آمد که نمی‌دانستند خوب کار کردند یا نه اما با توجه به این که ایشان به راحتی از سکانسی عبور نمی‌کردند بنابراین وقتی کات می‌دادند، می‌دانستیم که کارمان درست بوده است.

• یعنی بعد از هر برداشت خوب هیچ واکنش خاصی نداشتند؟

اگر جایی از کار اشکال داشت واکنش داشتند ولی اگر خوب کار می‌شد هیجانی رفتار نمی‌کرد طوری که گویی وظیفه ذاتی بازیگر همین است و چیزی غیر از این انتظار ندارد. گاهی پیش می‌آمد که صحنه‌ای را چندین بار می‌گرفتند و اگر درست نمی‌شد تمهید دیگری را می‌چیدند و به خاطر ضعف در بازیگری از آن صحنه رد نمی‌شدند.

نوع هدایت بازیگران در این سریال هم نکته جالبی داشت. آقای  فتحی به همان اندازه که برای نقش اول این سریال انرژی می‌گذاشت، برای بازیگرانی که نقش کوتاه دارند هم به همان اندازه انرژی صرف می‌کردند و  من یاد گرفتم اگر قرار است اثری کاملا درست از آب دربیاید، باید به جزیی ترین چیزها هم با دقت پرداخته شود. گاهی جزیی‌ترین نکات، بزرگترین نقش را در یک اثر می‌تواند داشته باشد.

• کوتاهی و بلندی نقش برای برخی از بازیگران بسیار حائز اهمیت است برای شما چقدر اهمیت دارد؟

همیشه می‌گویم که طول نقش مهم نیست عمق و اثرگذاری آن مهم است. اگر تلاش کنید که کارتان را به عنوان بازیگر درست انجام دهید و بتوانید در ذهن مخاطب اثر بگذارید این اثرگذاری در یک نقش کوتاه هم ماندگار خواهد بود. من در انتخاب نقش‌ها چه در تئاتر و  چه سینما خیلی به اندازه نقش دقت نکردم بلکه بیشتر به این فکر کردم که این نقش می‌تواند من را به چالشی دعوت کند که از پس آن برآیم یا نه. اگر این اتفاق در سریال جیران افتاده یا بیفتد پس خیلی خوش‌شانس بوده‌ام که در کار به این عظمت با این نقش کوچک توانستم در ذهن تماشاگرم تاثیر بگذارم.

• بازخوردهایی که از ایفای نقش در جیران گرفتید چطور بود؟

خوشبختانه از اولین قسمتی که این سریال پخش شده است، بسیاری از دوستانم، بازیگران و خبرنگاران به من تبریک گفتند. من اصلا انتظارش را نداشتم که از همان ابتدا این نقش فرضی فضول به این خوبی دیده شود و برای خودم اثبات این فرضیه بود که اندازه نقش مهم نیست بلکه شکل اثرگذاری آن مهم است.

• شما بیشتر در نقش‌های کمدی ظاهر شده‌اید و در سریال جیران هم باز نقش شما در همین راستاست این علاقه مندی شخصی شماست یا انتخاب کارگردان‌ها؟

من یک بازیگرم و برای هر بازیگری جذاب ترین اتفاق این است که ژانرهای مختلف را تجربه کند اما بستگی به انتخاب و اعتماد کارگردان‌ها هم دارد. اگر به کارهای کمدین‌ها در کل دنیا دقت کنید می‌بینید هر زمانی که به کمدین‌ها  برای ایفای نقش‌های جدی اعتماد شده است، بسیار موفق ظاهر شده‌اند و این  نشان می‌دهد کمدین‌ها دارای قدرت خوبی در بازی متفاوت  هستند. دوست داشتم این اتفاق برای من هم بیفتد. من اگر چه تجربیاتی در آثار جدی داشتم اما تعدادشان کم بوده است. من تخصص بیشتری در به وجود آوردن فضای کمدی دارم اما به این معنی نیست که با فضای کارها و نقش‌های جدی غریبه باشم.

• چه نقش‌هایی را دوست دارید بازی کنید؟

خیلی دوست دارم نقش منفی بازی کنم و منتظرم چنین نقشی به من پیشنهاد شود. معتقدم که بازیگر خود را در طول زمان نشان می‌دهد و باید صبوری کنم و منتظر این اتفاق هستم که در یک اثر خوب با فیلمنامه خوب و کارگردان خوب بتوانم قدرتم را در یک نقش جدی و منفی هم نشان دهم.

• شخصیت‌های کمدی چطور می‌توانند در ذهن تماشاگر اثرگذار باشند؟

من معتقدم زمانی می‌توان در کار کمدی موفق بود که در پس لبخند تماشاگر بتوانی اندیشه‌ای را هم ایجاد کنی. وقتی خنده مخاطب همراه با اندیشه‌ای باشد که در ذهن او تلنگری ایجاد کرده است،  آن زمان کار کمدی اثرگذار و ماندگار خواهد بود و من هم تلاش کرده‌ام که در آثار کمدی‌ام خنده‌ای همراه با اندیشه برای مخاطب به همراه بیاورم. در شخصیت فرضی فضول هم تلاش نکردم که  فقط لحظات کمدی برای یک شخصیتی که فقط خبرچین و فضول است، خلق کنم. من خیلی تلاش کردم که در موقعیت‌های مختلف وجوه دیگری از این شخصیت را هم ببینیم به طوری که جاهایی از دستش عصبانی می‌شویم، جایی مرموز است و باید از او بترسیم و در نهایت می‌فهمیم که این کارکتر چندان هم ساده و شیرین عقل نیست و این تفاوت‌هاست که این کارکتر را ماندگارتر می‌کند و همه این‌ها در پس همان لبخند اتفاق می‌افتد.

• فکر می‌کنید در کدام نقش‌ها ارتباط بهتری با مخاطب برقرار می‌کنید کمدی یا جدی و فکر می‌کنید آثار کمدی چه ویژگی دارد که مخاطبان بیشتری علاقه مند به دیدن این آثار هستند؟

یک فضای جدی در یک اثر، یک اتفاق جدی را در مغز تماشاگر به وجود می‌آورد.  گاهی اوقات  در بستر شوخی می‌توان تلخ ترین مسائل دنیا را مطرح کرد. مثلا  گاهی با جنگ، خشونت، قتل و خیانت شوخی می‌کنند و زمانی که از زاویه شوخی به یک  موضوع بسیار جدی و تلخ پرداخته می‌شود، قدرت تحمل بیشتری داریم تا زمانی که با  یک موضوع تلخ به صورت جدی بپردازیم. آدم‌ها به اندازه کافی متوجه اسف بار بودن موضوع هستند و زمانی که اثری با همان جدیت به آن تأکید می‌کند،  انگار زخمی باز شده  است که به آن ور می‌روند و برای همین مخاطب اذیت می‌شود. اما وقتی از نگاه کمدی به آن موضوع تلخ می‌پردازی گویی از تماشاگر دعوت می‌کنی که از زاویه دیگری به این موضوع نگاه کند و ببیند چقدر یک موضوع تلخ و جدی می‌تواند از زاویه دیگری مسخره باشد و در چنین شرایطی قدرت تحمل و پذیرش بیشتری دارد و در واقع می‌توانید لبخند تلخ مخاطب را که در پس آن اندیشه‌ای است، شاهد باشید.

• شرایط کار کمدی در ایران به نسبت دیگر کشورهای دنیا چگونه است؟

در همه جای دنیا و به ویژه کشور ما محدودیت‌های بسیاری برای کار کمدی چه در نوشتن و چه اجرا وجود دارد. اما یکی از تفاوت‌ها این است که بسیاری از مردم دنیا به دیدن آثار کمدی می‌روند که بخندند اما در کشور ما مردم به دیدن اثر کمدی می‌روند که کسی آنها را بخنداند و این کار را برای هنرمند سخت می‌کند چون باید تلاش کنی که مخاطب را بخندانی. وقتی مخاطب برای خندیدن آمده باشد هر چیزی می‌تواند او را بخنداند اما وقتی می‌روید که کسی شما را بخنداند، گارد بسته‌ای دارید و می‌خواهید بدانید هنرمند چطور می‌تواند شما را به خنده وادار کند.

نکته دیگر این است که هنوز شوخی پذیری در جامعه ما نیاز به آزمون خطا دارد.  باید برای پذیرش شوخی‌ها، فیلتر ذهنی را باز بگذاریم و مرزهای بسته را باز کنیم در غیر این صورت دچار پارادوکس می‌شویم. وقتی شوخی می‌کنیم باید تحمل‌مان را بالاتر ببریم. اما در کشور درباره موضوعاتی که می‌توان با آن شوخی کرد محدودیت‌های زیادی وجود دارد به طوری که اگر با «نیست» هم شوخی کنید انجمن حفاظت از محیط نیست از شما شکایت خواهد کرد!

خیلی دوست دارم نقش منفی بازی کنم و منتظرم چنین نقشی به من پیشنهاد شود. معتقدم که بازیگر خود را در طول زمان نشان می‌دهد و باید صبوری کنم و منتظر این اتفاق هستم که در یک اثر خوب با فیلمنامه خوب و کارگردان خوب بتوانم قدرتم را در یک نقش جدی و منفی هم نشان دهم

• و این کار را برای هنرمند سخت می‌کند که با چه موضوعاتی می‌تواند شوخی کند؟

اما بخش خوب ماجرا این است که تعداد آدم‌هایی که شوخی‌پذیری آنها بالا رفته و اجازه می‌دهند با آنها شوخی کنند، بیشتر شده است و گاهی خودشان از کمدین‌ها می‌خواهند با آنها شوخی کنند و من  امیدوارم در میان مقامات مسئول هم این اتفاق بیفتد به خصوص مسئولانی در بخش ممیزی که با تغییر دولت عوض می‌شوند چون مسئولان جدید طبق شرایط مسئول قبلی رفتار نمی‌کنند و اعمال سلیقه می‌کنند و این هنرمندان را در زمینه نوشتن متن‌های کمدی و اجرا و ساخت این آثار دچار سردرگمی می‌کند که بالاخره با چه شرایطی می‌توانند اثر کمدی را بسازند.

• بازیگرن توانمندی را در میان اهالی تئاتر داریم که بسیاری از آنها بخت و اقبال لازم را برای حضور و تجربه در مدیوم‌های سینما و تلویزیون پیدا نمی‌کنند و بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها با حضور بازیگران مشخصی که در سریال‌های متعدد نامشان تکرار می‌شود، ساخته می‌شوند فکر می‌کنید چرا سازندگان این آثار به سراغ این بازیگران با استعداد نمی‌روند؟

به خاطر این که تئاتر اولویت سبد فرهنگی ما نیست و در تمام این سال‌ها با وجود درخواست‌ها، گله‌ها و رنج‌هایی که بازیگران تئاتر داشتند، هنوز هم جزو اولویت‌های مسئولان نیست و به آنها رسیدگی مناسب نمی‌شود. در مرور سینما و تلویزیون ایران به ویژه در ۲ دهه اخیر می‌توانیم ببینیم که بازیگران تئاتر چقدر در سینما و تلویزیون جریان‌سازی کردند و تقریبا می‌توان گفت همه کسانی که در این زمینه درخشیده‌اند وجوایز بسیاری دریافت کرده‌اند، همه  تئاتری بودند.

به نظرم دلیل این که بسیاری از بازیگران مستعد تئاتر امکان حضور در دنیای تصویر را ندارند به این دلیل است که حلقه اتصال میان کارگردان‌های جوان و کهنه کار با مقوله تئاتر دیدن گم شده است باید کارگردان‌ها آثار تصویری را به تئاتر دعوت کرد. به طور مثال کارگردانی مثل آقای فرهادی که خودش تئاتری است و به قدرت هنرمندان تئاتر باور دارد، در آثارش از این بازیگران تئاتر انتخاب می‌کند.  اما خیلی از کارگردان‌ها اصلا تئاتر نمی‌بینند و  حالا هم که به خاطر کرونا تئاتر مهجورتر از قبل شده است.

به نظرم باید مدیران برنامه‌های کارگردان‌ها و عوامل مرتبط این آثار خودشان را ملزم کنند که بتوانند در ماه ۳ تا کار تئاتر بینند که این ارتباط برقرار شود. من هم معتقدم که بسیار بازیگران درخشانی را روی صحنه تئاتر داریم که فرصت دیده شدن در دنیای تصویر را ندارند. من هم سال‌ها کار کردم و جوایز زیادی برای بازیگری گرفتم اما ناراحت بودم که چرا کارگردان‌ها کمتر تئاتر می‌بینند. امیدوارم این فرصت برای این بازیگران تئاتر بعد از این بیشتر فراهم شود.

• ارتباط با مخاطب در کدام مدیوم لذتبخش‌تر است؟ در ارتباط چهره به چهره با تماشاگر محدود تئاتر یا در ارتباط با مخاطبان پرشمار در مدیوم سینما و شبکه نمایش خانگی؟

من وظیفه دارم به عنوان بازیگر کارم را درست انجام بدهم حتی برای یک تماشاگر. اگر کار من درست باشد حتی اگر اثری ضعیف باشد در مقام بازیگر مخاطب من را دوست خواهد داشت بارها اتفاق افتاده است که کاری خوب نبوده اما کار من را مخاطبان دوست داشتند . سعی می‌کنم هر آنچه دارم برای نقش بگذارم که بعد از کار نگویم می‌توانست بهتر باشد بنابراین هر کاری انجام دادم تمام تلاش من در آن زمان بوده است و خدا را شکر مخاطبان هم با نقش‌های من ارتباط برقرار کرده اند.

• دوست دارید با کدام کارگردان کار کنید؟

هر بازیگری دوست دارد با کارگردان‌های مطرح کار کند و من هم دوست دارم با کارگردان‌های بزرگ مثل اصغر فرهادی و همچنین دیگر بزرگان سینمای ایران و کارگردان‌های خلاق و جوانی که خوش درخشیدند، کار کنم.