قدرت نمایی آقای اندرسون

به جرات می‌توان گفت فیلم گزارش فرانسوی وس اندرسونی‌ترین فیلم وس اندرسون است بی شک. جهان فیلم‌های اندرسون جهان فانتزی‌ای است که همواره طعنه به جنون و انیمیشن می‌زند و با تکیه بر وسواسی غیر قابل توصیف در بستری از میزانسن‌های متقارن و خاص خودش که از صدر تا ذیل چیده شده و استیلیزه است و در کار بردن از رنگ‌های گرم و پاستیلی هیچ‌گونه بخلی به خرج نمی‌دهد و حتی می‌توان گفت افراط و دست و دلبازی می‌کند. اندرسون تمام رخدادها و داستان‌هایش را با عینک خودش می‌بیند عینکی که قابلیت خوش رنگ و لعاب  و هم‌زمان مضحک و ساده و کمیک و فانتزی تمام موقعیت‌ها و صحنه‌ها را دارد. اندرسون به معنی واقعی کلمه سینمای خاص خودش را دارد سینمای که بسیاری از سینماگران خرد و کلان تلاش کرده اند به آن نزدیک شوند و البته که موفق نبوده‌اند. چرا؟ چون حجم و شدت وسواس و ریزه کاری‌های آثار اندرسون در جمیع جهات چنان بالاست که تنها خود اوست که از پس اجرای هم‌زمان تمام این مولفه‌ها در یک اثر بر می‌آید.

همه چیز درباره فیلم گزارش فرانسوی

فیلم گزارش فرانسوی اما نماد قدرت نمایی او در حیطه تسلط به جهان سینمایی خاص خودش است و به نوعی رجز خوانی که اگر حریف هستید این گوی و این میدان. عمیقا بر این باورم که هیچ‌کس جز خود اندرسون تمام ارائه فیلمی با مختصات و غلظت جزییات گزارش فرانسوی را ندارد.

متن اولین و شاید به ظاهر ساده‌ترین بخش کار اندرسون است. پیش‌تر بر این باور بودم که «جزیره سگ‌ها» و بعدتر «هتل بزرگ بوداپست» پخته و منسجم‌ترین اثر وس اندروسن است. حالا بعد از دیدن فیلم گزارش فرانسوی اما رویکردی متفاوت دارم. همچنان بر این باورم که از حیث انسجام و پختگی متن، هتل بزرگ بوداپست در صدر لیست آثار اندرسون قرار می‌گیرد، اما از نظر پختگی فرم بصری و دقت نظر در روایت بصری، قطعا گزارش فرانسوی اثری است که با فاصله در بالای لیست کارهای اندرسون قرار می‌گیرد.

ساختار اپیزودیک و چند پاره فیلم گزارش فرانسوی که برگرفته از شکل و شمایلی است که صفحات یک نشریه را شکل می‌دهد، هم‌زمان به هسته اصلی و درون‌مایه نشریه محور فیلمنامه وفادار مانده و پر است از پراکندگی و جزییات و این مواجهه برای مخاطب علاقه‌مند به انسجام و رواست سرراست حتی در جهانی کاملا فانتزی و شاید بتوان گفت پست مدرن، تجربه چندان راحتی نیست

ساختار اپیزودیک و چند پاره فیلم گزارش فرانسوی که برگرفته از شکل و شمایلی است که صفحات یک نشریه را شکل می‌دهد، هم‌زمان به هسته اصلی و درون‌مایه نشریه محور فیلمنامه وفادار مانده و پر است از پراکندگی و جزییات و این مواجهه برای مخاطب علاقه‌مند به انسجام و رواست سرراست حتی در جهانی کاملا فانتزی و شاید بتوان گفت پست مدرن، تجربه چندان راحتی نیست. نتیجه اینکه اپیزودهای فیلم تک به تک بسیار جذاب و گیرا هستند اما در مقابل کلیتی تحت عنوان یک فیلم فراز و فرودهای بسیاری دارند.

جهان کلی اثر به شکلی دقیق از منظر یک فیلمساز آمریکایی که حالا در تلاش است به برهه‌ای از تاریخ فرانسه با تمام جزییات ریز و درشت فکری و فرهنگی‌اش بپردازد. او بافت فکری و فرهنگی فرانسوی و یا حتی مناسبات سیاسی و اجتماعی، تغییر و تحولات بین نسلی و هر آنچه به‌عنوان مولفه‌های زیست و تفکر فرانسه قرن بیستم را شکل می‌دهد، معیار قرار داده و از نگاه آمریکایی نگاهی طنز آمیز و حتی انتقادی و فانتزی به آن دارد. اینجاست که ترکیبی از سیاست‌ورزی و شوخ طبعی و حتی بعضا حماقت در کار ردگیری می‌شود بر بستری از دموکرات بودن و آزادی‌ای از جنس فرانسوی.

در بخش کارگردانی و طراحی گرافیک کار اما اندرسون دقت را به اوج رسانده و با تکیه بر علاقه‌مندی همیشگی‌اش به استاپ‌موشن، رنگ و البته میزانسن‌های با قاب ثابت اما هم‌زمان دینامیک و پر تحرک، شاهکاری به نام گزارش فرانسوی را به مخاطبش عرضه کرده است. باید اعتراف کرد درک تمام لایه‌های اجرایی و گرافیکی کار در نگاه یکباره قابل کشف نیست و حتی تماشای چندباره این اثر را می‌طلبد. اما این همه شاید برای مخاطب خوره سینما که عاشقانه و کنجکاوانه سینما را دنبال می‌کند معنی داشته باشد و احتمالا مخاطب سینمای سرگرم‌کننده این حجم از نوآوری و دقت نظر را زیر لایه‌های داستانی نه چندان سرراست فیلم مدفون شده می‌پندارد. که البته این هم رویکردی است و نمی‌توان از این سبک نگاه به سینما خورده گرفت.

پس فیلم گزارش فرانسوی بیش از آنکه اثری همه پسند باشد، اثری است که مخاطبان جدی و همواره کنجکاو و جستجوگر نوآوری را به شدت راضی نگاه می‌دارد. قاب‌های قرینه و خوش‌رنگ و پر از جزییاتی که هر لحظه در حال تغییر هستند و در عین ایستایی پر از تغییر و تحول‌اند، قاب‌هایی نیستند که به سادگی از ذهن مخاطب محو شوند. تماشای این فیلم به خودی خود برای لذت بردن از سینما و تصاویر متحرک کافی است و خستگی و خمودگی ناشی از تکرار در سینمای این روزهای جهان را به ورطه فراموشی خواهدبرد. قطعا تحلیل مو به موی این فیلم در فضایی کارگاهی می‌تواند کارکردهای آموزشی بسیار داشته باشد. قبل از آن اما خانم‌ها و آقایان این شما و این سینمای خالص.