جنگ جهانی دوم آنقدر دراماتیک و البته به لحاظ تاریخی به ما نزدیکتر بوده که در طول چند دهه اخیر، از اهمیت، گستردگی و مرگبار بودن جنگ اول جهانی غافل بودهایم. جنگی که بیش از ۳۰ کشور را بهطور مستقیم درگیر ویرانی کرد، بیش از ۴۰ میلیون کشته برجای گذاشت و نقش مهمی در شکلگیری مرزهای جغرافیایی و تولد حکومتها و ایدئولوژیهای مهم و تاریخساز در جهان ایفا کرد.
یکی از بهترین راهها برای شناخت این جنگ و مختصات مختلفش، تماشای فیلمهای مستند است. در این مطلب ۷ فیلم از بهترین مستندهای ساختهشده در مورد جنگ جهانی اول را به شما معرفی میکنیم که هرکدام شناخت خوبی از ابعاد مختلف این جنگ به شما خواهد داد.
اولین جنگ جهانی | ۲۰۰۳ | The First World War
این مجموعه بر اساس کتابها و دانش دایرهالمعارفی پروفسور «هیو استراچان» ساخته شده است. «اولین جنگ جهانی» هر جنبه ای از جنگ را بررسی میکند، از علل آن گرفته تا انجام جنگ در خط مقدم و پشت خط مقدم تا پیامدهای آن.
فیلم در حین این بررسیها جنبههای دیپلماتیک، سیاسی، نظامی و اجتماعی جنگ را نیز پوشش میدهد که هر یک در شکلدهی به آنچه اتفاق افتاده و چرایی آن نقش داشتهاند. این مستند که احتمالا بهترین مستند ساختهشده در مورد جنگ جهانی اول است نه تنها خلاصهای از حقایق را در اختیار بیننده میگذارد، که در توضیحات این حقایق عمیق میشود.
جنگ بزرگ | ۱۹۶۴ | The Great War
یک سریال مستند مفصل ۲۶ قسمتی که محصول مشترک بریتانیا، استرالیا و کاناداست. در آگوست ۱۹۶۳، به پیشنهاد «السدیر مینل یکی از تهیهکنندگان شبکه بیبیسی، بیبیسی تصمیم گرفت پنجاهمین سالگرد آغاز جنگ جهانی اول را با یک پروژه تلویزیونی بزرگ جشن بگیرد.
این سریال علاوه بر توضیح در مورد وقایع مهم و نقاط عطف این نبرد بزرگ، وقایع جنگ را از زاویه دید جانبازانی روایت میکند که هنگام تولید این سریال مردانی سرحال در اواخر دهه شصت یا هفتاد زندگیشان بودند و با حضور جلوی دوربین، از وقایع تلخ و شیرین جنگ سخن میگفتند.
سایه بلند | ۲۰۱۴ | Long Shadow
سایه بلند یک مینیسریال ۳ قسمتی مستند و محصول بیبیسی که بر اساس کتاب «دیوید رینولدز» (استاد تاریخ دانشگاه کمبریج) با نام «سایه بلند: جنگ بزرگ و قرن بیستم» ساخته شده است.
هر قسمت از این مستند به بررسی میراث ماندگار جنگ جهانی اول در طول قرن بعد میپردازد و تاثیر آن را بر نگرش به جنگ و صلح، سیاست و ملیگرایی ردیابی میکند.
جنگ بزرگ و شکلگیری قرن بیستم | ۱۹۹۶ | The Great War and the Shaping of the 20th Century
این مستند، داستان جنگ جهانی اول را در هشت قسمت روایت میکند. مستندی پرزحمت و پرخرج که ساخت آن پنج سال طول کشید و پنج میلیون دلار هزینه برداشت!
برخلاف مستند دیگر بیبیسی با عنوان «جنگ بزرگ» (۱۹۶۴) که عمدتا بر جنبههای نظامی و سیاسی جنگ متمرکز بود، این مستند ساخته سال ۱۹۹۶ مطابق با روندهای جدیدتر در تاریخنگاری، از انواع مختلفی از حوزههای برای پوشش ابعاد مختلف جنگ اول استفاده کرده است: دیدگاههای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و شخصی به جنگ.
جنگی که ما را تغییر داد | ۲۰۱۴ | The War That Changed Us
یک مستند ناب استرالیایی که جنگ را از دریچه تجربیات واقعی طیف وسیعی از افراد درگیر در آن روایت میکند. در این مستند به زندگی سربازها، پرستارها، کارگرها، نویسندهها و روزنامهنگارها و حتی فعالان ضدجنگ پرداخته شده تا با روایت زندگی این افراد، با جنبههای مختلف جنگ ویرانگر آشنا شویم.
راهآهنهای جنگ بزرگ | ۲۰۱۴ | Railways of the Great War
میدانید چرا اکثر مستندهای درجهیک مربوط به جنگ جهانی اول در سال ۲۰۱۴ ساخته شده است؟ چون در این سال، جنگی که در سال ۱۹۱۴ میلای آغاز شده بود، ۱۰۰ ساله شد و بسیاری از شبکههای خبری و تاریخی، صدسالگی این واقعه مهم را با ساخت مستند گرامی داشتند.
در این فیلم «مایکل پورتیو» نقش راهآهنها را در جنگ جهانی اول بررسی میکند و متوجه میشود که چگونه راهآهن به سرعت بخشیدن به یک جنگ مکانیزه کمک کرد، نحوه جنگیدن را در آن شکل داد، میلیونها نفر را به سنگرها رساند و شاهد پایان آن بود. مایکل در طول فیلم به بریتانیا و شمال اروپا سفر و داستانهای خطوط آهن مربوط به جنگ بزرگ را کشف میکند.
فراموشنشده | ۲۰۰۵ | Not Forgotten
فیلم فراموش شدگان به بررسی تاثیرات جنگ جهانی اول بر جامعه بریتانیا میپردازد.
در این مستند نحوه بزرگداشت جنگ و یادبود قربانیان آن و ادامه این سنت در جنگهای بعدی، تغییر نظام طبقاتی بریتانیا پس از تشکیل یک ارتش عظیم، نحوه تغییر جایگاه و انتظارات زنان در جامعه در نتیجه جنگ و نحوه مواجهه جامعه با بازماندگان و جانبازان جنگ به تصویر کشیده میشود.