همه چیز درباره فیلم بالا را نگاه نکن
بالا را نگاه نکن یکی از آثار پر ستاره سینمای جهان است که استقبال خوبی از سوی مخاطبان از آن شد. فیلمی با حضور بازیگران شاخص هالیوود به کارگردانی آدام مک کی که روایتگر یک رخداد علمی و خیالی بر بستر کمدی است. در این مطلب به حواشی و صحبت‌های بازیگران و نکات جالب فیلم نگاهی انداخته‌ایم.
فیلم بالا را نگاه نکن یک درام علمی‌خیالی و کمدی سیاه است به نویسندگی، تهیه‌کنندگی و کارگردانی آدام مک‌کی؛ که لئوناردو دی‌کاپریو و جنیفر لورنس نقش‌های اصلی آن را بازی کرده‌اند: دو اخترشناس سطح‌پایین که می‌کوشند با سیاحت رسانه‌ای‌شان بشریت را از نزدیک‌شدن یک ستاره دنباله‌دار به زمین آگاه کنند؛ ستاره‌ای که زمین را نابود خواهد کرد. راب مورگِن، جونا هیل، مارک رایلنس، تایلر پری، ران پرلمن، تیموتی شلمی، آریانا گرانده، هیمِش پاتِل، کیت بلانشت و مریل استریپ از دیگر بازیگران ترکیب پرستاره این کمدی ۷۵ میلیون دلاری هستند؛ ترکیبی که شامل ۵ بازیگر برنده اسکار و ۲ بازیگر نامزد تندیس طلایی می‌شود.
درباره کارگردان | کمدین فیلمساز
آدام مک‌کی ۵۳ ساله که بجز فیلمساز، کمدین هم هست، فعالیتش را از دهه ۱۹۹۰ به عنوان نویسنده اصلی دو فصل از کمدی تلویزیونی «برنامه زنده شنبه‌شب» آغاز کرد. او در اولین دهه هزاره جدید، به خاطر همکاری با ویل فِرِل که در نگارش فیلمنامه‌های کمدی او هم نقش داشت، از جمله «گوینده خبر» (۲۰۰۴) و «برادران ناتنی» (۲۰۰۸) به شهرت رسید. آن‌ها همکاری‌های متعددی داشتند و وب‌سایت کمدی Funny or Die را هم به‌واسطه کمپانی‌شان «گری سانچز پروداکشِنس» راه‌اندازی کردند.
«رکود بزرگ» (۲۰۱۵) اولین فیلم مک‌کی بدون بازی فرل بود که با آن، پا به قلمروی آثار دراماتیک‌تر گذاشت. مک‌کی برای این فیلم نامزد جوایز پرشماری از جمله اسکار بهترین کارگردانی شد و جوایز مختلفی مثل اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی (مشترک با چارلز رندالف) را هم برنده شد. فیلم زندگینامه‌ای او درباره دیک چِنی با نام «معاون» (۲۰۱۸) نامزدی جوایز اسکار بهترین فیلم، کارگردانی و فیلمنامه اورژینال را برایش به ارمغان آورد. او در سال ۲۰۱۹ کمپانی تولیدی خودش با نام «هایپرآبجکت اینداستریز» را بنیان گذاشت که به طور طبیعی، یکی از تولیدکنندگان همین فیلم بالا را نگاه نکن هم هست.
حرف‌های بازیگران درباره فیلم Don’t Look Up
لئوناردو دی‌کاپریو | دکتر رندل میندی اخترشناس
- آدام (مک‌کی) فیلم بالا را نگاه نکن را درباره بحران تغییرات آب‌وهوای زمین خلق کرده اما به‌واسطه مسأله برخورد یک ستاره دنباله‌دار با زمین در شش ماه آینده، فوریت خاصی به داستان آن بخشیده است. در این روزگار، علم سیاسی شده است و واقعیت‌های متعددی وجود دارند. من فقط خوشحالم که نقش شخصیتی را بازی کردم که توانستم آن را بر اساس آدم‌های پرشماری بسازم که از جامعه علمی دیدارشان کرده بودم، به‌خصوص دانشمندان حوزه شرایط جوی و اقلیمی که مدت‌هاست می‌کوشند اهمیت و فوریت این مقوله را گوشزد کنند ولی جای خود را در صفحه‌های آخر روزنامه‌ها می‌بینند. شیوه‌ای که مک‌کی دو شخصیت متفاوت فیلمش را ترسیم کرده، دوست دارم؛ یکی فوق‌العاده پرحرف مثل گرتا تانبرگ و دیگری شخصیت خودم که می‌کوشد داخل سیستم بازی کند. در ضمن، شیوه پرداختن او به این واقعیت امروزی را هم دوست دارم که ما چقدر بد حواس‌مان از حقیقت پرت شده است؛ و البته بعدش کووید فراگیر شد و یک استدلال علمی کاملاً جدید مطرح شد. خیلی خوشحالم که نقشی در خلق این فیلم بسیار مهم در این برهه زمانی خاص داشتم.
لئوناردو دی‌کاپریو: «این سومین همکاری من با دوست خوبم جونا هیل است. این مرد جوان، واقعاً نابغه است. توانایی او در بداهه‌پردازی و کنترل صحنه و تغییر مسیر روایت – به شگفت‌انگیزترین راه‌های ممکن – فقط چیزی است که باید ببینید و تجربه کنید. دوست دارم در صد فیلم دیگر نیز با او همبازی شوم»
- چند دهه بود که دنبال چنین فیلمی می‌گشتم. این مقوله‌ای است که در نهایت، همه به چنین پرسش و احساسی می‌رسند که ما چگونه تغییری می‌توانیم ایجاد کنیم؟ چه کاری از دست ما ساخته است؟ آدام واقعاً با این فیلم و داستان از این موضوع رمزگشایی کرد. روی‌هم‌رفته این احتمالاً مهم‌ترین مسأله‌ای است که همه ما می‌توانیم مرتب درباره‌اش صحبت کنیم ولی هنرمندانی چون آدام لازم است تا داستان را تغییر بدهند و گفت‌وگویی راه بیاندازند.
- این سومین همکاری من با دوست خوبم جونا هیل است. این مرد جوان، واقعاً نابغه است. توانایی او در بداهه‌پردازی و کنترل صحنه و تغییر مسیر روایت – به شگفت‌انگیزترین راه‌های ممکن – فقط چیزی است که باید ببینید و تجربه کنید. دوست دارم در صد فیلم دیگر نیز با او همبازی شوم.
جنیفر لورنس | کِیت دیبیاسکی اخترشناس
- خیلی غم‌انگیز و یأس‌آور است دیدن آدم‌هایی که زندگی‌شان را صرف پی بردن به حقیقت کرده‌اند اما به آن‌ها بی‌توجهی می‌شود؛ چون کسانی هستند که دوست ندارند حقیقت را بشنوند و ببینند.
- برای شخصیت من ابتدا خیلی هیجان‌انگیز است که ستاره دنباله‌دار داستان، اسم او را بر خود دارد اما وقتی به فاجعه بدل می‌شود، رنجش و نفرت جایگزین می‌شود چون به‌تدریج همه از ستاره دنباله‌دار دیبیاسکی به وحشت می‌افتند.
- وقتی شنیدم آریانا گرانده هم در فیلم حضور دارد، شوکه شدم. من طرفدار پروپاقرص موسیقی او هستم. احساس کردم برنده یک رقابت رادیویی شده‌ام. نمی‌دانستم چور با او صحبت کنم، پس فقط نهایت تلاشم را کردم.
نقد یحیی نطنزی بر فیلم به بالا نگاه نکن
مریل استریپ | رییس‌جمهور گستاخ امریکایی
- وقتی زمان رفتن سر صحنه رسید، انگار موقتاً فراموش کرده بودم که چطور باید بازی کنم! واقعاً برایم سخت بود. می‌دانستم که شخصیتم بامزه است ولی پس از قرنطینه تازه سر کار برگشته بودم و هیچ چیزی برایم بامزه نبود. آن روز هم از خانه آمدم؛ چون ۳ ساعت تا لوکیشن فاصله داشت. از اتومبیلم پیاده شدم و ۳ هفته بود که با کسی صحبت نکرده بودم. وارد ورزشگاه ووستر شدم، کلاه‌گیس و ناخن‌هایم را گذاشتم و… آن‌جا بود که باید برای همه سخنرانی می‌کردم و تصویری چهل‌فوتی ازم پخش می‌شد. قدرتم را از دست داده بودم. فراموش کرده بودم چطور بازی کنم؛ اینکه چی بودم؟ من در قرنطینه و انزوا به‌نوعی خودم را از دست داده بودم؛ خودی که در ارتباط با دیگران شکل می‌گرفت. خدا را شکر که جونا (هیل که نقش رییس ستاد را بازی می‌کند) بود چون او دائم ما را می‌خنداند.
جونا هیل | رییس ستاد و پسر رییس‌جمهور
- سر صحنه فیلم بالا را نگاه نکن خیلی خوش گذشت. وقتی در دفتر بیضی ریاست‌جمهوری در کاخ سفید بودیم، خیلی خوب بود؛ چون گروهی بودیم که من یا خیلی خوب می‌شناختم یا به‌شدت برای‌شان احترام قائل بودم. انگار همه می‌توانستیم بگوییم و بخندیم و درباره همه چیز شوخی کنیم. مریل خیلی عالی بود، نه به خاطر جایگاهش در هنر بازیگری، بلکه به خاطر قالب بامزه و خنده‌دار شخصیتی که بازی می‌کرد.
چند نکته جالب درباره تولید فیلم بالا را نگاه نکن
- آدام مک‌کی ابتدا می‌خواست فیلم بالا را نگاه نکن را برای کمپانی «پارامونت پیکچرز» بسازد ولی در نهایت نتفلیکس در آوریل ۲۰۲۰ حقوق آن را به دست آورد.
- قرار نبود موهای تیموتی شلمی بلند باشد ولی فیلمبرداری از آوریل تا نوامبر ۲۰۲۰ به تعویق افتاد و او در ماه‌های قرنطینه موهایش را اصلاح نکرد. در جریان یک دیدار مجازی بود که مک‌کی کارگردان، از ظاهر تازه او خوشش آمد و گفت با همین موها در قالب شخصیتش ظاهر شود.
- عنوان بالا را نگاه نکن Don’t Look Up با الهام از عنوان فیلم کلاسیک نیکلاس روگ یعنی «حالا نگاه نکن»/ Don’t Look Now محصول ۱۹۷۳ شکل گرفته است.
- کریس اِوِنس قرار بود نقش مارک رایلنس را بازی کند.
- چهارمین همکاری آدام مک‌کی با نیکلاس بریتِل آهنگساز، پس از فیلم‌های «رکود بزرگ» و «معاون» و سریال «وراثت».
نظر منتقدان درباره فیلم بالا را نگاه نکن
منتقدان نظرهای متفاوتی درباره فیلم دارند و با اینکه همه ترکیب بازیگران فیلم بالا را نگاه نکن را تحسین کرده‌اند اما برخی رویکرد مک‌کی را خام‌دستانه ارزیابی کرده‌اند. با وجود این، هیأت ملی بازبینی فیلم امریکا و بنیاد فیلم امریکا از آن به عنوان یکی از ۱۰ فیلم برتر سال نام برده‌اند و در جوایز گلدن گلوب هم ۴ نامزدی از جمله در رشته بهترین فیلم موزیکال یا کمدی و ۶ نامزدی در جوایز انتخاب منتقدان از جمله در رشته بهترین فیلم، برای فیلم بالا را نگاه نکن به دست آمده است. در ادامه و پس از جدول آرای مختلف کاربران و منتقدان ۲ سایت معتبر، بخشی از نظر ۳ منتقد برجسته را مرور می‌کنیم:
سن فرانسیسکو کرانیکل | امتیاز ۱۰۰ از ۱۰۰
میک لاسَل | فیلم بالا را نگاه نکن احتمالاً بامزه‌ترین فیلم سال ۲۰۲۱ است. البته افسرده‌کننده‌ترین هم هست؛ و این ترکیب غریب، تجربه‌ای منحصربه‌فرد را رقم زده است. آدام مک‌کی نویسنده و کارگردان شما را بیش از دو ساعت می‌خنداند، آن هم در حالی که متقاعد شده‌اید که زمین به‌زودی نابود خواهد شد. فیلم هجویه‌ای است که امریکایی‌های ضدعلم، ضدخرد و ضدمنطق را هدف گرفته است که به‌شدت ساده و فریب‌خورده‌اند و رسانه‌های اجتماعی مغزشان را شست‌وشو داده‌اند. شوخی‌های مک‌کی به‌قدری تندوتیز و درست هستند که یک جهان داستانی فرح‌بخش شکل گرفته است؛ و شما تقریباً احساس می‌کنید با فیلمی طرف هستید که شاید بتواند اوضاع را تغییر بدهد! مردم شاید این فیلم را ببینند و بفهمند که… اما نه، همان طور که مک‌کی می‌داند، او گروهی از مردم را به هجو کشیده است که درکی از هجو ندارند.
داستان به گونه درخشانی پیشگویانه عمل کرده است و به تمثیلی از روزگار پاندمی می‌ماند؛ گرچه پیش از شیوع کووید ۱۹ خبر تولیدش اعلام شد و قرار بود در آوریل ۲۰۲۰ جلوی دوربین برود… مک‌کی در اصل، موقعیتی مثل اسطوره یونانی کاساندرا (زیباترین دختر پریاموس که به عشق آپولون پاسخی نمی‌دهد و محکوم به پیش‌گویی‌های صحیحی می‌شود که کسی باورشان نمی‌کند) را خلق کرده است که در آن، دو دانشمند که دقیقاً می‌دانند چه اتفاقی خواهد افتاد، نمی‌توانند آدم‌هایی به اندازه کافی قدرتمند را همراه کنند تا کاری انجام شود. این مصالح در دستان یک فیلمساز دیگر، برای فیلمی ۱۴۵ دقیقه‌ای کافی نبود اما مک‌کی با بهره‌گیری از چرخش‌ها و غافلگیری‌ها و شخصیت‌های فرعی متعدد، از جمله یک میلیاردر ایلان‌ماسک‌طورِ عجیب‌وغریب، با بازی مارک رایلنس، فوق‌العاده از عهده‌اش برآمده است.
منتقد ورایتی: «اگر «بالا را نگاه نکن» سال ۲۰۱۹ به نمایش درمی‌آمد، احتمالاً موافق ایده داستانی اصلی‌اش بودم و این موضوع که اگر ما در آستانه انقراض قرار بگیریم، انسان‌ها آن قدر مجهز و هم‌فکر نیستند که دور هم جمع شوند و مشکل را حل کنند؛ اما حالا باید به شما یادآوری کنم که ما دو سال گذشته را با هم گذراندیم و علیه فاجعه دیگری به نام کووید-۱۹ متحد شدیم»
نیویورکر | امتیاز ۶۰ از ۱۰۰
آنتونی لِین | ما پیش از این فیلم‌هایی با داستان‌های مشابه مثل «آرماگدون» و «برخورد شدید» (هر دو محصول ۱۹۹۸) را دیده بودیم. تفاوت در این است که در فیلم بالا را نگاه نکن فاجعه و آخرالزمان اهمیت پیدا نمی‌کند، نه در تلویزیون که میندی و دیبیاسکی می‌کوشند آن را به دو گوینده آتشی‌مزاج بفهمانند؛ و نه در کاخ سفید که رییس‌جمهور ازخودراضی تصمیم می‌گیرد به توصیه پسرش جیسن «تأمل و بررسی کند». شوخی جایی شکل می‌گیرد که سرهای انسان‌های امروزی به‌راحتی می‌چرخد و آن قدر پر از آشغال‌های احمقانه است که شاید حتی متوجه انقراض خودمان هم نشویم.
مک‌کی دست روی نکته درستی گذاشته است اما چارچوب داوری‌اش تقریباً از ایالات متحده فراتر نمی‌رود و بوی گند تحقیر سیاسی داخلی، تقریباً پیرنگ را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. رییس‌جمهور اورلین، یک نئوترامپیست است و فقط طرفدارانش بالا را نگاه نخواهند کرد و قدردان خواهند بود؛ و در این میان، هر شباهتی به مخالفان واکسیناسیون و انکارکنندگان بحران اقلیمی زمین، کاملاً عمدی است. با وجود این، یک ترکیب بازیگران شلوغ اما خنده‌دار هم داریم که یکی از بهترین‌شان شخصیت کیت بلانشت (مجری تلویزیون) است که انگار با خبر نابودی زمین از خودبی‌خود می‌شود و به اوج لذت می‌رسد! او در اتاق هتل از دکتر همراهش چنین درخواست می‌کند: «به من بگو همه قراره بمیریم!» و ناله می‌کند. انگار مهم نیست آدم‌های این روزگار را چه چیزی به کامجویی می‌رساند.
ورایتی | امتیاز ۳۰ از ۱۰۰
پیتر دبروژ| انسان‌ها احمق هستند و نمی‌توان انتظار داشت روی چیزی توافق کنند، حتی اگر وجودشان به آن بستگی داشته باشد. این نگاه «خنده‌دار» آدام مک‌کی قرار است با این هجویه سیاسی ساده و خودبینانه عرضه شود… فیلم بالا را نگاه نکن مثل جواب چپ‌ها به فیلمی مثل «آرماگدون» است که در آن رویکرد جری بروکهایمر تهیه‌کننده این بود که گروهی از قهرمانان طبقه کارگر، ستاره دنباله‌داری – که به سوی زمین می‌آید – را منحرف کنند… با وجود این، اگر «بالا را نگاه نکن» سال ۲۰۱۹ به نمایش درمی‌آمد، احتمالاً موافق ایده داستانی اصلی‌اش بودم و این موضوع که اگر ما در آستانه انقراض قرار بگیریم، انسان‌ها آن قدر مجهز و هم‌فکر نیستند که دور هم جمع شوند و مشکل را حل کنند؛ اما حالا باید به شما یادآوری کنم که ما دو سال گذشته را با هم گذراندیم و علیه فاجعه دیگری به نام کووید-نوزده متحد شدیم.
بله، موقعیتی که مک‌کی در فیلمش ترسیم کرده است و شامل میلیاردرها و انکار علم می‌شود هم در حدواندازه‌ای رخ داد ولی پاندمی، ظرفیت بشریت برای تمرکز روی یک هدف مشترک را به نمایش گذاشت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن واکسنی کشف شد و اغلب مردمان زمین از پروتکل‌های بهداشتی و ماسک استفاده کردند تا جان خودشان و یکدیگر را نجات دهند. پس ما احتمالاً آن طور که مک‌کی نشان می‌دهد ناامید و درمانده نیستیم، ولو اینکه چند شوخی فیلم از شیرین‌کاری‌هایی که ما در عرصه سیاسی اخیر شاهدشان بوده‌ایم هم کاملاً به‌جا و درست است. عنوان فیلم هم به‌درستی به مغزفندوقی‌هایی اشاره دارد که خیلی راحت استراتژی «نگاه نکن» را در پیش می‌گیرند.
خبرهای قدیمی درباره فیلم به بالا نگاه نکن
پس از قطعی شدن حضور جنیفر لارنس و راب مورگان در فیلم کمدی و درام «به بالا نگاه نکن» (با عنوان اصلی«Don’t Look Up») آدام مک‌کی کارگردان این فیلم پرستاره تصمیم گرفت ستاره‌های دیگری را هم به این پروژه اضافه کند. تیم او را بازیگران دو فیلم «یازده یار اوشن» (با عنوان اصلی «Ocean’s Eleven») و فیلم «انتقام‌جویان: پایان بازی» (با عنوان اصلی «Avengers: Endgame») تشکیل داده‌اند و حالا بزرگترین ستاره‌های هالیوود به این فیلم اضافه شده‌اند: لئوناردو دی‌کاپریو، مریل استریپ، کیت بلانشت، جونا هیل، همیش پاتل، تیموتی شالامی، آریانا گرانده، کید کودی، متیو پری و تومه سیسله.
البته نباید توقع داشت تمامی ستاره‌ها نقش پررنگی در فیلم داشته باشند، درست مثل فیلم پربازیگر «رکورد بزرگ» (با عنوان اصلی «The Big Short») ستاره‌ها حضور کوتاهی در فیلم دارند. دی‌کاپریو و لارنس بازیگران اصلی هستند و نقش دو ستاره‌شناس آماتور را بازی می‌کنند که توری مطبوعاتی برگزار کرده‌اند تا به انسان‌ها هشدار دهند که یک شهاب‌سنگ در حال نزدیک شدن به زمین است و تا شش ماه دیگر کره زمین را نابود می‌کند.
ماه آینده، مک‌کی نویسنده و کارگردان فیلم «به بالا نگاه نکن»، مراحل تولید را در بوستون آغاز می‌کند. دی‌کاپریو باید برنامه‌ریزی‌های لازم برای بازی در این فیلم و همچنین فیلم «قاتلان گل ماه» (با عنوان اصلی «Killers Of The Flower Moon») به کارگردانی مارتین اسکورسیزی را انجام دهد. هردو فیلم، ساخته شرکت نتفلیکس هستند.
به نظر شما این فیلم پرستاره رکورد فروش گیشه را خواهد شکست؟
منبع: Empire Online
