آدمکش

راست و حسینی بگویم از پوسترها و بیلبوردهای فیلم کاملا می­دانستم با چه تیپ فیلمی مواجه هستم و خدا وکیلی فیلم هم یک نمونه خوب از گروه فیلم­هایی است که بهش اختصاص دارد. از صداقت کارگردان خوشم آمد، ادعای زیادی نکرده. یک فیلم متعلق به یک تیپ سینمایی (اصرار دارم نگویم ژانر چون به نظرم ژانر آن منظوری که من دارم را نمی­رساند) ساخته و در سبک و سیاقی که به آن تعلق دارد، بد هم نیست.
آدمکُش داستان یک آدمنکُش است که فکر می­کند آدمکُش است. فیلم داستان دکتر روانپزشک جوانی است (بهرام رادان) که برای نیروی انتظامی کار می­کند و به کمک استادش (افسانه بایگان) مشغول انجام تحقیقاتی برای کتابش است. او از طریق دوست قدیمی با نام مهندس حمید زاهدی (حامد بهداد) با زن جوان به نام رویا ملک­زاده (مهتاب کرامتی) که متهم و معترف به قتل است آشنا می­شود و تصمیم به نجات او می­گیرد و دست آخر هم نجاتش می­دهد.

کاش نام فیلم آدمکش نمی بود، فیلم آدمکش به کارگردانی رضا کریمی و تهیه کنندگی محمد پوستی یکی از فیلم هایی است که جریان غالب سینمای ما را از کمدی های سخیف که تنها ارزش شان حتی از دید سازندگان شان فروش است دور کرد و این مزیتی نه برای این فیلم که برای شورای صنفی نمایش است. منتهی اگر نام فیلم با دقت بیشری انتخاب می شد، فیلم احتمالاً اولاً مخاطبان بیشتری را جذب می کرد و ثانیاً با این نام تصورات نابجا برای مخاطب پیش نمی آورد.
داستان فیلم با محوریت بیماری یک زن و تلاش های دو مرد برای نجات او آغاز می شود، اما این داستان در لحظاتی در طول فیلم با لکنت دنبال می شود. از جمله در سکانس هایی که دکتر مافی او را از آسایشگاه خارج کرده و در تلاش است تا تحقیقاتش را کامل کند علت خارج کردن زن از آسایشگاه منطقی و معقول نیست، البته این نکته را نباید فراموش کرد که شاید کس دیگری اگر این کنش را صورت می داد شاید منطق مناسبی می داشت، در لکنت فیلم البته غیر سکانس های اضافه، اشخاص هم دخیل هستند، مثلاً دختر خوانده ی زن که در یکی دو سکانس بدون اینکه هیچ کمکی به پیش برد روایت بکند صرفاً اطلاعاتی را به تماشاگر منتقل می کند تا موجب پیچیده نمایی داستان فیلم باشد در حالیکه اطلاعات او به هیچ وجه در حل معمای فیلم دخالتی ندارد.
اصرار بی منطق سرهنگ کارآگاه بر اشتباه بودن موضع دکتر مافی و همراهی دو همکار دکتر با او در عمل خلافی که انجام می دهد هم از نکاتی است که منطق استواری ندارد. همچنین از زمانی که زاهدی داستان تهدید شدنش را در میزانسن شک برانگیز سکانس مطرح می کند خودش را در مظان اتهام قرار می دهد اما این اتهام هم به ساده ترین شکل ممکن (اقرار خود متهم) ثابت می شود و تازه این پایان فیلم هم هست.
علاوه بر این موارد در باب روایت داستان این فیلم چند سوال اساسی وجود دارد:
یک اینکه: داستان چرا از سمت دکتر مافی آغاز می شود؟ چرا حمید زاهدی(بهداد) باید از دوست قدیمی اش بخواهد چنین کاری کند؟ و اصلاً نقش حمید زاهدی در اینکه رویا خودش را به عنوان قاتل معرفی می کند چیست؟ زاهدی چه نیازی به زنده ماندن رویا دارد؟ چیزهایی که در باب علاقه به او می گوید هم در پایان دروغ از کار در می آید.
دوم اینکه: چرا خانم دکتر(بایگان) از ابتدا ترفند کارگشایش را به کار نمی گیرد؟ و اصلاً با تمام شکی که به نظریه ی دکتر مافی دارد چرا از عمل خلاف قانون او حمایت می کند؟ و مهمتر از این، این سوال است که چرا داستان فیلم این همه بر اطلاعات تخصصی روانشناسی تکیه دارد؟ مخاطب برای همراهی با شخصیت های فیلم باید اطلاعاتی در باب این بیماری ها داشته باشد.
و سوم اینکه: چرا داستانی که اینقدر مستعد پیچیدگی های روایی است به این شکل ساده و صرفاً فقط با اقرار دو نفر از اشخاص فیلم -و نه تلاش شخصیت ها برای حل معما- تمام می شود؟ شواهد دکتر مافی غیر از مشتی حرف از سوی یک بیمار که البته متهم هم هست چیست که پلیس را به دستگیری حمید زاهدی مجاب می کند؟
و نکته ی آخر اینکه: شخصیت نامزد ندا دخترخوانده ی رویا و نگار همکار و دوست دکتر مافی علاوه براینکه در پیش برد روایت نقشی ندارند، باعث تظاهر فیلم به پیچیدگی هم می شوند که این هم به نظر نگارنده ضعف است.
به طور کلی بسیاری موارد در فیلم هست که بی هیچ دلیلی مطرح می شود و بی هیچ برداشتی رها می گردد. گویا نویسنده نقشه ی کلی داستان را گم کرده بوده.
مثلاً مرد شاهدی که ابتدا هم در ویلای عظیمی دیده می شود (و البته از این نکته هم هیچ برداشتی نمی شود) اگر از سوی مهندس زاهدی مأمور شده چه نیازی دارد با وجود خود مهندس در کنار رویا و دکتر مافی آنها را تعقیب کند؟ این تعقیب چه اطلاعاتی به مهندس زاهدی می دهد که او خودش از آن بی خبر خواهد بود؟
به نظر می رسد داستان فیلم در حین فیلم برداری دچار تغییرات مهمی شده وگرنه این همه سکانس بی تأثیر در داستان معنایی ندارد.
در پایان البته اظهار خوشحالی می کنم از اینکه این فیلم فیلمی نیست که با کم کاری تعمدی و انگاره ی بی شعوری مخاطب ساخته شده باشد و اصول اولیه ی داستان گویی را هم رعایت نکند و البته این از عجایب روزگار است که بابت این چیزها هم باید اظهار خوشحالی کرد.
به قول مرحوم فرجیان بخت بد بین کز نباتی ناز می باید کشید.

www.academyhonar.com